Chẳng hạn, cuộc tấn công vào Điện Capitol của Mỹ vào ngày 6 tháng 1 năm 2021 chịu ảnh hưởng nặng nề của hai trong số các nhóm cực hữu nổi tiếng nhất của Mỹ, Proud Boys và Oath Keepers. Trước khi tấn công Điện Capitol, các thành viên của các tổ chức này đã đóng "vai trò tổ chức trung tâm" trong cuộc nổi dậy.

Mạng lưới Nhà báo Quốc tế (IJNET) thuộc Liên đoàn Nhà báo Điều tra Quốc tế (ICIJ) gần đây đã thực hiện hội thảo có tựa đề “Điều tra và Đưa tin về Chủ nghĩa Cực đoan Cực hữu”. Nhà báo điều tra Yassin Musharbash, tác giả của của bài báo điều tra Chủ nghĩa Cực đoan Cực hữu Toàn cầu, trước hết đã khuyên các nhà báo nên tìm hiểu sâu về chủ đề này.

Báo cáo của Musharbash cho thấy những kẻ cực đoan ngày càng tham gia vào cuộc đấu tranh toàn cầu, thay vì chỉ các phong trào dân tộc chủ nghĩa riêng lẻ. Mạng lưới và hợp tác xuyên biên giới ngày càng phổ biến giữa các nhóm này.

Công cụ và kỹ thuật

Musharbarsh nói: “Có rất nhiều công cụ và kỹ thuật mà các nhà báo có thể sử dụng khi đưa tin về các chiến binh cực hữu trên toàn cầu". Anh nhấn mạnh một vài điều mà anh và nhóm của anh ấy đã sử dụng trong các cuộc điều tra của riêng họ.

Đầu tiên, việc tham gia các phiên tố tụng tại tòa án là rất quan trọng. “Ví dụ, hai tên phát xít mới đã bị truy tố trong một vụ án ở Hà Lan vì họ có quan hệ với mạng lưới của Mỹ, The Base”, anh nói. Trong một vụ kiện riêng của tòa án Đức, các thủ tục tố tụng của tòa án đã trình bày cách thức một người Đức trẻ tuổi theo chủ nghĩa phát xít mới trở nên cực đoan và được tuyển dụng trực tuyến.

Nhóm của Musharbash cũng khai thác dữ liệu và mạng xã hội để điều tra. “Chúng tôi đã tìm cách khai thác các thông tin rò rỉ… Chúng tôi cũng đã thực hiện các cuộc điều tra trên mạng xã hội về một người Đức đã làm việc với những người theo chủ nghĩa phát xít mới ở Ukraine và tuyển dụng họ”, anh nói.

Làm việc với các đồng nghiệp và nhóm trên khắp các ngôn ngữ và khu vực là điều cần thiết. Nhóm điều tra của Musharbash đã sử dụng các cuộc trò chuyện Telegram và các nền tảng truyền thông xã hội khác để thu thập thông tin cho câu chuyện của họ.

Anh giải thích: “Có một số nơi những kẻ cực đoan cực đoan lui tới và những nơi này thay đổi liên tục, khiến việc theo dõi trở nên khó khăn. Các nhà báo nên để mắt đến những phòng chat, diễn đàn…”.

Tránh rủi ro không cần thiết

Musharbash khuyên các phóng viên nên thận trọng và đảm bảo có một nhóm hỗ trợ gồm các nhà báo khác trong quá trình điều tra của họ.

Anh ấy nói: “Bạn không bao giờ biết mình có thể gặp phải những mối đe dọa nào khi gặp những người này. Điều này gây ra một chút thách thức về an ninh vì chúng tôi muốn đảm bảo rằng phóng viên của mình được an toàn. Chúng tôi… sẽ kiểm tra cứ sau 30 phút để biết rằng mọi người vẫn an toàn”.

Nhóm của Murshabash cũng đảm bảo xác định được đồn cảnh sát gần nhất với nhà báo của họ. “Quy tắc đầu tiên của chúng tôi là, không chấp nhận những rủi ro không cần thiết. Nếu bạn cảm thấy rằng điều này có thể leo thang, sẽ có nguy hiểm, đừng cố chen vào”, anh nói.

Musharbash cảnh báo, điều quan trọng là phải thông báo cho công chúng về chủ nghĩa cực đoan. Anh kêu gọi các nhà báo kiểm tra sự thật, cân bằng câu chuyện của họ và trình bày tin bài về chủ nghĩa cực đoan một cách nghiêm túc.

Huy Hoàng (theo IJNET)