TP. Hồ Chí Minh hiện có 474 chung cư cũ được xây dựng trước năm 1975, hiện đang xuống cấp nghiêm trọng cần cải tạo, xây dựng mới. Mục tiêu đến năm 2020, một nửa số chung cư cũ này phải tổ chức di dời để cải tạo hoặc đầu tư xây dựng mới. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại có thể nói mục tiêu này xem ra khó đạt được do nhiều nguyên nhân, trong đó, nguyên nhân chủ yếu là phần lớn cư dân không chịu di dời bắt nguồn từ băn khoăn của họ: ngày trở về, điều kiện và thời gian cụ thể trở về chưa được xác định. Băn khoăn này không phải là không có cơ sở, bởi trong 10 năm qua, TP. Hồ Chí Minh chỉ di dời tháo dỡ được 32 chung cư cũ, nhưng công tác cải tạo diễn ra hết sức chậm chạp, đẩy cư dân ở nhiều chung cư phải rơi vào cảnh tạm cư triền miên.

Trong đơn gửi báo NB&CL mới đây, gần 80 hộ dân ở chung cư 155 – 157 Bùi Viện (phường Phạm Ngũ Lão, quận 1, TP. Hồ Chí Minh) đồng loạt ký tên, cho rằng cư dân phải chịu sống mãi trong các chung cư đã xuống cấp nghiêm trọng mà không muốn di dời vì họ rất băn khoăn về việc tái định cư tại chỗ. Nếu cơ quan chức năng triển khai và có chính sách tái định cư đảm bảo quyền lợi của các cư dân thì cư dân sẵn sàng di dời.

Chung cư 155 – 157 Bùi Viện có quy mô 1 tầng trệt, 6 tầng lầu và sân thượng, kết cấu mái bê tông cốt thép, tọa lạc trên diện tích đất gần 600m2 ở vị trí đắc địa bậc nhất phố đi bộ Bùi Viện, trung tâm của “khu phố Tây” nổi tiếng của Sài Gòn xưa và TP. Hồ Chí Minh ngày nay. Dù tuổi đời chỉ mới hơn 40 năm, nhưng với không gian chung chật hẹp, nhếch nhác, nhiều hạng mục được xác định là xuống cấp nên bị chính quyền địa phương yêu cầu di dời khẩn cấp.

Trước đó, qua khảo sát, Sở Xây dựng nhận định, hiện trạng bên ngoài chung cư chắc chắn nhưng bên trong đã xuống cấp nghiêm trọng nên đề xuất UNBD TP. Hồ Chí Minh khẩn trương di dời chung cư này. Và theo kết luận kiểm định chất lượng công trình, chung cư 155 – 157 Bùi Viện có chất lượng cấp D - khả năng chịu lực của kết cấu không thể đáp ứng được yêu cầu sử dụng bình thường, thuộc diện nhà chung cư hư hỏng nặng cần phải di dời, phá dỡ.

Theo đó, UBND quận 1 đưa ra cảnh báo nguy cơ sụp đổ của chung cư để thuyết phục các hộ dân di dời và bố trí tạm cư nhằm đảm bảo an toàn tính mạng, tài sản cho người dân, để hạn chế thấp nhất việc cưỡng chế. Theo phương án tổ chức di dời và bố trí tạm cư đối với các hộ dân tại chung cư 155 - 157 Bùi Viện đã được UBND quận 1 đưa ra, các hộ dân ở chung cư này được lựa chọn 1 căn hộ trong danh sách quỹ nhà tạm cư hoặc nhận hỗ trợ tiền không quá 15 triệu đồng/tháng trong thời gian di dời, tạm cư.

Dự kiến các hộ dân tại chung cư số 155 - 157 Bùi Viện sẽ di dời về tạm cư tại chung cư Phú Mỹ (quận 7) và chung cư xã Vĩnh Lộc B (huyện Bình Chánh). Nếu người dân không đồng ý tạm cư tại đây, sẽ được nhận tiền thuê nhà để tự lo nơi ở mới với mức: 4 nhân khẩu trở xuống được hỗ trợ 5 triệu đồng/tháng, từ 5 nhân khẩu trở lên sẽ hỗ trợ thêm 1,25 triệu/nhân khẩu/tháng nhưng không quá 15 triệu đồng mỗi hộ.

UBND quận 1 cũng đã giao cho Ban bồi thường, giải phóng mặt bằng quận 1 chuẩn bị hồ sơ pháp lý kèm theo danh sách 100 căn cho 90 hộ dân và 1 tổ chức của Nhà nước sử dụng, để tham mưu UBND quận trong quá trình thực hiện di dời và tạm cư. UBND quận cam kết sẽ mời chủ đầu tư tham gia cải tạo không vì mục đích thương mại, rồi bố trí lại để 100% cư dân trở về sinh sống trong căn hộ mới… Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại cư dân ở đây cho rằng phương án di dời mà UBND quận 1 thời gian qua đưa ra vẫn chưa hợp lý.

Cụ thể, cư dân đề nghị chính quyền địa phương phải đảm bảo thời gian tạm cư của các hộ dân sau khi di dời không quá 36 tháng để họ sớm ổn định cuộc sống mà không phải sống quá lâu trong điều kiện tạm cư làm ảnh hưởng đến kế hoạch, tương lai của nhiều thế hệ trong gia đình. Bên cạnh đó, các hộ dân đồng ý nhận căn hộ tạm cư bày tỏ mong muốn được tạm cư trong bán kính 5km để hạn chế xuống mức thấp nhất những xáo trộn trong thời gian tạm cư. Các hộ dân không nhận nhà tạm cư cũng mong chính quyền địa phương xem xét, tính toán lại chi phí hỗ trợ di dời, tạm cư cho phù hợp với thực tế mặt bằng chung của thị trường hiện tại và thời gian tiếp theo.

Đặc biệt, điều mà các cư dân ở chung cư 155 - 157 Bùi Viện băn khoăn nhất và cũng là nguyên nhân chính khiến cho họ đến nay vẫn chưa chịu di dời, đó là ngày họ trở về chưa được xác định một cách cụ thể. Cư dân cũng nêu nguyện vọng: khi được quay trở về nhận căn hộ, họ không bị buộc phải đóng thêm tiền. Bên cạnh đó, một số cư dân khác không muốn nhận tái định cư tại chỗ mà được nhận bồi thường một lần…

Theo ghi nhận, dù tháng 6/2019 - thời hạn di dời đã cận kề nhưng hiện mọi sinh hoạt, buôn bán của hơn 80 hộ dân sinh sống trong chung cư này vẫn diễn ra bình thường. Khu vực tầng trệt, người dân vẫn mở cửa bán tranh vẽ, quà lưu niệm, quán ăn, cho thuê xe… Ngoài khu vực để xe đến hành lang các tầng nhỏ hẹp do bị chiếm dụng, cũ kỹ do thiếu bảo trì, âm u do thiếu ánh sáng nhưng bên trong các căn hộ có diện tích từ 16 - 40 - 60m2 đều được sửa sang khang trang, sạch đẹp. Đáng chú ý, ở mỗi tầng đều được trang bị nhiều bình chữa cháy, vòi phun nước đặt ở vị trí thông thoáng thuận tiện.

Hiện nguyện vọng của các cư dân chung cư 155 - 157 Bùi Viện đang được Thành ủy, UBND TP. Hồ Chí Minh xem xét trước khi họ bị buộc phải di dời theo kế hoạch vào giữa tháng 6 tới.

Báo NB&CL sẽ tiếp tục thông tin.

Thanh Hải