Sân khấu hóa bằng câu chuyện có thật

Mang đến hội thi tiểu phẩm "Tìm lại lời ru" (tác giả Trung tá Trần Quý Hải), đội thi Bộ đội Biên phòng tỉnh Hà Tĩnh tái hiện lại hình ảnh người chiến sĩ biên phòng gần gũi, hết lòng vì nhân dân trong mô hình “Bộ đội Biên phòng Hà Tĩnh đồng hành cùng thôn, bản nói không với tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống”, nhằm giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, nằm trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030. Tiểu phẩm xuất sắc này cùng với sự nỗ lực trong các phần thi chào hỏi, kiến thức, xử lý tình huống, đội thi Bộ đội Biên phòng tỉnh đã vượt qua 5 đội thi ở vòng chung kết để giành giải Nhất Hội thi "Dân vận khéo" tỉnh Hà Tĩnh năm 2024.

Nhiều năm trước, tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống là những hủ tục lạc hậu hiện vẫn còn tồn tại ở dân tộc Chứt tại bản Rào Tre, xã Hương Liên, huyện Hương Khê. Bằng những làn điệu Tứ hoa trong dân ca ví, giặm, đội thi biên phòng Hà Tĩnh đã chỉ ra thực trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống không chỉ là vi phạm pháp luật, mà còn để lại nhiều hệ luỵ đối với cá nhân, gia đình và xã hội, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng nguồn nhân lực, dân số, việc chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em.

“Huyệt tộc họ hàng, chỉ có tình thân/ Còn chuyên vợ chồng lấy nhau là cận huyết/ Trẻ con sinh ra ốm đau bệnh tật/ Gây nên cảnh trái ngang, nghèo khó bám theo/ Hủ tục xấu xa làm tan nát cả cõi lòng/ Làng bản đìu hiu, vì ốm đau bệnh tật/ Gây cảnh tang thương, chia đàn sẽ nghé/ Hãy dừng lại đi thôi, hãy cứu lấy bản ta”, những làn điệu Tứ hoa với những ca từ khuyên nhủ, bảo ban chân thành, da diết được những chiến sĩ biên phòng cất lên say đắm người nghe.

Bản Rào Tre, xã Hương Liên, huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh hiện có 45 hộ, 156 nhân khẩu, có 4 nữ và 10 nam đang đến độ tuổi cập kê, dựng vợ, gã chồng. Cùng với những mối quan hệ thân tộc và việc tìm kiếm bạn đời từ bên ngoài, vì vậy việc xây dựng gia đình cho các trường hợp này còn đang gặp nhiều khó khăn. Trước thực trạng đó, những năm qua, Hội Phụ nữ BĐBP Hà Tĩnh phối hợp với các đơn vị tổ chức tuyên truyền chống hôn nhân cận huyết thống cho 43 hội viên phụ nữ dân tộc Chứt bản Rào Tre.

Thiếu tá Phạm Trang Nhung, Chủ tịch Hội Phụ nữ BĐBP tỉnh cho biết, các hội viên phụ nữ dân tộc Chứt, bản Rào Tre đã được Bộ đội Biên phòng thông tin về tình hình, thực trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống đang diễn ra hiện nay. Cùng với đó là những hệ luỵ, hậu quả do tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống xảy ra đối với bản thân, gia đình, xã hội. Qua những buổi tuyên truyền nhằm góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của chị em hội viên phụ nữ dân tộc Chứt trong xây dựng gia đình ấm no, hạnh phúc; ngăn chặn, đẩy lùi, không để xảy ra tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Để rồi những làn điệu hân hoan kết thúc tiểu phẩm lại tiếp tục được vang lên trên sân khấu cuộc thi cuốn hút lòng người.

“Ơ hân hoan, hân hoan, vui say niềm vui/ Cuộc sống bình yên lại về với bản mình/ Ơ bên nhau, bên nhau, váng tiếng khèn môi/ Xóa hủ tục xấu xa, xây cuộc sống thanh bình/ Nào cùng nắm tay nhau, xây cuộc văn minh/ Ơ thân thương, thân thương màu áo xanh cây/ Màu áo quân dân đoàn kết nghĩa tình/ Tìm lại lời ru văng khắp đỉnh giăng màn/ Bản làng mãi khắc ghi tình người lính biên phòng”.

Thiếu tá Đặng Quyết Tiến, Chính trị viên phó Đồn Biên phòng Hòa Hải (BĐBP tỉnh)- người trực tiếp phụ trách công tác dân vận của đồn, đồng thời là thành viên tham gia đội thi của BĐBP tỉnh cho biết, để làm tốt công tác dân vận, việc học hỏi kinh nghiệm, nghiệp vụ rất quan trọng. Được tham gia đội thi của BĐBP tỉnh, tôi học hỏi được rất nhiều kinh nghiệm, kỹ năng chuyên môn. Đặc biệt, theo dõi các phần thi của các đội đã giúp tôi hiểu sâu hơn về công tác dân vận ở các lĩnh vực, địa bàn khác. Tôi cũng được tiếp cận nhiều mô hình, điển hình trong thực hiện phong trào “Dân vận khéo”, xây dựng “Đơn vị dân vận tốt”.

“Đội thi Bộ đội Biên phòng tỉnh đã mang đến chung kết hội thi dân vân khéo những nội dung thi giới thiệu về đơn vị, xử lý tình huống và tiểu phẩm tuyên truyền mô hình hoạt động công tác dân vận khéo đã bảo đảm tính chính trị đúng đắn, chất lượng nghệ thuật cao, có ý nghĩa tuyên truyền, giáo dục sâu sắc, phản ánh được thực tiễn hoạt động dân vận khéo ở đơn vị. Thông qua hội thi nhằm phổ biến, tuyên truyền về hoạt động công tác dân vận; trao đổi những cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả; phát hiện, nhân rộng các mô hình điển hình trong thực hiện phong trào thi đua “dân vận khéo", xây dựng đơn vị “dân vận tốt...”, Trung tá Lê Xuân Thọ, Trưởng ban vận động quần chúng Bộ đội biên phòng Hà Tĩnh chia sẻ thêm.

Dân vận khéo bằng nhiều mô hình để giữ biên cương

Vượt chặng đường gần 100 km, chúng tôi đã đến Đồn Biên phòng Bản Giàng, nơi được phân công quản lý bảo vệ tuyến biên giới dài gần 18km, 6 cột mốc, 3 xã biên phòng (Hương Vĩnh, Hương Lâm, Hương Liên) và 2 bản có đông đồng bào dân tộc Chứt sinh sống. Như đã hẹn, Trung tá Phan Trọng Nam - Đồn trưởng Đồn Biên phòng Bản Giàng tận tình đón và đưa chúng tôi đến thăm cộng đồng bà con dân tộc Chứt. Sống giữa núi rừng, quanh năm phải đối mặt với khắc nghiệt của thời tiết, giao thông đi lại khó khăn, nhưng các cán bộ, chiến sĩ ĐBP Bản Giàng vẫn ngày đêm “ba bám, bốn cùng”, vừa thực hiện nhiệm vụ giữ vững đường biên, mốc giới, vừa làm công tác dân vận “nói cho dân hiểu, làm cho dân tin”, để giúp bà con xóa bỏ tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước, phát huy nội lực, vươn lên thoát khỏi đói nghèo.

45 hộ, 156 nhân khẩu là đồng bào dân tộc Chứt sinh sống ở bản Rào Tre (xã Hương Liên) thường xuyên nhận được sự giúp đỡ của BĐBP Bản Giàng về cách làm ăn để vĩnh viễn đoạn tuyệt với cuộc sống đói nghèo, lạc hậu. Trung tá Nguyễn Văn Thiên - Tổ trưởng Tổ công tác bản Rào Tre (Đồn Biên phòng bản Giàng) cho biết, gần 10 năm nay, cánh đồng lúa gần 2 ha của 7 hộ đồng bào dân tộc Chứt ở Bản Giàng 2 (xã Hương Vĩnh) luôn trong tình trạng bỏ hoang vụ hè thu, hoặc sản xuất theo kiểu được mất do trời. Nguyên do là bà con ở đây chưa chịu khó đầu tư công sức, chưa đưa cơ giới hóa vào đồng ruộng, kỹ thuật canh tác hạn chế, thủy lợi yếu kém... Điều này dẫn đến nhiều vụ mùa thất bát, năng suất không cao. Trước thực trạng đó, Đồn Biên phòng Bản Giàng đã phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương cử nhiều lượt CBCS xuống bản cùng đồng bào tập trung cải tạo mặt ruộng, đắp bờ vùng, bờ thửa, khơi thông nguồn nước... Lính biên phòng còn trực tiếp tham khảo, lựa chọn mua các loại giống lúa, phân bón phù hợp với điều kiện đất đai thổ nhưỡng để mang về cho bà con; bày vẽ cho bà con kỹ thuật cày cấy, trồng trọt theo kiểu “cầm tay chỉ việc”. Nhờ vậy, lúa vụ hè thu ở đây đang phát triển khá tốt, nhiều năm được mùa, cho năng suất khá cao.

“Chúng tôi ngày đêm bám bản, chăm lo cho bà con đủ mọi việc từ hỗ trợ lương thực, tiếp nhận và phân phối quà tặng từ các nhà hảo tâm, vận động nguồn lực xây dựng nhà ở, chỉnh trang cảnh quan xóm làng... đến nhận nuôi các cháu có hoàn cảnh khó khăn, chăm sóc sức khỏe cộng đồng và nhiều việc làm ý nghĩa khác. Nhờ đó, hiện nay hầu như nhà nào cũng có trâu, bò, lợn, gà; riêng năng suất lúa vụ xuân vừa rồi đã đạt trên 2,5 tạ/ sào”, Trung tá Nguyễn Văn Thiên vui mừng nói.

Với sự nỗ lực không biết mệt mỏi của những người lính mang quân hàm xanh, đời sống của đồng bào nơi đây đã sang trang mới, dân bản đã biết đưa cơ giới vào sản xuất, cơ bản nắm được kỹ thuật trồng trọt và chăn nuôi, có cuộc sống ngày càng no đủ, nhiều hộ đã biết làm giàu, nhiều nhà có xe máy, tivi, các tiện nghi hiện đại khác.

Chương trình “ngói hóa nhà ở” những năm đầu 2000 của Bộ đội Biên phòng Hà Tĩnh đã mang lại kết quả khả quan. Hiện nay 100% nhà ở của bà con dân tộc Chứt đã được đầu tư xây dựng kiên cố, ngói hóa bền vững, nhà văn hóa cộng đồng thôn bản cũng được Bộ đội Biên phòng xây dựng đẹp đẽ, khang trang, là nơi sinh hoạt văn hóa hấp dẫn mọi người các dịp lễ hội, tết đến xuân về.

Bên cạnh đó, những người lính mang quân hàm xanh ở đây đã tăng cường tuần tra, kiểm soát đường biên, cột mốc, các đường mòn, lối mở, giữ vững tuyệt đối an ninh biên giới quốc gia. Từ năm 2019 đến nay, BĐBP Bản Giàng đã tổ chức được 120 đợt tuần tra đường biên, cột mốc với 800 lượt CBCS và người dân tham gia, tiếp nhận 346 nguồn tin có giá trị từ quần chúng. Qua đó, kịp thời ngăn chặn các đối tượng xấu xâm nhập biên giới làm ảnh hưởng đến cuộc sống bình yên của đồng bào và thực hiện các hành vi phạm pháp ở khu vực biên giới như buôn lậu, xuất nhập cảnh trái phép, khai thác gỗ và tài nguyên trái phép...

Theo Trung tá Lê Xuân Thọ, Trưởng ban vận động quần chúng Bộ đội biên phòng Hà Tĩnh, thực hiện kế hoạch tăng cường lực lượng xây dựng, củng cố cơ sở chính trị, phát triển kinh tế - xã hội tại Bản Giàng 2 xã Hương Vĩnh và tuyên truyền, ngăn chặn, đấu tranh với các hoạt động truyền đạo trái phép tại bản Rào Tre, xã Hương Liên. Những năm qua, đơn vị đã đạt được nhiều kết quả nổi bật, như: Thành lập Chi hội Nông dân và Chi hội Phụ nữ tại Bản Giàng 2; kết nạp 2 đảng viên mới; thành lập Chi bộ Bản Giàng 2, xóa được bản trắng chi bộ; hoàn thiện thủ tục, tham mưu huyện Hương Khê ký kết Bản-Bản (dự kiến hoàn thành trong tháng 10/2024); khai hoang, cải tạo và đưa vào thâm canh 1,5 ha đất nông nghiệp trồng lúa nước vụ hè thu năm 2024, sản lương thu hoạch 2,8 đến 03 tạ/01 sào (vượt chỉ tiêu kế hoạch đề ra); khai hoang, cải tạo trồng 01 ha ngô lai cao sản và 01 ha cỏ chăn nuôi gia súc; củng cố hệ thống kênh mương thủy lợi đảm bảo dẫn nước phục vụ cho tưới tiêu; kêu gọi mạnh thường quân hỗ trợ kinh phí và khởi công xây dựng 01 nhà tình nghĩa cho gia đình bà Hồ Thị Hường tại Bản Giàng 2.

Hiện nay, BĐBP Hà Tĩnh đang triển khai nhiều mô hình vận động quần chúng tham gia giữ gìn an ninh trật tự, bảo vệ sự bình yên trên địa bàn hiệu quả như: “Tổ tự quản đường biên giới” với 167 tập thể, 6.852 hộ/16.260 cá nhân đăng ký tự quản gần 301,5 km đường biên giới; “Tổ tự quản mốc quốc giới, công trình biên giới” với có 31 tập thể, 211 hộ/270 cá nhân đăng ký tự quản 53 cột mốc và 2 công trình biên giới; “Tổ tự quản an ninh trật tự” với 1.071 tổ/6.571 thành viên; “Tổ tàu thuyền an toàn” với 262 tổ/1.635 tàu thuyền/3.378 thành viên; “Bến bãi an toàn” với 46 bến bãi/4.836 thành viên... Tiêu biểu như Đồn Biên phòng Bản Giàng (Hương Khê), Đồn Biên phòng Sơn Hồng (Hương Sơn), Đồn Biên phòng Lạch Kèn (Nghi Xuân), Ban Chỉ huy Biên phòng cửa khẩu cảng Vũng Áng – Sơn Dương...

Bằng nhiều cách làm sáng tạo, hiệu quả, Bộ đội Biên phòng Hà Tĩnh xứng đáng là một điển hình đẹp về dân vận khéo, khắc ghi, vận dụng tốt lời dạy của Bác Hồ: “Việc dân vận là rất quan trọng… dân vận khéo thì việc gì cũng thành công”.

Trần Phong – Diễm Hằng