Báo cáo từ Thanh tra của USAID nhấn mạnh rủi ro trong việc "bảo quản và phân phối" 8,2 tỷ USD viện trợ nhân đạo chưa được sử dụng, sau khi chính quyền Trump yêu cầu gần như toàn bộ nhân viên USAID nghỉ phép và tiến hành rà soát các chương trình viện trợ nước ngoài của Mỹ.

USAID, cơ quan cung cấp viện trợ nhân đạo cho hơn 100 quốc gia, thường mua lương thực trực tiếp từ nông dân và nhà sản xuất Mỹ. Theo báo cáo năm 2021 của Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội, Mỹ thường cung cấp khoảng 40% viện trợ lương thực quốc tế. Việc tạm dừng tài trợ cho USAID đã khiến nhiều nông dân Mỹ, chẳng hạn như những người trồng cao lương tại Kansas, lo ngại về thị trường tiêu thụ sản phẩm của họ.

Báo cáo ngày 10/2 của Thanh tra USAID cho biết, hiện có 489 triệu USD lương thực đang nằm tại các cảng, trên đường vận chuyển hoặc trong kho chứa, có nguy cơ bị hỏng, phát sinh nhu cầu lưu trữ ngoài dự kiến và bị chuyển hướng. Ngoài ra, 500.000 tấn lương thực khác đang trên tàu hoặc sẵn sàng xuất khẩu. USAID thường mua các mặt hàng như lúa mì, đậu nành, cao lương và đậu tách vỏ từ nông dân Mỹ.

Ashley Stanley, CEO của tổ chức Spoonfuls (chuyên chuyển hướng thực phẩm dư thừa từ các cửa hàng tạp hóa và công ty khác đến các tổ chức cứu trợ tại Massachusetts), cho biết: "Khi lương thực không đến được nơi cần thiết, nó sẽ bị vứt vào bãi rác, và điều đó gây ra hậu quả nghiêm trọng".

Bộ Ngoại giao Mỹ, cơ quan được giao nhiệm vụ giám sát USAID, chưa đưa ra bình luận nào về vấn đề này.

Chính quyền Trump đã nhắm mục tiêu vào USAID khi Tổng thống Trump và tỷ phú Elon Musk, người đứng đầu Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE), tìm cách cắt giảm quy mô chính phủ liên bang. Musk cho rằng USAID nên bị đóng cửa, gọi đây là một cơ quan "không thể cứu vãn".

Tương lai của USAID hiện đang bị đặt dấu hỏi. Vào thứ Sáu tuần trước, một thẩm phán liên bang đã ngăn chính quyền Trump đưa 2.200 nhân viên USAID vào danh sách nghỉ phép.

Hội đồng Người tị nạn Na Uy (NRC), một trong những tổ chức nhân đạo lớn nhất thế giới, gọi việc Mỹ cắt giảm viện trợ là đợt cắt giảm tàn khốc nhất trong lịch sử 79 năm của tổ chức này. NRC cho biết họ sẽ phải tạm dừng các chương trình hỗ trợ hàng trăm nghìn người tại 20 quốc gia.

Trong một tuyên bố, NRC nhấn mạnh: "Hậu quả của việc này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến những người dễ bị tổn thương nhất, từ Burkina Faso – nơi chúng tôi là tổ chức duy nhất cung cấp nước sạch cho 300.000 người bị mắc kẹt tại thành phố Djibo, đến Sudan – nơi chúng tôi hỗ trợ gần 500 lò bánh mì tại Darfur cung cấp bánh mì giá rẻ hàng ngày cho hàng trăm nghìn người đang chịu cảnh đói khát".

Cao Phong (theo Reuters, The Guardian, NYT)