Vật lộn để phục hồi nhưng thiếu nhiên liệu

Theo các nhà phân tích và dữ liệu, Cuba, quốc gia phụ thuộc chủ yếu vào nhập khẩu nhiên liệu từ đồng minh Venezuela để đáp ứng hơn một nửa nhu cầu của mình, kể từ tháng trước đã và đang phải đối phó với tình trạng thiếu dầu diesel và xăng. Điều này khiến các hàng dài xe cộ xếp hàng trước các trạm xăng.

Nhập khẩu không đủ nhiên liệu là một trở ngại lớn khác đối với nền kinh tế Cuba khi nước này đang vật lộn để phục hồi sau đại dịch Covid-19 và các lệnh trừng phạt khắc nghiệt hơn của Mỹ do chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump áp đặt.

Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro đã cung cấp cho Cuba hơn 32.000 thùng dầu thô/ngày kể từ năm 2019 ngay cả trong bối cảnh các lệnh trừng phạt của Mỹ áp đặt lên cả hai nước. Nhưng khối lượng nhiên liệu được gửi đến Cuba đã giảm do Venezuela phải vật lộn để sản xuất các sản phẩm tinh chế phục vụ nhu cầu của chính mình, theo dữ liệu giám sát tàu biển.

Cuba đã nhập khẩu khoảng 70.000 thùng dầu thô và nhiên liệu một ngày trong quý đầu tiên của năm, thấp hơn khoảng 100.000 thùng/ngày mà đảo quốc này thường yêu cầu để đáp ứng nhu cầu bình thường, dữ liệu giám sát tàu chở dầu từ Refinitiv Eikon cho thấy.

Hơn 3/4 lô hàng này đến từ Venezuela, nhưng quốc gia thành viên OPEC đã cắt giảm mạnh lượng nhiên liệu vận chuyển đến Cuba từ gần 44.000 thùng/ngày vào năm 2020 xuống còn 21.000 thùng/ngày vào năm 2021 và 22.000 thùng/ngày trong quý đầu năm nay, dữ liệu và nội bộ tài liệu từ công ty dầu khí nhà nước PDVSA cho thấy.

Bộ thông tin Cuba và PDVSA của Venezuela đã không trả lời yêu cầu bình luận.

Loạt nhà máy lọc dầu hoạt động nhỏ giọt

Trước đại dịch, nhu cầu nhiên liệu của Cuba đạt 137.000 thùng/ngày đối với dầu nhiên liệu, diesel, xăng, khí đốt và các sản phẩm tinh chế khác, theo Văn phòng Thống kê Quốc gia Cuba.

Jorge Piñon, Giám đốc Chương trình Năng lượng và Môi trường Châu Mỹ Latinh và Caribe của Austin cho biết, mặc dù năm nay Cuba đang tiêu thụ khoảng 110.000 thùng nhiên liệu/ngày, nhưng nước này vẫn cần nhập khẩu để bù đắp cho sản lượng thiếu hụt trong nước.

Ông nói: "Các nhà máy lọc dầu của Cuba không hoạt động 100%. Nhà máy lọc dầu ở Havana, cơ sở duy nhất có máy cracking xúc tác, đang hoạt động với khoảng 70% công suất, trong khi nhà máy ở thành phố Cienfuegos đang hoạt động nhỏ giọt với công suất 10.000 thùng/ngày và nhà máy tại Santiago không hoạt động", ông nói.

Các đơn vị cracking xúc tác là chìa khóa để sản xuất nhiên liệu động cơ.

Tuần trước, Bộ trưởng Kinh tế Alejandro Gil cho biết nhu cầu diesel để phát điện ở Cuba đang tăng lên. Cuba phụ thuộc một phần vào các nhà máy phát điện phân tán nhỏ có xu hướng tiêu thụ nhiều dầu diesel hơn các cơ sở tập trung lớn hơn.

Theo dữ liệu theo dõi tàu chở dầu và các tài liệu nội bộ của PDVSA, kể từ tháng 9, Cuba đã không nhận được bất kỳ chuyến hàng dầu diesel nào từ Venezuela, điều này đã buộc Cuba phải tiếp cận thị trường mở đối với dầu diesel ngày càng đắt đỏ.

Ông Gil cho biết, quốc gia này đã vượt ngân sách nhập khẩu 49 triệu USD trong hai tháng đầu năm do giá nhiên liệu cao. Ông cho biết: “Một lô hàng dầu diesel 40.000 tấn vào tháng trước trị giá 35 triệu - 36 triệu USD, nay có giá 58 triệu USD”.

Ông Pinon nói, 7 nhà máy nhiệt điện cũ kỹ của Cuba, cung cấp 62% điện năng của đất nước, là "Gót chân Achilles của ngành năng lượng Cuba. Tình trạng ngừng hoạt động do các nhà máy nhiệt điện bị trì hoãn bảo trì đã khiến họ bất ngờ trong thời điểm lượng dầu diesel tồn kho thấp. Điều đó đang gây ra hiệu ứng domino tại các trạm xăng”.

Các hàng dài xe ô tô chờ đợi hàng giờ trước các nhà ga đã xuất hiện ở thủ đô Havana của Cuba vào cuối tháng 3 khi Chính phủ bắt đầu phân bổ nhiên liệu ở ít nhất một tỉnh.

Việc cung cấp dầu diesel của Venezuela cho Cuba là một trong những lý lẽ được Washington sử dụng để đình chỉ vào năm 2020 các ủy quyền mà nước này đã mở rộng cho các hoạt động hoán đổi dầu lấy nhiên liệu của quốc gia Nam Mỹ với các nhà sản xuất dầu nước ngoài.

Bộ trưởng năng lượng và khai thác của Cuba, Livan Arronte, cho biết Cuba - quốc gia vẫn đang bị Mỹ cấm vận hạn chế thương mại tự do với nước này - đang phải trả thuế vận tải và các chi phí khác cao hơn 20% so với các nhà nhập khẩu đưa nhiên liệu qua các tuyến đường tương tự.

Sơn Tùng (Theo Reuters)