Sau khi tách khỏi mạng lưới chung IPS/UPS của Nga, ba nước này dự kiến sẽ đồng bộ hóa với hệ thống điện của EU vào lúc 12:00 ngày 9/2 (giờ GMT), sau một giai đoạn vận hành độc lập để kiểm tra tính ổn định.

Bộ trưởng Năng lượng Lithuania Zygimantas Vaiciunas khẳng định đây là mục tiêu mà các nước Baltic đã theo đuổi từ lâu và hiện họ đã hoàn toàn kiểm soát được hệ thống điện của mình.

Việc tách khỏi mạng lưới điện Nga đã được thảo luận trong nhiều thập kỷ nhưng chỉ thực sự được đẩy nhanh sau khi Moscow sáp nhập Crimea vào năm 2014. Đây là liên kết cuối cùng giữa ba nước Baltic với Nga kể từ khi họ trở thành các quốc gia độc lập sau khi Liên Xô tan rã vào đầu những năm 1990 và gia nhập EU cùng NATO vào năm 2004.

Dù đã ngừng mua điện từ Nga sau cuộc khủng hoảng Ukraine năm 2022, các nước Baltic vẫn phải phụ thuộc vào Nga để duy trì tần số lưới điện nhằm tránh mất điện.

Tuy nhiên sau khi chính thức hòa mạng vào hệ thống điện EU, họ sẽ không còn cần đến sự hỗ trợ này. Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen sẽ có bài phát biểu vào ngày 9/2 để đánh dấu sự kiện quan trọng này.

Theo các chuyên gia, việc duy trì nguồn cung điện ổn định trong một khu vực nhỏ như vùng Baltic sẽ khó khăn hơn so với khi còn kết nối với lưới điện rộng lớn của Nga hoặc lục địa châu Âu.

Để đối phó với những thách thức tiềm ẩn, Lithuania đã chuẩn bị kế hoạch dự phòng, bao gồm cả việc ngắt kết nối tạm thời một số cơ sở tiêu thụ điện lớn trong trường hợp thiếu hụt nguồn cung.

Đối với Nga, việc ba nước Baltic tách rời đồng nghĩa với việc vùng lãnh thổ Kaliningrad – nằm giữa Lithuania, Ba Lan và Biển Baltic – sẽ bị cắt khỏi lưới điện chính của Nga, buộc Moscow phải đảm bảo khả năng tự vận hành hệ thống điện của khu vực này.

Kể từ năm 2018, các nước Baltic đã đầu tư gần 1,6 tỷ euro để nâng cấp hạ tầng lưới điện, trong khi Nga đã chi khoảng 100 tỷ rúp để xây dựng thêm các nhà máy điện khí tại Kaliningrad nhằm đảm bảo nguồn cung nội địa. 

Ngọc Ánh (theo Moscow Times, Straits Times)