Luật Đầu tư theo Phương thức đối tác công tư (Luật PPP) số 64/2020/QH14 được Quốc hội Việt Nam ban hành vào ngày 18/6 và có hiệu lực từ ngày 1/1/2021. Nhằm tạo điều kiện để Luật PPP được thực thi một cách có hiệu quả, Bộ Kế hoạch và Đầu tư là cơ quan chủ trì xây dựng Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành.

Theo PGS. TS. Trần Chủng - Chủ tịch Hiệp hội các Nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam (VARSI) cho biết, để Luật PPP đảm bảo tính khả thi khi áp dụng vào thực tiễn, VARSI đã tích cực tham gia vào quá trình nghiên cứu hoàn thiện Luật PPP.

Là đơn vị tham gia nhiều dự án BOT, ông Đặng Xuân Chinh - Trưởng Ban Pháp chế, Công ty cổ phần Đầu tư Tập đoàn Đèo Cả cho biết, thực tiễn khi triển khai thực hiện dự án từ giai đoạn tham gia lựa chọn nhà đầu tư, triển khai dự án, khai thác, vận hành đã gặp nhiều khó khăn, vướng mắc do cơ chế chính sách chưa được quy định đồng bộ hoặc chưa được hướng dẫn một cách chi tiết.

Luật PPP được ban hành đã tạo một khuôn khổ pháp lý chung, có hiệu lực cao, lâu dài, ổn định hơn cho việc thực hiện các dự án PPP tại Việt Nam. Tuy nhiên, trong phạm vi của Luật chưa thể quy định chi tiết một số nội dung và đảm bảo tính linh hoạt trong điều hành vì vậy dự thảo Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật PPP ra đời là hết sức cần thiết.

Đối với việc lựa chọn chính sách được áp dụng để xem xét, thực hiện quy định điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án PPP, sửa đổi hợp đồng dự án PPP hoặc áp dụng cơ chế chia sẻ phần giảm doanh thu quy định tại Luật đầu tư theo phương thức đầu tư, ông Chinh kiến nghị lựa chọn phương án 2 được quy định trong dự thảo.

Đó là “Quyết định, văn bản hành chính của cơ quan quản lý nhà nước cấp Trung ương và cấp địa phương (quyết sách của cả cấp Trung ương và địa phương)” vì lý do cơ quan cấp trung ương bao gồm chính quyền địa phương (cấp tỉnh) và có loại dự án PPP do cấp tỉnh phê duyệt chủ trương đầu tư.

Đối với việc lựa chọn quy mô tổng mức đầu tư, Công ty cổ phần Đầu tư Tập đoàn Đèo Cả kiến nghị lựa chọn phương án 1 trong dự thảo đó  là “Áp dụng quy mô tổng mức đầu tư tối thiểu quy định tại khoản 2 Điều 4 Luật PPP”. Do phân nhóm dự án có thể thay đổi và trong phân nhóm dự án không có tiêu chí về địa lý như quy định trong Luật PPP.

Đặc biệt, quy định về việc chấm dứt hợp đồng dự án trước thời hạn bởi cơ quan ký kết hợp đồng và bởi nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án ông Chinh cho rằng cần phải quy định cụ thể thời gian chậm trễ tại dự thảo Nghị định hoặc được quy định cụ thể trong hợp đồng dự án và xem xét nhà đầu tư có thể đẩy nhanh thi công để bù đắp bằng tiền độ được hay không.

Thời gian bao lâu kể từ ngày đến hạn, thời gian thực hiện các biện pháp khắc phục hay chỉ cần quá ngày quy định mốc thời gian trong hợp đồng là được coi là chậm trễ và cơ quan ký kết hợp đồng có quyền chấm dứt hợp đồng? 

Trường hợp chậm trễ này phải được các bên xác định là do nguyên nhân chủ quan của Nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án thì mới là căn cứ để xác định đó là vi phạm của Nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án.

Đóng góp ý kiến vào Dự thảo, đại diện Cơ quan Hợp tác quốc tế Mỹ (USAID) cho rằng, cần đưa ra các thủ tục và quy trình rõ ràng nhằm hướng dẫn các cơ quan nhà nước có thẩm quyền và nhà đầu tư thực hiện tất cả các nhiệm vụ trong quá trình thực hiện dự án PPP theo quy định của Luật PPP.

Các thủ tục phải cụ thể, rõ ràng và khả thi. Quan trọng hơn, các thủ tục không được tạo ra những trở ngại hành chính cho cả cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền và các nhà đầu tư.

Từ góc độ nhà tư vấn luật, Luật sư Lê Nết, trọng tài viên Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam đánh giá cao chất lượng và tính chuyên nghiệp của dự thảo và mong rằng Nghị định khi ban hành sẽ được nhiều nhà đầu tư hưởng ứng.

Mục tiêu của việc soạn thảo, đàm phán và ký kết hợp đồng dự án PPP (Hợp đồng) là để tạo lập công cụ pháp lý sao cho: có hiệu lực pháp lý ràng buộc tất cả các bên nhằm đạt mục tiêu kinh tế - xã hội mà các bên đề ra (KPI), các biết cách xử lý khi một bên không thực hiện nghĩa vụ của mình do lỗi (vi phạm) hay không do lỗi (bất khả kháng, hoàn cảnh thay đổi không thể lường trước được, do bên thứ ba).