Sau nhiều năm làm những công việc mà cô mô tả là "nhàm chán, ít vận động" tại văn phòng của một số công ty Ukraine, Liliia Shulha đã có được công việc mơ ước của mình là tài xế xe tải tại Fozzy Group, nhà bán lẻ hàng đầu Ukraine.

"Dù là người không có kinh nghiệm và đào tạo, thế nhưng tôi đã may mắn nhận được công việc này", bà Shulha, 40 tuổi, mặc đồng phục công ty đứng trước một chiếc xe tải lớn, chia sẻ.

Theo các nhà phân tích, hàng triệu người, chủ yếu là phụ nữ và trẻ em di cư sang nước ngoài và hàng chục nghìn nam giới được huy động vào quân đội, cuộc khủng hoảng việc làm có thể gây nguy hiểm cho tăng trưởng kinh tế và quá trình phục hồi sau chiến tranh của Ukraine.

Dữ liệu của ngân hàng trung ương cho thấy Ukraine đã mất hơn một phần tư lực lượng lao động kể từ sau tháng 2/2022.

Trong khi đó, gần 60% doanh nghiệp cho biết việc tìm kiếm lao động có tay nghề là thách thức chính của họ, một cuộc khảo sát của bộ kinh tế đối với hơn 3.000 công ty cho thấy.

"Tình hình thực sự rất nghiêm trọng", Tetiana Petruk, giám đốc phát triển bền vững tại công ty thép Metinvest, một trong những công ty tuyển dụng lớn nhất của Ukraine với lực lượng lao động khoảng 45.000 người, cho biết. Đồng thời, ông cũng nhấn mạnh công ty có khoảng 4.000 việc làm còn trống.

Reuters đã trao đổi với đại diện của chín công ty Ukraine, từ các công ty công nghiệp lớn đến các tập đoàn bán lẻ và các doanh nhân tư nhân nhỏ. Tất cả đều cho biết tình trạng thiếu hụt nhân sự và sự không phù hợp ngày càng tăng về kỹ năng là những thách thức lớn.

Các doanh nghiệp cho biết họ đang thay đổi hoạt động tuyển dụng và kinh doanh, tự động hóa, luân chuyển nhân viên hiện tại và mở rộng mô tả công việc, tuyển dụng lại những người đã nghỉ hưu và cung cấp nhiều phúc lợi hơn, đặc biệt là cho những người lao động trẻ tuổi.

Họ cũng phải tăng lương để thu hút nguồn nhân lực. Mức lương trung bình hàng tháng hiện nay là khoảng 20.000 hryvnias (470 đô la) so với khoảng 14.500 hryvnias một năm trước.

"Có sự thay đổi đáng chú ý khi không còn thiên vị về giới tính và độ tuổi trong việc lựa chọn ứng viên vì các nhà tuyển dụng điều chỉnh tiêu chí để thu hút những nhân viên cần thiết", Trường Kinh tế Kyiv cho biết.

Đồng thời, xu hướng này cũng mở rộng sang lĩnh vực kinh doanh, nơi tỷ lệ doanh nhân nữ đang tăng lên đáng kể.

Nhiều phụ nữ làm công việc bốc vác

Theo Ngân hàng Trung ương Ukraine, các ngành từng do nam giới thống trị bị ảnh hưởng nhiều hơn do tình trạng thiếu hụt nhân sự.

Ngành xây dựng, vận tải, khai khoáng và các ngành khác đều chịu ảnh hưởng do lệnh động viên quân sự, trong đó nam giới từ 25 đến 60 tuổi đủ điều kiện. Để duy trì nền kinh tế, chính phủ cung cấp chế độ hoãn nghĩa vụ toàn bộ hoặc một phần cho các công ty quan trọng.

Trong các ngành sản xuất năng lượng và vũ khí, 100% nhân viên đủ điều kiện hoãn nghĩa vụ quân sự. Trong một số ngành khác, các công ty có thể giữ lại 50% nhân viên nam. Nhưng quá trình để đảm bảo chế độ hoãn nghĩa vụ rất dài và phức tạp.

Khi chính phủ thắt chặt các quy định huy động trong năm nay, số lượng nam giới thích làm việc không chính thức đã tăng lên, một số doanh nghiệp cho biết.

Tại vùng nông nghiệp phía nam Mykolayiv, phụ nữ đang được đào tạo làm tài xế máy kéo. Tính đến thời điểm hiện tại, phụ nữ cũng ngày càng làm việc nhiều hơn với tư cách là tài xế xe điện và xe tải, thợ mỏ than, nhân viên bảo vệ và công nhân kho, các công ty cho biết.

"Chúng tôi đang cung cấp đào tạo và việc làm cho những phụ nữ có ít kinh nghiệm", Lyubov Ukrainets, giám đốc nhân sự tại Silpo, một bộ phận của Fozzy Group, cho biết.

Bao gồm bà Shulha, Fozzy Group có sáu tài xế xe tải nữ và đang tích cực tuyển dụng phụ nữ cho các công việc khác trước đây do nam giới thống trị, bao gồm cả người bốc xếp, người xẻ thịt, người đóng gói và nhân viên bảo vệ.

Ngoài ra, tỷ lệ nhân viên nữ đang tăng lên trong các ngành công nghiệp như sản xuất thép. Ước tính, có khoảng 30-35% nữ góp mặt trong lực lượng lao động của Metinvest và hiện công ty đã tuyển dụng phụ nữ cho một số công việc ngầm. Metinvest không thể cung cấp số liệu so sánh trước chiến tranh.

Người trẻ được hoan nghênh vào thị trường lao động

Các doanh nghiệp và nhà kinh tế dự đoán những thách thức của thị trường lao động sẽ vẫn tiếp diễn. Các nhà tuyển dụng đang chuyển sự chú ý của họ sang những người trẻ tuổi bằng cách cung cấp chương trình đào tạo, kinh nghiệm làm việc và các gói phúc lợi có mục tiêu.

Metinvest, trước đây tập trung vào tuyển dụng sinh viên, hiện đang ngày càng hợp tác với các trường cao đẳng chuyên nghiệp nhằm chọn ra các lao động phù hợp.

Trong khi đó, Silpo đang tích cực tuyển dụng thanh thiếu niên cho các công việc yêu cầu trình độ đầu vào tại các siêu thị và đã triển khai chương trình thực tập chuyên biệt dành cho sinh viên.

Nhà mạng di động Vodafone đã đóng gói lại chương trình dành cho thanh thiếu niên của mình, tạo cơ hội cho khoảng 50 thanh thiếu niên ở 12 thành phố có được kinh nghiệm làm việc đầu tiên.

An Nhiên (Theo Reuters)