Cần có khảo sát, đánh giá tổng thể việc điều chuyển luồng tuyến

Theo ông Nguyễn Mạnh Tuấn – Giám đốc bến xe Gia Lâm cho biết, việc điều chuyển luồng tuyến chỉ hiệu quả và thành công khi việc quản lý nhà nước phải thật chặt chẽ, hạ tầng giao thông công cộng đô thị phải hoàn thiện, khi người ta có nhu cầu đi xe người ta phải lên xe bus, tàu điện thì người ta đi đến bến xe. Do đó, ông Tuấn kiến nghị phải tiếp tục xây dựng hạ tầng giao thông công cộng tương đối đầy đủ để phục vụ người dân. Doanh nghiệp vận tải, bến xe cũng phải đổi mới cung cách phục vụ ngày càng hiện đại, phát triển.

Cho rằng, bất cứ hoạt động gì cũng phải tính đến cung cầu, ông Nguyễn Mạnh Tuấn cho biết, cần phải đánh giá lại việc thực hiện điều chuyển luồng tuyến, phân công nhiệm vụ, đánh giá 1 năm, 2 năm xem là đã phù hợp chưa và thừa thiếu gì? Cần bổ sung gì?

“Chính sách nào cũng phải xuất phát từ đời sống thực tế xã hội, cái văn hóa nữa cũng phải xem xét, rất nhiều yếu tố, không thể ngồi bàn giấy đưa ra chính sách, lấy chính sách của các nước phát triển mang về áp dụng là không được”, ông Tuấn nhấn mạnh.

Bày tỏ quan điểm, ông Nguyễn Tất Thành – Giám đốc bến xe Giáp Bát cho rằng, cần tổng kết lại Quyết định 2288/QĐ-BGTVT của Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) sau khi thực hiện và điều chỉnh cho phù hợp, hiện nay Quyết định này không còn phù hợp nữa.

“Ví dụ sau khi điều chuyển về tần suất rất nhiều, trước kia của 2 bến, như Ninh Bình xưa 70 chuyến/ngày giờ nhập vào thành hơn 100, với tần xuất 5 phút /chuyến thì chẳng ai kinh doanh được và có khách đâu để hoạt động, dẫn đến khách không có, lượng xe nhiều, cung cầu bất hợp lý, cái này phải điều chỉnh ngay cho phù hợp”, ông Thành nói và cho biết phải căn cứ vào nhu cầu chỉ dừng lại ở bao nhiêu chuyến để cho đủ, phù hợp, không tốn phí của nhà nước, của nhân dân.

Theo ông Bùi Danh Liên – Nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội, quy định trong Quyết định 2288 sinh ra vào thời kỳ công nghệ thông tin chưa phát triển, đến nay thời kỳ công nghệ phát triển thì phải xem lại, điều chỉnh. Trong đó có quy định kiểm tra, điều chỉnh hàng năm nhưng lại chưa điều chỉnh. Việc giữ nốt cho địa phương vẫn còn tồn tại.

Cũng theo ông Bùi Danh Liên, cần phải quy hoạch và tổ chức hoạt động lại các bến xe. Nếu không tổ chức lại hoạt động các bến xe, không sắp xếp hợp lý, khuyến khích nhà xe vào bến xe và tạo điều kiện cho họ trong hoạt động vận tải thì gây lãng phí rất lớn cơ sở hạ tầng, vật chất và gây thất thoát trong hoạt động vận tải. Cùng với đó, phải đảm bảo cạnh tranh công bằng các bến xe với nhau. Các doanh nghiệp đề xuất vào các bến xe có sự quản lý, chạy kiểm soát bây giờ rất dễ, cần áp dụng công nghệ thông tin vào quản lý.

Nhấn mạnh việc căn cứ theo nhu cầu của người dân, phải khảo sát lấy ý kiến tác động của họ, ông Bùi Danh Liên cho rằng, Bộ GTVT cần phải xem xét lại cho phù hợp với nguyện vọng của người dân, nguyện vọng của doanh nghiệp, nguyện vọng các bến xe, tăng cường khảo sát tính hợp lý của việc điều chuyển luồng tuyến. “Người dân có nhu cầu đi tuyến nào khi cơ sở hạ tầng phát triển, tuyến đường phát triển? Bây giờ người ta đi nhiều kiểu, cứ bắt đi theo một kiểu không được, nếu ép như thế tất nhiên họ xe đi xe dù, xe Limousine. Cho nên phải nghiên cứu hợp lý. Tôi hoàn toàn ủng hộ cái sửa đổi này, đáng nhẽ hàng năm phải làm đều nhưng vì dịch nên chưa làm được, tôi cũng đang chờ đợi xem”, ông Liên nói.

Đồng quan điểm với ông Bùi Danh Liên về việc áp dụng công nghệ vào quản lý, Chuyên gia giao thông Khương Kim Tạo cho rằng, hoạt động vận tải hành khách hiện nay như “bán rau muống” vậy là sai. Theo ông Tạo, cho hàng trăm gia đình mua được một vài xe xong rồi thành lập công ty để chạy, về mặt xã hội hóa thì là đúng nhưng về mặt tổ chức vận tải thì thành ra khó.

“Tổ chức vận tải phải ứng dụng công nghệ, ứng dụng thế nào phải có sức ép, phải có lộ trình. Có thể có những ưu tiên, tạo điều kiện, anh nào không áp dụng thì thu theo khoán thì mới chuyển đổi được. Tuy nhiên, áp dụng công nghệ không phải một sớm một chiều nhưng làm thế nào ban hành Luật theo lộ trình để hướng đến, còn cái bây giờ phải ‘bốc thuốc’ được để xử lý”, ông Tạo nhấn mạnh.

Cũng theo ông Khương Kim Tạo, để nhận ra được bất cập của Quyết định 2288 thì phải khảo sát, đánh giá tổng thể, phải có Hội nghị liên ngành lấy ý kiến các cơ quan và các chuyên gia, từ đó sẽ có góc nhìn cụ thể, có giải pháp hữu hiệu để nâng cao chất lượng hoạt động vận tải hành khách hiện nay.

Đồng quan điểm với ông Tạo, Chuyên gia giao thông Nguyễn Xuân Thủy nêu rõ: Phải có Hội nghị giữa giám đốc sở GTVT Hà Nội và các Sở GTVT của các tỉnh, thành phố khác.

“Mời họ về Hà Nội họp và phân công phân cấp, anh chạy tuyến này tôi chạy tuyến kia, ký vào một cái hợp đồng như vậy thì mới được chạy. Còn nếu anh tự động điều hành thì các tỉnh có quyền không cho các xe Hà Nội vào các tỉnh. Từ đó nếu quy hoạch được tốt, có sự chủ trì của Bộ GTVT thì các tỉnh mới có thể thống nhất ký hợp đồng là tuyến ABC, anh chạy tỉnh tôi, tỉnh anh mấy tuyến, chứ không phải Hà Nội muốn điều hành là điều hành được. Hà Nội không được cửa quyền với các tỉnh xung quanh vì chính các tỉnh xung quanh là nguồn hành khách cho hà nội chú không có gì khác”, ông Thủy nêu rõ.

Cũng theo ông Nguyễn Xuân Thủy, giữa Hà Nội và các tỉnh phải thông qua Bộ GTVT để lập lại trật tự các bến xe chứ không phải Hà Nội tự chủ trì được. Bộ GTVT phải chủ trì, chủ động trong vấn đề này, nhất là Vụ vận tải phải có chức năng rõ ràng, hoạt động mạnh mẽ hơn, chắc tay hơn, cương quyết hơn trong vấn đề lập lại trật tự của bến xe Hà Nội.

Đặc biệt, ông Thủy kiến nghị phải thắt chặt quản lý xe hợp đồng, có cơ chế, tiêu chuẩn cụ thể. “Xe hợp đồng chỉ được chở khách du lịch thôi, họ vừa chạy xe cố định, vừa chạy loanh quanh thành phố để đón khách hợp đồng, thì phải có một tiêu chí mà Bộ Giao thông phải ra tiêu chí đó. Phải quản lý chặt chẽ, không nên để chạy lộn xộn và đại trà như thế thì các bến xe sẽ bị xóa bỏ, người dân sẽ không biết là đến bến xe đi bằng phương tiện gì”, ông Thủy nhấn mạnh.

Phải ‘xử’ thật mạnh tay, nghiêm minh đối với ‘xe dù, bến cóc’

Ông Bùi Danh Liên – Nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội nêu rõ, tình trạng ‘xe dù bến cóc’ hiện nay là nguyên nhân hàng đầu phá vỡ điều chuyển luồng tuyến theo Quyết định 2288 của Bộ GTVT.

Theo ông Liên, từ khi điều chuyển luồng tuyến xe Limousine chạy ‘trá hình’, ‘xe dù bến cóc’ hoạt động nhiều hơn, cái đó phải quy trách nhiệm, trước hết là quy trách nhiệm cơ học. Về biện pháp có đầy đủ chế tài nhưng không ai thực hiện, phải quy trách nhiệm các đơn vị, kiểm tra thanh tra nhiều lần không giải quyết được gì.

Ông Bùi Danh Liên cũng cho biết, hiện nay có 2 lực lượng cùng xử lý vi phạm là Công an và Thanh tra giao thông, nên có hiện tượng ‘đùn qua đùn lại’, do đó, cần quy trách nhiệm về một đầu mối; cùng với đó là cần có sự phối hợp nhịp nhàng giữa các cơ quan chức năng để xử lý nghiêm tình trạng này.

Liên quan đến vấn đề này, Chuyên gia giao thông Nguyễn Xuân Thủy cho rằng, các cơ quan chức năng đó là, Thanh tra giao thông của Hà Nội, Thanh tra của Bộ GTVT, Công an … cần phải nhanh chóng kiểm tra toàn diện, dứt khoát không cho các loại xe Limousine hoạt động trá hình.

Cho rằng có sự ‘tiêu cực’ đã tạo điều kiện cho xe dù bến cóc và làm vô hiệu hóa hoạt động của các bến xe, Chuyên gia giao thông Nguyễn Xuân Thủy cho rằng, cần phải siết chặt quản lý, thanh kiểm tra thường xuyên, phát hiện dấu hiệu tiêu cực thì phải đưa ra hình sự. “Công an, Thanh tra làm tốt, kiểm tra tốt thì bến xe sẽ tốt, thông đồng với ‘xe dù bến cóc’ thì chết rồi”, ông Thủy nói.

Nhấn mạnh vai trò của quản lý nhà nước, ông Nguyễn Xuân Thủy cho rằng, lãnh đạo Bộ GTVT, Sở GTVT Hà Nội phải thường xuyên đi ghi nhận thực tế; không thể để ‘xe dù, bến cóc’ thao túng ngược hệ thống vận tải hành khách dẫn đến bị vô hiệu hóa.

“Hàng năm Bộ trưởng Bộ GTVT, Giám đốc Sở GTVT Hà Nội phải xuống các bến xe để kiểm tra, giám sát, thị uy quyền lực, phải quan tâm đến vấn đề vận tải hành khách bởi nó là nhu cầu thiết yếu của nhân dân. Hiện nay, có biểu hiện buông lỏng giám sát kiểm tra. Người đứng đầu phải có sự giám sát, quản lý bằng cơ chế để đưa các bến xe vào trật tự; không để bến xe bị thao túng bởi các chính sách, quy hoạch không hợp lý. Như hiện nay, Bộ GTVT không phải người chỉ đạo các bến xe nữa mà các địa phương tùy nghi, mỗi địa phương làm một cách và dẫn đến sự lộn xộn”, ông Thủy nêu rõ.

Đối với hoạt động 'trá hình' của xe hợp đồng - xe Limousine, xe chạy trái tuyến hiện nay có những vi phạm, ông Nguyễn Mạnh Tuấn – Giám đốc bến xe Gia Lâm đặt câu hỏi: Tại sao lực lượng chức năng không xử lý được? Do đó, ông Tuấn cho rằng, phải tìm ra nguyên nhân, chế tài chưa chặt chẽ cần bổ sung gì không? Lượng lượng còn yếu hay thiếu cần bổ sung như thế nào?

Còn ông Nguyễn Tất Thành – Giám đốc bến xe Giáp Bát cho biết, đối với việc xe chạy trái tuyến, xe chạy hợp đồng trá hình phát sinh nhiều vấn đề như bảo hiểm cho hành khách, mất trật tự, “thích đi giờ nào, thích về giờ nào, ngày chạy bao nhiêu chuyến”, vô hình chung gây mất bình đẳng giữa các nhà xe chạy tuyến cố định, phá vỡ tuyến vận tải hành khách cố định, không kiểm soát. Do đó, ông Thành đề nghị siết chặt quản lý, cấp phép, xử lý mạnh tay, nghiêm minh đối với những vi phạm này.

Nhóm tác giả