Ngày 13/2, Quốc hội thảo luận ở tổ về dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi). Thảo luận tại tổ 10, các đại biểu nhất trí với mục tiêu của dự án Luật này là nhằm sửa đổi cơ bản và hợp lý các quy định về tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương để cụ thể hoá đầy đủ quy định của Hiến pháp năm 2013 và thể chế hoá các chủ trương, định hướng trong các Văn kiện, Nghị quyết của Đảng nhằm tiếp tục đổi mới chính quyền địa phương theo hướng đẩy mạnh phân quyền giữa cơ quan nhà nước ở Trung ương với địa phương và giữa các cấp chính quyền địa phương, tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, bảo đảm sự thống nhất, thông suốt của nền hành chính nhà nước từ Trung ương đến cơ sở.

Dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) gồm 7 chương, 50 điều (giảm 93 điều so với Luật hiện hành).

Quan tâm đến phân định “thẩm quyền, phân quyền, phân cấp, ủy quyền” giữa chính quyền địa phương các cấp, Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương cho biết, cần nghiên cứu thêm vấn đề phân quyền cho chính quyền địa phương tại Điều 13, phân cấp cho chính quyền địa phương tại Điều 14 của dự thảo Luật.

“Đúng ra Điều 13 phải là nguyên tắc phân quyền, địa phương tự chủ, chịu trách nhiệm, cơ quan nhà nước cấp trên chịu trách nhiệm thẩm tra, kiểm tra, giám sát những vấn đề mình phân quyền; còn Điều 14 không phải phân cấp mà là nội dung phân quyền”, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Đáng lưu ý, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, còn có những điều ủy quyền nằm trong nội dung phân cấp cho chính quyền địa phương lại không đưa vào Điều 15 quy định về ủy quyền cho chính quyền địa phương, do đó, cần nghiên lại nội dung này.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị phải xác định thật rành mạch 4 cụm từ “thẩm quyền, phân quyền, phân cấp, ủy quyền”, đồng thời phải lấy kết quả, tính mục đích làm cơ sở để thiết kế các quy định này.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng đồng tình với quy định tại khoản 4, Điều 28 về nhiệm vụ, quyền hạn của Thường trực HĐND và cho rằng, trong điều kiện HĐND ủy quyền cho Thường trực HĐND, thì Thường trực HĐND được quyết định. Tại quy định về HĐND, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị phải bổ sung “HĐND được phép ủy quyền những việc thấy cần thiết và UBND phải thực hiện những điều ủy quyền đó và chịu trách nhiệm trước HĐND”.

Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, các điều kiện ủy quyền phải tính toán cho hợp lý, khi đã ủy quyền sẽ thay đổi trình tự, thủ tục.

“Hiện nay “vướng nhất”, “ngại nhất” là thủ tục, vì thủ tục mới ủy quyền. Một là vì tính cấp bách của vấn đề, hai là sự phù hợp với thực tiễn, ba là trình tự thủ tục rườm rà, cái gì cũng báo cáo với tỉnh, báo cáo với trung ương thì mới ủy quyền, cho nên phải làm thay đổi trình tự, thủ tục thì mới nhanh được, mới quyết được”, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Đồng quan điểm trên, đại biểu Nguyễn Thành Nam - Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ bày tỏ sự nhất trí cao với dự thảo Luật đã có các quy định sửa đổi, bổ sung theo hướng mở rộng và quy định rõ chủ thể được phân cấp và chủ thể nhận phân cấp, chủ thể được ủy quyền và chủ thể nhận ủy quyền. Đồng thời dự thảo Luật lần này đã mở rộng thẩm quyền của Thường trực HĐND trong việc xem xét, giải quyết những vấn đề phát sinh giữa hai kỳ họp; cho cơ chế Thường trực HĐND thực hiện các nhiệm vụ do HĐND giao.

Đại biểu Nguyễn Thành Nam cho rằng, các quy định như trên là phù hợp với xu thế tăng cường chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND hiện nay, đảm bảo Hội đồng nhân dân thực sự là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề nghị bổ sung, quy định một cách rõ hơn về cơ sở pháp lý trong việc HĐND giao nhiệm vụ cho Thường trực HĐND thông qua việc bổ sung phương thức ủy quyền của HĐND cho Thường trực HĐND vào khoản 1 Điều 15 của dự thảo Luật; bổ sung điểm c vào khoản 14 dự thảo Luật quy định Thường trực HĐND được quyết định giữa hai kỳ họp với nội dung: “Các nội dung khác theo quy định của pháp luật và các trường hợp được Hội đồng nhân dân giao, ủy quyền”.     

Đề cập về dự án Luật này, đại biểu Đặng Ngọc Huy - Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ngãi cho rằng, cần tăng cường phân cấp, phân quyền cho địa phương, đồng thời đề nghị tiếp tục nghiên cứu việc ủy quyền của HĐND cho Thường trực HĐND để giải quyết một số vấn đề phát sinh giữa hai kỳ họp của HĐND; và Thường trực HĐND cũng là một cấp gồm Chủ tịch HĐND, Phó Chủ tịch HĐND, các Trưởng Ban HĐND, Chánh Văn phòng HĐND…

“Tôi cho rằng, nên giao HĐND ủy quyền cho Thường trực HĐND một số việc và báo cáo lại kết quả xử lý các vấn đề giữa hai kỳ họp để HĐND xem xét, quyết định”, đại biểu kiến nghị.

Về cơ cấu tổ chức của UBND, đại biểu Đặng Ngọc Huy đề nghị nghiên cứu quy định theo hướng giảm số lượng ủy viên UBND và cơ cấu chỉ gồm Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND và một số giám đốc sở như Sở Nội vụ, Công an, Quân sự, Kế hoạch - đầu tư, Tài chính, không nhất thiết mở rộng ra các sở nhằm bảo đảm thực hiện chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy.

Liên quan đến mô hình tổ chức chính quyền địa phương, theo Tờ trình của Chính phủ hiện nay là giữ nguyên mô hình, tuy nhiên Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ngãi cho rằng, các mô hình chính quyền đô thị và chính quyền nông thôn khác nhau, đề nghị tổng kết trên cơ sở thí điểm mô hình chính quyền đô thị ở các địa phương như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hải Phòng để đưa ra một mô hình phù hợp.

“Có nhất thiết ở cấp nào cũng cần phải có HĐND hay không? Hoặc là chỉ cần ủy ban hành chính? Do đó, theo quan điểm của tôi, cấp xã và cấp huyện không nhất thiết phải có HĐND”, đại biểu nêu quan điểm.