9,5 tỷ USD tài sản của Afghanistan đã bị đóng băng. Điều đó đã dẫn đến những hạn chế đối với việc rút tiền qua ngân hàng, khi người Afghanistan được phép rút không quá 400 đô la Mỹ một tuần từ tài khoản của họ.

Nhưng quyết định của ông Yu dường như đã được đền đáp. Bốn dây chuyền chế biến thép mà nhà máy của ông lắp đặt vào năm ngoái đang hoạt động và các quan chức an ninh địa phương thỉnh thoảng đến thăm China Town, tòa nhà 10 tầng do ông điều hành để “lắng nghe nhu cầu của các thương gia Trung Quốc”.

“Taliban không chỉ nói rằng họ ủng hộ; họ thực sự đang hỗ trợ công việc của chúng tôi”, ông Yu, người đã kinh doanh ở Afghanistan từ năm 2001 và cũng là người đứng đầu Ủy ban Xúc tiến Thương mại và Kinh tế Ả Rập Trung Quốc cho biết. 

Sự tin tưởng đó đã được chứng minh vào cuối tháng 4, khi sau nhiều tháng đàm phán lại, chính phủ Taliban đã thông qua một dự án chung để phát triển một khu công nghiệp trị giá 216 triệu USD ở ngoại ô Kabul. Dự án cơ sở hạ tầng hợp tác Trung Quốc-Afghanistan đầu tiên kể từ khi Taliban trở lại nắm quyền dự kiến ​​có tới 150 nhà máy.

Yu cho biết ông đang đặt cược vào tương lai của Afghanistan, nơi đã bị chiến tranh tàn phá kể từ năm 1978. Ông nói: “Đất nước đang tụt hậu, và những thành phố đổ nát cần được xây dựng lại. Điều đó đòi hỏi mọi thứ, từ các nhân lực, tiền bạc đến kỹ năng, và tôi nghĩ Trung Quốc có lợi thế”.

Tuy nhiên, Trung Quốc dường như đang áp dụng cách tiếp cận thận trọng trong quan hệ với Taliban và đã nhiều lần kêu gọi lực lượng này đạt tiến bộ hơn trong việc chống khủng bố, xây dựng một chính phủ hòa nhập và bảo vệ quyền của phụ nữ và trẻ em.

Giống như phần còn lại của thế giới, Trung Quốc chưa chính thức công nhận chính quyền Taliban, mặc dù các nhà ngoại giao Trung Quốc thường xuyên gặp gỡ các quan chức cấp cao của Taliban ở Kabul. Đại diện từ các công ty nhà nước cũng đã đến thăm đại sứ quán của Taliban ở Bắc Kinh, được mở vào đầu năm nay, để thảo luận về các cơ hội đầu tư và kế hoạch tái thiết.

Trung Quốc đã ủng hộ một cách tiếp cận đa phương với Taliban, tham gia cùng các nước láng giềng khác của Afghanistan như Pakistan, Turkmenistan, Uzbekistan và Tajikistan, cũng như Mỹ và Nga. Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị đã dừng chân ở Kabul vào tháng 3 trong chuyến công du kéo dài 4 ngày tới Nam Á.

Ông Zhu Yongbiao, giáo sư tại Trung tâm Nghiên cứu Afghanistan tại Đại học Lan Châu ở tỉnh Cam Túc, cho biết cách tiếp cận thận trọng phản ánh mối quan ngại của Trung Quốc về sự bất ổn chính trị ở Afghanistan.

Một số người đã đặt câu hỏi liệu Taliban có thực hiện cam kết cắt đứt liên kết với các tổ chức khủng bố bao gồm Phong trào Hồi giáo Đông Turkestan, mà Bắc Kinh từ lâu cáo buộc là thúc đẩy chủ nghĩa ly khai ở khu tự trị Tân Cương hay không, trong khi những người khác bày tỏ những lo ngại về bạo lực liên quan đến giáo phái và sắc tộc.

Căng thẳng ở Afghanistan có thể tràn sang Pakistan và đe dọa cơ sở hạ tầng do Trung Quốc tài trợ và xây dựng trong khuôn khổ dự án Hành lang Kinh tế Trung Quốc-Pakistan trị giá 62 tỷ USD.

Taliban hy vọng đầu tư của Trung Quốc có thể biến các nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú và chưa được khai thác của Afghanistan thành nguồn thu để cứu vãn nền kinh tế đang sụp đổ của đất nước. Theo số liệu chính thức, Afghanistan có trữ lượng hơn 2,2 tỷ tấn quặng sắt, 30 triệu tấn đồng và 1,4 triệu tấn khoáng sản đất hiếm.

Ảnh hưởng kinh tế của Trung Quốc ở Afghanistan đang ngày càng mở rộng. Sau khi Mỹ rút lui, Trung Quốc đã gửi nhiều đợt hỗ trợ nhân đạo và tài chính cho Afghanistan.

Trung Quốc đã nối lại nhập khẩu hạt thông của Afghanistan, một nguồn thu nhập chính của nông dân nước này vào tháng 11 và Bắc Kinh cho biết vào tháng trước rằng 98% hàng xuất khẩu của Afghanistan sang Trung Quốc sẽ được miễn thuế nhập khẩu từ tháng này.

Trong một cuộc họp tại Kabul vào thứ Tư, đại sứ Wang Yu nói với ông Shahabuddin Delawar, Bộ trưởng phụ trách khai thác và dầu khí của Taliban rằng việc thăm dò và khai thác tại mỏ đồng Aynak sẽ sớm bắt đầu.

Aynak, dự án khai thác đồng lớn nhất ở Afghanistan, đã được trao cho Tập đoàn luyện kim nhà nước của Trung Quốc vào năm 2007 nhưng kể từ đó không có tiến triển nào.

Trung Kiên (theo SCMP)