Các chuyên gia đã mô tả những cuộc chiến đấu của công ty như một phép thử lớn đối với Bắc Kinh có nguy cơ biến thành một Lehman Brothers của Trung Quốc, gây ra làn sóng chấn động khắp nền kinh tế lớn thứ hai thế giới hay không.

Tuần này có thể rất quan trọng đối với công ty Evergrande khi theo Bloomberg, công ty dự kiến phải trả một khoản lãi cho ngân hàng. Gần đây, các nhà chức trách Trung Quốc đã thông báo với các ngân hàng lớn rằng họ sẽ không nhận được các khoản thanh toán đó.

Evergrande đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận từ CNN Business về các khoản thanh toán đó. Và các khoản thanh toán lãi suất trái phiếu tổng cộng hơn 100 triệu đô la sẽ đến hạn vào cuối tuần này, theo nhà cung cấp dữ liệu Refinitiv.

Đây là những điều bạn cần biết về Evergrande và hành trình đến bờ vực hiện tại.

Evergrande là gì?

Evergrande là một trong những nhà phát triển bất động sản lớn nhất Trung Quốc. Công ty là một phần của Global 500, có nghĩa là nó cũng là một trong những doanh nghiệp lớn nhất thế giới tính theo doanh thu.

Được niêm yết tại Hồng Kông và có trụ sở tại thành phố Thâm Quyến, miền nam Trung Quốc, hiện công ty sử dụng khoảng 200.000 nhân sự. Tập đoàn này cũng gián tiếp giúp duy trì hơn 3,8 triệu việc làm mỗi năm.

Tập đoàn được thành lập bởi tỷ phú Trung Quốc Xu Jiayin, từng là người giàu nhất đất nước.

Evergrande đã tạo nên tên tuổi của mình trong lĩnh vực bất động sản nhà ở, tự hào  "sở hữu hơn 1.300 dự án tại hơn 280 thành phố" trên khắp Trung Quốc, nhưng lợi ích của công ty còn vượt xa hơn thế.

Ngoài nhà ở, tập đoàn đã đầu tư vào xe điện, thể thao và công viên giải trí. Evergrande thậm chí còn sở hữu một doanh nghiệp thực phẩm và đồ uống, bán nước đóng chai, hàng tạp hóa, sản phẩm sữa và các hàng hóa khác trên khắp Trung Quốc.

Năm 2010, công ty đã mua một đội bóng đá, hiện được gọi là Guangzhou Evergrande. Kể từ đó, đội bóng đó đã xây dựng nơi được cho là trường dạy bóng đá lớn nhất thế giới, với chi phí 185 triệu đô la.

Guangzhou Evergrande tiếp tục đạt được những kỷ lục mới: Công ty hiện đang làm việc để tạo ra sân vận động bóng đá lớn nhất thế giới, với giả định rằng việc xây dựng sẽ hoàn thành vào năm tới như dự kiến. Địa điểm trị giá 1,7 tỷ đô la này được tạo hình như một bông hoa sen khổng lồ, và cuối cùng sẽ có thể chứa 100.000 khán giả.

Evergrande cũng phục vụ khách du lịch thông qua bộ phận công viên giải trí, Evergrande Fairyland. Kiến trúc nổi tiếng của công ty là Đảo Hoa Đại Dương ở Hải Nam, một tỉnh nhiệt đới ở Trung Quốc thường được gọi là "Hawaii của Trung Quốc".

Dự án bao gồm một hòn đảo nhân tạo với các trung tâm thương mại, bảo tàng và công viên giải trí. Theo báo cáo thường niên gần đây nhất của tập đoàn, dự án này bắt đầu nhận khách hàng dùng thử vào đầu năm nay, với kế hoạch khai trương toàn bộ "vào cuối năm 2021".

Làm thế nào mà Evergrande lại gặp rắc rối?

Trong những năm gần đây, các khoản nợ của Evergrande tăng lên khi công ty này đi vay để đầu tư vào các mục đích khác nhau của mình.

Tập đoàn này đã nổi tiếng khi trở thành nhà phát triển mắc nợ nhiều nhất Trung Quốc, với khoản nợ trị giá hơn 300 tỷ USD. Trong vài tuần qua, tập đoàn đã cảnh báo các nhà đầu tư về các vấn đề dòng tiền, nói rằng công ty thể vỡ nợ nếu không thể huy động tiền nhanh chóng.

Cảnh báo đó đã được nhấn mạnh vào tuần trước, khi Evergrande tiết lộ trong một hồ sơ đăng ký trên sàn chứng khoán rằng họ đang gặp khó khăn khi tìm người mua một số tài sản của mình.

Theo các chuyên gia, tham vọng tích cực của công ty chính là thứ đưa công ty vào nước sôi lửa bỏng. Ông Mattie Bekink, giám đốc Trung Quốc của Economist Intelligence Unit, cho biết tập đoàn đã "đi xa khỏi lĩnh vực kinh doanh cốt lõi của mình, đó là một phần nguyên nhân khiến họ rơi vào tình trạng lộn xộn này".

Các nhà phân tích của Goldman Sachs nói rằng cấu trúc của công ty cũng khiến việc "khó xác định một bức tranh chính xác hơn về sự phục hồi". Trong một lưu ý gần đây, họ đã chỉ ra "sự phức tạp của Evergrande Group, và việc thiếu thông tin đầy đủ về tài sản và nợ phải trả của công ty".

Nhưng những cuộc chiến đấu của tập đoàn này cũng là biểu tượng cho những rủi ro tiềm ẩn ở Trung Quốc. Và vào năm 2018, tỷ phú Wang Jianlin đã buộc phải giảm quy mô tập đoàn của mình khi chính phủ ngăn chặn các công ty vay nặng lãi để đẩy mạnh ra nước ngoài.

Trong một ghi chú vào tuần trước, ông Mark Williams, nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á của Capital Economics, nói rằng sự sụp đổ của Evergrande "sẽ là thử thách lớn nhất mà hệ thống tài chính Trung Quốc phải đối mặt trong nhiều năm".

Ông viết: “Căn nguyên của những rắc rối của Evergrande, và của những nhà phát triển có đòn bẩy tài chính cao khác là nhu cầu bất động sản nhà ở tại Trung Quốc đang bước vào kỷ nguyên suy giảm liên tục. Sự sụp đổ của Evergrande đã tập trung sự chú ý vào tác động của một làn sóng vỡ nợ của các nhà phát triển bất động sản đối với sự tăng trưởng của Trung Quốc".

Công ty cố gắng xoay chuyển thế nào?

Vào ngày 14/9, Evergrande thông báo rằng họ đã mời các cố vấn tài chính để giúp đánh giá tình hình.

Trong khi các công ty đó được giao nhiệm vụ khám phá "tất cả các giải pháp khả thi" càng nhanh càng tốt, Evergrande đã cảnh báo rằng không có gì được đảm bảo.

Cho đến nay, tập đoàn này đã phải vật lộn để ngăn chặn tình trạng chảy máu, và không tìm được người mua cho các bộ phận kinh doanh xe điện và dịch vụ của mình.

Kể từ khi nộp đơn, họ đã không có tiến triển quan trọng trong việc tìm kiếm các nhà đầu tư và "không chắc liệu nhóm có thể hoàn thành bất kỳ vụ mua bán nào hay không".

Công ty cũng đã cố gắng bán bớt tòa tháp văn phòng của mình ở Hồng Kông, mà họ đã mua với giá khoảng 1,6 tỷ đô la vào năm 2015. Nhưng điều đó đã "không được hoàn thành trong thời gian biểu dự kiến".

Các nhà đầu tư phản ứng như thế nào?

Các vấn đề của Evergrande đã khiến các cuộc biểu tình nổ ra tại trụ sở chính ở Thâm Quyến. Cổ phiếu của Evergrande đã giảm hơn 80% giá trị trong năm nay.

Đầu tháng này, Fitch và Moody's Investors Services đều đã hạ xếp hạng tín dụng của Evergrande, vì các vấn đề thanh khoản.

Tình hình dường như cũng đang làm khó các nhà đầu tư ở Trung Quốc nói chung, vào thời điểm họ đang quay cuồng với cuộc đàn áp của Bắc Kinh đối với các công ty tư nhân, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ. Chỉ số Hang Seng (HSI) hôm thứ Hai giảm 3,3%, chịu mức giảm tồi tệ nhất trong gần hai tháng, do các ngân hàng Trung Quốc, công ty bảo hiểm và các công ty bất động sản khác bị ảnh hưởng.

"Theo quan điểm của chúng tôi, căng thẳng tín dụng Evergrande được giải quyết như thế nào sẽ thúc đẩy tâm lý thị trường", các nhà phân tích của Goldman Sachs viết gần đây, đề cập đến thị trường tín dụng và nền kinh tế rộng lớn hơn. Họ nói thêm rằng thị trường trái phiếu Trung Quốc có thể bị ảnh hưởng và sự mất niềm tin có thể "lan sang toàn bộ lĩnh vực bất động sản".

Phố Wall tỏ ra lạc quan hơn đối với nguy cơ lây lan ra nước ngoài.

Ông Mark Zandi, nhà kinh tế trưởng tại Moody's Analytics, nói với CNN Business vào tuần trước: "Tôi không nghĩ rằng cuộc khủng hoảng Evergrande và các vấn đề tài chính của các công ty bất động sản Trung Quốc rộng hơn, sẽ ảnh hưởng trở lại nền kinh tế hoặc thị trường Mỹ".

Điều gì có thể xảy ra tiếp theo?

Các nhà phân tích kỳ vọng chính phủ Trung Quốc sẽ can thiệp để hạn chế sự cố vỡ nợ. Và các nhà chức trách rõ ràng đang theo dõi chặt chẽ, trong khi cố gắng dự báo một cách bình tĩnh.

Tuần trước, ông Fu Linghui, người phát ngôn của Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc, thừa nhận những khó khăn của "một số công ty bất động sản lớn", theo truyền thông nhà nước. Không trực tiếp nêu tên Evergrande, ông Fu nói rằng thị trường bất động sản Trung Quốc vẫn ổn định trong năm nay nhưng tác động của các sự kiện gần đây "đối với sự phát triển của toàn ngành cần được quan sát".

Ông Williams, thuộc Capital Economics, dự đoán rằng ngân hàng trung ương của nước này "sẽ hỗ trợ thanh khoản" nếu nguy cơ về một vụ vỡ nợ lớn gia tăng.

Các nhà chức trách được cho là đang hành động. Thứ Ba tuần trước, Bloomberg trích dẫn các nguồn ẩn danh cho biết các nhà quản lý đã mời công ty luật quốc tế King & Wood Mallesons, cùng các cố vấn khác, để kiểm tra tài chính của tập đoàn. King & Wood Mallesons đã từ chối bình luận.

Theo báo cáo, các quan chức ở tỉnh Quảng Đông, quê hương của Evergrande đã từ chối yêu cầu cứu trợ từ người sáng lập. Chính quyền Quảng Đông và Evergrande đã không trả lời yêu cầu bình luận.

Nhưng một số ý kiến ​​cho rằng có thể đã quá muộn để cứu công ty. Các vấn đề tài chính của Evergrande đã được truyền thông Trung Quốc gọi rộng rãi là "một lỗ đen khổng lồ", ngụ ý rằng không có số tiền nào có thể giải quyết được vấn đề.

Ông Bekink nói: “Cuối cùng, chúng tôi kỳ vọng rằng chính phủ sẽ can thiệp vào trường hợp của Evergrande, vì nó sẽ không cho phép các khoản nợ mặc định của công ty lây lan vào hệ thống ngân hàng. Tác động từ một vụ vỡ nợ lớn của Evergrande sẽ rất đáng chú ý".