“Chúc nhà báo luôn… ra sân với trái tim nóng và cái đầu lạnh”, “Nhà báo bớt vẽ vời đi, ra sân nhớ tuân thủ đấu pháp, chiến thuật, tránh lĩnh thẻ vàng oan uổng”, “Chúc nhà báo luôn có những bài viết sắc như những đường chuyền xé toang hàng phòng ngự”…

Tôi có một người bạn là trọng tài bóng đá. Năm nào 21/6, anh cũng nhắn tin chúc mừng bằng ngôn ngữ bóng đá như thế. Cũng không hẳn là chúc mừng mà là dặn dò, khuyên nhủ. Bởi trong con mắt anh, nghề báo thú vị nhưng cũng đầy bất trắc không kém gì nghề cầm cân nảy mực trên sân bóng.

Để chứng minh cho những lời chúc mừng mang tính “nhận định” ấy là thuyết phục, anh giải thích: một pha thổi còi không chính xác, khiến cục diện trận đấu thay đổi, có thể khiến trọng tài mất nghiệp, hoặc chí ít cũng trở thành đối tượng bị “ném đá” dữ dội nhất trên mạng xã hội. Một bài báo thiếu khách quan, sai sự thật có thể khiến nhà báo bị treo bút. Nặng hơn có thể khiến cả tờ báo bị đình bản.

Trọng tài hay nhà báo, chấp nhận dấn thân vào những công việc ấy khác nào đi trên dây. Điều quan trọng là phải biết giữ thăng bằng. Người ta ví bóng đá là thể thao “vua” còn báo chí là “quyền lực thứ tư”. Đó là những danh hiệu không chính thức nhưng lại tạo ra những áp lực khủng khiếp. Nhưng đó là những áp lực cần thiết để không sinh ra những tiếng còi… méo và những con chữ lắt léo.

Không hiểu sao tôi cũng tìm thấy sự tương đồng giữa bóng đá và báo chí. Lý do không hẳn vì tôi là fan cuồng của bóng đá và từng có nhiều năm làm phóng viên thể thao. Mà bởi, bóng đá, môn thể thao vua được ví như sân khấu 4 mặt của cuộc sống. Cuộc sống, báo chí và bóng đá thì muôn màu. Có đỉnh cao và vực sâu, có huy chương và nước mắt.

Cầu thủ ra sân phải nhiệt huyết, đá hết mình nhưng luôn phải giữ… cái đầu lạnh để tuân thủ cuộc chơi, tránh sai lầm dẫn đến thất bại.

Nhà báo xông pha vào cuộc chiến chống tiêu cực nhưng phải tỉnh táo để tránh bị cuốn vào vòng xoáy tiêu cực. Làm được như thế phải giữ được... cái đầu lạnh.

Bóng đá là môn thể thao tập thể, muốn giành thắng lợi phải tuân thủ đấu pháp, chiến thuật của ban huấn luyện.

Bài báo khi xuất bản là sản phẩm của tờ báo. Nhà báo không được phép đưa “cài cắm” mưu đồ cá nhân vào bài viết, tuân thủ quy trình tác nghiệp, xuất bản để giữ niềm tin với bạn đọc, uy tín, thương hiệu của tờ báo.

Cầu thủ hay nhà báo luôn cần cảm xúc để thăng hoa trong thi đấu và tác nghiệp. Nhưng phải luôn tỉnh đáo, điều khiển “nhịp độ” trận đấu để giành kết quả tốt nhất. Báo chí hiện đại và bóng đá hiện đại luôn hướng đến tính chuyên nghiệp. Lối chơi bóng hay cách viết báo kiểu “vẽ vời” đã không còn là xu hướng được lựa chọn.

Nhà báo có thể rèn luyện, tư duy để có được những “đường chuyền” xé toang hàng phòng ngự còn việc “ghi bàn” là của cơ quan chức năng. Nhà báo không thể tự huyễn hoặc mình là “ông chủ” ở… khu trung tuyến có thể điều khiển, dẫn dắt cả cuộc chơi.

Quang Duy