Có có sở để nghi ngờ tư nhân thông đồng lập “đỉnh” giá vàng

Từ đầu năm 2024 tới nay, giá vàng trong nước liên tục lập “đỉnh” mới. Theo lý giải của một số công ty kinh doanh vàng miếng trong nước, một trong những nguyên nhân khiến giá vàng trong nước tăng “sốc” trong mấy ngày qua, là do ảnh hưởng từ giá vàng thế giới.

Trên thực tế, giá vàng thế giới cũng tăng khá mạnh trong mấy ngày qua, thế nhưng tốc độ tăng thấp hơn nhiều so với giá vàng tại Việt Nam. Thậm chí, có thời điểm giá vàng trong nước tăng rất mạnh, nhưng giá vàng thế giới lại đảo chiều giảm giá.

Theo nhận định của nhiều chuyên gia, giá vàng thế giới có tác động vào thị trường vàng trong nước, tuy nhiên không ảnh hưởng quá nhiều. Trừ khi giá vàng thế giới có biến động lớn mới có tác động rõ nét tới thị trường trong nước.

PGS.TS Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế cho rằng, Việt Nam đang quản lý thị trường vàng theo kiểu “một mình một chợ”, nên khó hội nhập và không liên thông được với thế giới.

“Cả trong quá khứ và hiện tại, trên thế giới chưa có ngân hàng trung ương nước nào như nước ta lại duy trì một thương hiệu vàng và độc quyền sản xuất vàng miếng”, PGS.TS Ngô Trí Long nói.

Một số ý kiến cho rằng, việc giá vàng trong nước liên tục phá “đỉnh” trong thời gian gần đây có “bắt tay”, thông đồng giữa các doanh nghiệp kinh doanh vàng miếng. 

TS Phạm Xuân Hòe, nguyên Phó viện trưởng Viện Chiến lược phát triển ngân hàng thuộc Ngân hàng Nhà nước cho rằng, có cơ sở để nghi ngờ các “nhà vàng” thông đồng với nhau, nhưng khó tìm ra được bằng chứng.

Tuy nhiên, Việt Nam có thể phá vỡ sự “liên minh” này bằng cách gỡ bỏ cơ chế độc quyền của vàng SJC. Đồng thời, nghiên cứu xây dựng sàn vàng quốc tế.

“Việt Nam nên sớm thí điểm thành lập sàn giao dịch vàng liên thông với quốc tế và phải xóa độc quyền thương hiệu vàng SJC. Khi không còn độc quyền, khi liên thông với quốc tế vàng sẽ không bị tư nhân thổi giá. Đặc biệt, khi thị trường vàng trở về bình thường thì sẽ lập tức hết nhập lậu qua biên giới, đồng nghĩa với không bị “chảy máu” ngoại tệ”, ông Hòe nói.

Nên để mặt hàng vàng cho Bộ Công Thương quản lý

TS Phạm Xuân Hòe cho rằng, thế giới cũng không có một ngân hàng trung ương nào quản lý thị trường vàng và quản lý vàng dưới dạng hàng hóa giống như Việt Nam. Ngân hàng trung ương chỉ quản lý vàng ngoại hối.

“Vì vậy, để thị trường vàng phát triển theo đúng quy luật thế giới, ngân hàng trung ương quay trở về với sứ mạng của mình, đó là chính sách tiền tệ và chỉ quản lý vàng dưới dạng ngoại hối để bảo đảm tập trung cho mục tiêu điều hành chính chính sách tiền tệ tốt hơn và hiệu lực, hiệu quả hơn”, ông Hòe nói.

Ông Hòe nhấn mạnh rằng, về chức năng nhiệm vụ, đáng lẽ mặt hàng này thuộc quyền quản lý của Bộ Công Thương.

“Hãy coi là là một sản phẩm hàng hóa bình thường, mà đã là hàng hóa thì nên để Bộ Công Thương quản lý, thay vì Ngân hàng Nhà nước quản lý như hiện nay”, ông Hòe nói.

PGS.TS Ngô Trí Long cũng nhấn mạnh: Việt Nam cần hướng tới phát triển một thị trường lành mạnh và hạn chế đầu cơ vàng, khuyến khích thị trường vàng trang sức như một ngành sản xuất hàng hóa, có cạnh tranh lành mạnh.

“Hiện nay, Ngân hàng Nhà nước là cơ quan quản lý nhà nước về chính sách tiền tệ, lại trực tiếp gánh trách nhiệm cân bằng cung - cầu vàng thông qua xuất - nhập và điều tiết thị trường, nên phải gánh rủi ro của thị trường. Nếu để doanh nghiệp tự xuất và nhập khẩu vàng thì luồng vàng ra - vào Việt Nam vừa nhanh hơn, vừa cân bằng được giá trong nước với giá thế giới. Nghĩa là, Ngân hàng Nhà nước ta nên trả vàng về cho thị trường và chỉ giám sát về khối lượng, khi cần thì mới giám sát cả giá”, ông Long chia sẻ.