Tuần này, hãng AP đưa tin đã phát hiện một tàu chở đầy uranium khởi hành từ cảng Dunkirk (Pháp) băng qua Biển Bắc, hướng tới cảng Ust-Luga (vùng biển Baltic của Nga). Đây được cho là lần thứ ba trong vòng hơn một tháng con tàu Mikhail Dudin (Nga) mang cờ Panama cập cảng Dunkirk (Pháp) để vận chuyển uranium từ hoặc đến Nga.

Tổ chức Môi trường Greenpeace (Pháp) đã tố cáo các chuyến hàng đang diễn ra và kêu gọi ngừng mọi hoạt động buôn bán nhiên liệu hạt nhân - nhóm này cho rằng đây là “tài trợ cho cuộc chiến ở Ukraine, kéo dài sự phụ thuộc vào năng lượng của châu Âu và trì hoãn quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo”.

Tuy nhiên, Ủy ban châu Âu đã không đề xuất nhắm mục tiêu vào lĩnh vực hạt nhân của Nga trong gói trừng phạt mới nhất được trình bày hôm 28/9.

“Pháp đảm bảo tuân thủ nghiêm ngặt của các bên tham gia kinh tế đối với tất cả các lệnh trừng phạt của châu Âu đã áp dụng đối với Nga, nhấn mạnh lĩnh vực điện hạt nhân dân dụng không bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt này ”, Bộ Ngoại giao Pháp chia sẻ với hãng tin AP.

Đồng thời, Bộ Ngoại giao của nền kinh tế lớn thứ hai EU nhấn mạnh rằng, các quốc gia EU “không coi đây là một khía cạnh liên quan để chấm dứt cuộc xung đột Nga – Ukraine”.

Trong khi đó, Ukraine đang thúc đẩy các lệnh trừng phạt của châu Âu trong lĩnh vực thương mại nhiên liệu hạt nhân. Trích lời cố vấn kinh tế của Tổng thống Ukraine, Oleg Ustenko, hôm 28/9 rằng “về uranium, chúng tôi nghĩ rằng việc áp đặt các lệnh trừng phạt, không chỉ đối với dầu thô của Nga là vô cùng quan trọng”.

“Dầu, khí đốt, uranium và than đá, tất cả những thứ này nên bị cấm”, ông Ustenko nói.

Theo Greenpeace France, uranium đã qua xử lý lại để vận chuyển đến Nga đã được đưa lên tàu Mikhail Dudin hôm 28/9. Pauline Boyer, một nhà vận động năng lượng tại Greenpeace France nhận định các chuyến đi lặp lại của con tàu giữa Nga và Pháp cho thấy “mức độ mà ngành công nghiệp hạt nhân Pháp bị mắc kẹt trong sự phụ thuộc vào Nga”.

Trong khi đó, các nhà chức trách Pháp đã nhiều lần cho biết nước này không phụ thuộc vào Nga trong việc cung cấp các nhà máy điện hạt nhân cung cấp 67% điện năng - nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác. Pháp nhập khẩu phần lớn uranium từ Niger, Australia và Kazakhstan.

EDF, công ty quản lý tất cả các nhà máy điện hạt nhân của Pháp, cho biết trong một tuyên bố, nguồn cung cấp uranium của họ được “đảm bảo bằng các hợp đồng dài hạn trong thời hạn lên đến 20 năm, với chính sách đa dạng hóa về nguồn và nhà cung cấp”.

Bộ Ngoại giao Pháp cho biết: “Giá trị thương mại nhiên liệu hạt nhân xuất khẩu từ Nga rất nhỏ so với xuất khẩu khí đốt và dầu mỏ”, đồng thời cho thấy việc áp đặt các biện pháp trừng phạt trong lĩnh vực đó sẽ không ảnh hưởng nhiều đến đất nước xứ sở bạch dương.

Cụ thể, Pháp và EU đặt mục tiêu "về lâu dài" là độc lập với tất cả các nguồn năng lượng của Nga, bao gồm cả nhiên liệu hạt nhân.

Tổ chức Hòa bình xanh Pháp cho biết một lô hàng uranium của Nga mà một phóng viên của Associated Press nhìn thấy đang bốc dỡ ở Dunkirk vào đầu tháng này đã được vận chuyển bằng xe tải đến một nhà máy ở Lingen, Đức.

Nhà máy Lingen được vận hành bởi Framatome, công ty thuộc sở hữu đa số của tập đoàn điện lực khổng lồ EDF của Pháp, hiện đang cung cấp nhiên liệu hạt nhân cho các nhà máy ở Pháp, Bỉ, Thụy Sĩ, Hà Lan, Anh, Tây Ban Nha, Thụy Điển và Phần Lan.

Đối mặt với sự phản đối của các nhà hoạt động, Chính phủ Đức đã có quan điểm chỉ trích đối với lô hàng uranium nhưng cho biết họ không thể ngăn việc xử lý nhiên liệu này vì không thuộc phạm vi điều chỉnh của các lệnh trừng phạt liên quan đến chiến tranh của EU đối với Nga.

Vào cuối tháng trước, uranium làm giàu được bốc dỡ từ tàu Mikhail Dudin ở Dunkirk (Pháp) được chuyển đến thung lũng Rhone ở miền nam nước Pháp, nơi có các “thánh địa” của ngành công nghiệp hạt nhân dân dụng của Pháp, theo Greenpeace France.

Lĩnh vực hạt nhân của Pháp có một loạt hợp đồng với tập đoàn năng lượng khổng lồ Rosatom do nhà nước Nga kiểm soát, trong đó có một số hợp đồng để nhập khẩu uranium làm giàu cho các nhà máy điện hạt nhân ở châu Âu và xuất khẩu uranium đã qua xử lý lại sang Nga. Rosatom là một trong những công ty lớn nhất thế giới trong thị trường năng lượng hạt nhân.

Công ty đa quốc gia Orano (trụ sở chính tại Pháp) đã ký kết các hợp đồng với Rosatom để mua uranium đã qua xử lý lại để chuyển chúng thành nhiên liệu hạt nhân tại nhà máy Seversk, ở Siberia, và cuối cùng sử dụng loại nhiên liệu hạt nhân này trong các lò phản ứng để sản xuất năng lượng.

Bên cạnh đó, ngành công nghiệp điện Mỹ cũng nhập khẩu uranium từ Nga để cung cấp cho các nhà máy hạt nhân của họ.

Hãng tin AP gần đây đã theo dõi lô hàng uranium hexafluoride phóng xạ trị giá hàng triệu USD từ Công ty cổ phần Tenex thuộc sở hữu quốc doanh Nga, nhà xuất khẩu lớn nhất thế giới các sản phẩm chu trình nhiên liệu hạt nhân ban đầu vận chuyển cho công ty Westinghouse Electric ở Nam Carolina (bang thuộc phía đông nam của Mỹ).

Lê Na (Theo AP)