Theo đó, báo cáo của Sở Quy hoạch – Kiến trúc TP.HCM (QHKT) nêu rõ, việc bắt buộc tất cả dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại tại các đô thị từ loại III trở lên phải dành quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội (NOXH) với tỷ lệ 20% theo quy định của Chính phủ là chưa phù hợp với thực tiễn.

Việc yêu cầu tất cả dự án phải dành quỹ đất NOXH mà không căn cứ vào chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của địa phương như quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; quy hoạch đô thị; điều kiện kinh tế - địa lý của từng địa phương... có thể dẫn đến tình trạng quỹ đất này không được đưa vào đầu tư, gây mất mỹ quan đô thị, lãng phí nguồn lực đất đai và làm tăng giá nhà ở.

Trong khi đó, các dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại có quy mô sử dụng đất nhỏ, việc dành quỹ đất để đầu tư xây dựng NOXH là không khả thi do không đủ diện tích tối thiểu để đầu tư được một khối NOXH độc lập, đảm bảo tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng, kiến trúc, cảnh quan chung.

Quy mô đất như vậy cũng không khả thi nếu chuyển thành loại hình NOXH thấp tầng, do các đô thị loại đặc biệt, loại I không khuyến khích loại hình này để tiết kiệm quỹ đất. Đồng thời, loại hình này nếu được phát triển trong dự án thương mại, khu đô thị có giá trị cáo có thể tiềm ẩn tiêu cực, không công bằng.

Từ những bất cập trên, Sở QHKT kiến nghị Bộ Xây dựng sớm rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản hướng dẫn thi hành các luật liên quan đến quy hoạch phù hợp với quy định của Luật Quy hoạch.

Đối với các luật, nghị định, thông tư hướng dẫn thi hành, tiêu chuẩn, quy chuẩn quy hoạch mới đã có, Sở QHKT đề xuất Bộ Xây dựng quy định đặc thù cho Thành phố là đô thị đặc biệt có những yêu cầu quản lý khác với nhiều tỉnh, thành có mật độ đô thị hóa chưa cao.

Đồng thời đề xuất Bộ Xây dựng nghiên cứu xây dựng hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu quốc gia về quy hoạch nhằm cung cấp thông tin đồng bộ, thống nhất, đầy đủ, chính xác, kịp thời cho công tác lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh và thực hiện quy hoạch.

Ngoài ra báo cáo này cũng nêu rõ, qua rà soát quá trình triển khai thực hiện giai đoạn 2016-2021, Sở QHKT nhận thấy đa số đồ án quy hoạch phân khu trên địa bàn Thành phố được duyệt hiện nay chưa xác định vị trí, quy mô diện tích quỹ đất bố trí NOXH hoặc chưa được cập nhật các dự án NOXH.

Nguyên nhân vấn đề này được cho rằng đến từ việc các đồ án quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/2000 đã được duyệt từ trước thời điểm Luật Nhà ở 2014 và Nghị định 100 có hiệu lực thi hành. Các dự án NOXH mới được phê duyệt sau thời điểm phê duyệt điều chỉnh các đồ án quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000 vào năm 2013 nên chưa được cập nhật vào đồ án quy hoạch phân khu.

Đặc biệt, trong công tác rà soát để đề xuất bổ sung diện tích đất làm NOXH trong quy hoạch phân khu hiện đang gặp nhiều vướng mắc, khó khăn khi triển khai công tác dự báo nhu cầu NOXH tại địa phương và xác định quỹ đất bố trí phù hợp.