Đền Cố Lê - Di tích lịch sử cấp thành phố Hà Nội bị xuống cấp trầm trọng

Thứ ba, 23/08/2022 09:50 AM - 0 Trả lời

(CLO) Nằm sâu trong ngõ 124, đường Thụy Khuê, Tây Hồ (Hà Nội) là ngôi đền Cố Lê có niên đại gần 200 năm. Nơi đây được dân gian truyền tai linh thiêng, nên ngày Rằm, Mồng 1 người dân thường tới hương khói. Song, đền Cố Lê hiện tại đang bị xuống cấp, cơ sở vật chất vỡ vụn, mục nát.

Đền Cố Lê linh thiêng giữa Thủ đô Hà Nội

Tìm đến phố Thụy Khuê, thuộc quận Tây Hồ (TP Hà Nội), chúng tôi hỏi di tích lịch sử đền Cố Lê thì người dân địa phương chỉ đi theo hướng Thụy Khuê - Phùng Hưng, gần cuối con đường Thụy Khuê thì ở đó là địa chỉ cần tìm. Khi đi sâu vào trong ngõ nhỏ 124, Đền Cố Lê - ngôi đền cổ cũ nát hiện rõ trước mắt chúng tôi.

Phía trước cổng đền Cố Lê có nhiều họa tiết được chạm trổ hoa văn thời xưa, mang đậm nét văn hóa của người Việt. Tuy nhiên, do có niên đại gần 200 năm nên đến nay ngôi đền trông khá cũ nát, rêu phong mọc tùm lum.

den co le di tich lich su cap thanh pho ha noi bi xuong cap tram trong hinh 1 — Trước cổng dich tích lịch sử Đền Cố Lê được người dân treo biển trang trọng - Ảnh: Đình Trung

Để vào sâu bên trong di tích lịch sử đền Cố Lê, chúng tôi phải nhờ tới ông Nguyễn Khắc Liệp (73 tuổi), hiện đang là Tổ trưởng tổ dân phố và cũng là người trông coi di tích lịch sử đền Cố Lê. Theo lời kể của ông Liệp thì đền Cố Lê (hay Cố Lê tiết nghĩa tự) được xây dựng từ thời vua Tự Đức (giai đoạn 1848-1883). Ngôi đền cổ này bắt đầu được khởi công xây dựng từ năm 1857 (tức năm Đinh Tỵ) và chính thức hoàn thành năm 1860 (tức năm Canh Thân). Sau thời gian thờ phụng, mãi đến năm 2009 ngôi đền Cố Lê mới được nhà nước trao bằng di tích lịch sử cấp thành phố.

Cũng theo ông Liệp, ngôi đền cổ Cố Lê này có diện tích mặt sàn khoảng 230m2. Ngôi đền được thợ hồ thiết kế 5 gian, bố cục đúng kiểu truyền thống "Trùng thiềm điệp ốc" - đây là một trong kiến trúc nhà truyền thống của Việt Nam với cấu tạo nhà kép hai mái trên một nền.

Ông Liệp cho biết: "Thông tin về ngôi đền Cố Lê tôi chỉ được nghe các cụ thời xưa kể lại, truyền tai nhau từ đời này sang đời khác. Tới thế hệ tôi là đời thứ 3 nên nhiều thông tin tôi cũng không thể nhớ hết được. Nhớ gì thì chia sẻ cho các con các cháu, hay các cánh phóng viên báo chí thôi".

Khi chúng tôi hỏi về việc thờ phụng tại đền Cố Lê, ông Liệp mỉm cười tâm sự: "Hiện ở ngôi đền Cố Lê này thờ tất cả 33 người (trong đó có 23 vị trung thần tiết nghĩa được thờ ở gian chính và 10 vị tòng từ được thờ ở 2 gian cánh gà). Một lưu ý là trong số những người được thờ tại đây thì có 12 người mang họ Nguyễn, họ Lê có 8 người và 8 người họ Trần, ngoài ra là một số người mang họ khác.

den co le di tich lich su cap thanh pho ha noi bi xuong cap tram trong hinh 2 — Ông Nguyễn Khắc Liệp (73 tuổi) - người dân sinh sống cạnh đền, người trông coi đền đang làm nhiệm vụ quét dọn - Ảnh: Đình Trung

Video di tích lịch sử đền Cố Lê hoang tàn, mục nát

Ông Liệp không những cho chúng tôi biết về không gian thờ phụng, mà ông còn phân tích tỉ mỉ về linh vị của nhiều người. Trong đó phải kể đến linh vị của Trường Phái hầu Lê Quýnh (đặt thụy là "Trung Nghị"). Hai bên cánh gà là lần lượt là linh vị của 11 quan văn và 11 quan võ, thuỵ là "Trung Mẫn". Ngoài ra, 10 vị tòng tự cũng được lần lượt thờ ở cả hai phía.

Nghe những lời tâm sự của ông Liệp, chúng tôi hiểu nhiều hơn về văn hóa đền, chùa Việt Nam, đặc biệt là hiểu sâu về các linh vị được đặt tại đền Cố Lê.

Ông Liệp chia sẻ: "Người dân Thụy Khuê vẫn luôn bày tỏ lòng kính trọng, luôn ý thức bảo vệ ngôi đền cổ được các cụ thời xưa để lại. Vào những ngày Rằm, Mồng 1, ngày 14 hay ngày 15 Âm lịch hàng tháng, người dân Thụy Khuê lại tập trung trước đền quét dọn, nấu cỗ nhộn nhịp và thắp hương".

Ông Liệp nói tiếp, ngôi đền Cố Lê nhận được sự quan tâm rất lớn từ người dân Thụy Khuê, thậm chí nhiều người dân quận khác trên địa bàn Thủ đô Hà Nội cũng tới đây để quét dọn, thắp hương. Tuy nhiên, ở hiện tại ngôi đền cổ niên đại gần 200 năm tuổi đang ngày một xuống cấp trầm trọng.

Người dân "khẩn cầu chính quyền" tu sửa lại đền Cố Lê

Câu chuyện về di tích lịch sử đền cổ Cố Lê được ông Liệp kể lại đầy cảm xúc, từ lịch sử tạo dựng cho đến tận bây giờ khiến chúng tôi bị cuốn theo câu chuyện. Tuy nhiên, khi phóng viên Báo Nhà báo và Công luận hỏi, ngôi đền Cố Lê xuống cấp trầm trọng như hiện tại, liệu người dân địa phương đã có ý kiến lên chính quyền xin phép duy tu, ông Liệp cho biết: "Cách đây hàng chục năm về trước, đền Cố Lê từng bị chiếm dụng. Tuy nhiên, người dân Thụy Khuê đã kịp thời phát hiện và báo cáo chính quyền nên đã kịp thời ngăn chặn. Song mãi đến năm 2018, di tích lịch sử đền Cố Lê mới được trả lại cho người dân quản lý".

Suốt thời gian dài hơn chục năm bị chiếm dụng, nên chính những yếu tố đó đã tác động mạnh mẽ tới cơ sở vật chất tại ngôi đền cổ này. Hiện nay toàn bộ cơ sở vật chất bên trong đền Cố Lê đã hoang tàn. Toàn bộ phần cột dựng chống ngôi đền đã mục nát hoàn toàn, cột kèo, xà gồ và đòn tay đỡ ngói đã mủn xỉn, vỡ nát. Nếu không được bổ sung thêm bằng bộ khung chống bằng kim loại, di tích lịch sử niên đại gần 200 năm tuổi này khó có thể tồn tại được tới thời điểm này.

Vẻ hoang tàn bên trong ngôi đền Cố Lê niên đại gần 200 năm

den co le di tich lich su cap thanh pho ha noi bi xuong cap tram trong hinh 3 — Bên trong đền Cố Lê có 5 gian, trong đền thờ tất cả 33 người (trong đó có 23 vị trung thần tiết nghĩa được thờ ở gian chính và 10 vị tòng từ được thờ ở 2 gian cánh gà) - Ảnh: Đình Trung

den co le di tich lich su cap thanh pho ha noi bi xuong cap tram trong hinh 4 — Trong số những người được thờ tại đây thì có 12 người mang họ Nguyễn, họ Lê có 8 người và 8 người họ Trần, ngoài ra là một số người mang họ khác.

den co le di tich lich su cap thanh pho ha noi bi xuong cap tram trong hinh 5 — Theo ghi nhận, bên trong Đền Cố Lê đã xập xệ, hoang tàn, toàn bộ hệ thống cột đã mục nát, thay vào đó được củng cố thêm bộ khung đỡ bằng sắt vững chắc

den co le di tich lich su cap thanh pho ha noi bi xuong cap tram trong hinh 6 — Cận cảnh phần khung sắt được củng cố thêm

den co le di tich lich su cap thanh pho ha noi bi xuong cap tram trong hinh 7 — Toàn bộ phần mái của ngôi đền Cố Lê đã bị xuống cấp, nhiều chỗ bị thủng tạo thành lỗ lớn, màng nhện bám bẩn chằng chịt

den co le di tich lich su cap thanh pho ha noi bi xuong cap tram trong hinh 8 — Một khung kèo đã bị mục nát, vỡ vụn, rêu phong bám thành tảng

den co le di tich lich su cap thanh pho ha noi bi xuong cap tram trong hinh 9 — Thậm chí, nhiều cột trụ do quá cũ nên người dân còn phải chắp vá thêm gạch để giữ vững phần mái của ngôi đền

den co le di tich lich su cap thanh pho ha noi bi xuong cap tram trong hinh 10 — Ở một hướng gác, một phần mái do bị dột khiến cỏ cây mọc um tùm, ngôi đền không khác gì một bãi đất hoang

den co le di tich lich su cap thanh pho ha noi bi xuong cap tram trong hinh 11 — Cận cảnh phần mái bị thấm nước mưa, mối mọt ăn mòn hết gỗ tạo nên những mảng bám trắng dày đặc tạo cảm giác hoang tàn, xơ xác

den co le di tich lich su cap thanh pho ha noi bi xuong cap tram trong hinh 12 — Cô Thu Trang - người dân sống gần đó đã quá quen với hình ảnh ngôi đền Cố Lê sập sệ, mục nát. Cô mong muốn cấp chính quyền quan tâm, tu sửa lại di tích lịch sử cấp thành phố này

den co le di tich lich su cap thanh pho ha noi bi xuong cap tram trong hinh 13 — Ngoài ra, còn rất nhiều phần hư hỏng khác bên trong ngôi đền. Thời gian tới, người dân nơi đây rất mong các cấp chính quyền địa phương quan tâm, giúp nâng cấp, cải tạo ngôi đền Cố Lê để người dân yên tâm hơn khi tới đây hương khói

Theo quan sát, riêng phần mái của ngôi đền đã hư hại nghiêm trọng, thậm chí một số chỗ bị rơi rụng tạo thành lỗ hỏng lớn trên trần nhà. Ông Liệp kể lại, vào những ngày mưa bão, nước mưa sẽ chảy theo các lỗ lớn này rơi trực tiếp xuống sàn nhà, kèm theo mủn của gỗ khiến ngập úng, ẩm mốc. Thậm chí, một số đoạn trần nhà dài khoảng 2m bị sụt đổ hoàn toàn, treo lơ lửng một bên gây nguy hiểm cho người dân mỗi khi đến hương khói.

Mặt tường trước kia được phủ lớp sơn trắng sáng đến nay đã bay màu hoàn toàn, thay vào đó là một lớp rêu xanh, nhiều chỗ vẫn trong giai đoạn bong tróc tạo cảm giác ghê rợn. Sự xuống cấp trầm trọng từ những cơ sở vật chất đền Cố Lê khiến không gian nơi đây thêm xơ xác hơn.

Ông Nguyễn Khắc Liệp cho biết, ngôi đền Cố Lê được công nhận là di tích lịch sử vào năm 2019 và phải hai năm sau tức năm 2021 mới được duy tu. Phía chính quyền địa phương cũng yêu cầu ông động viên những hộ gia đình nằm cạnh đền để hoạt động tu sửa, tôn tạo diễn ra thuận lợi hơn. Tuy nhiên, năm 2021 cũng là thời điểm dịch bệnh COVID-19 bùng phát mạnh mẽ, kế hoạch tu sửa này bị hoãn lại cho đến bây giờ. Có thời điểm những người bên dự án từng tới đền Cố Lê khảo sát nhưng tới thời điểm hiện tại vẫn chưa có thông báo gì thêm.

Nhờ sự đóng góp của người dân Thụy Khuê mà di tích lịch sử cấp thành phố đền Cố Lê đến nay mới tạm thời được gia cố thêm khung kim loại (sắt) để chống đỡ toàn bộ hệ thống mái mục nát. Đồng thời, phần mái cũng được bổ sung thêm các tấm nhựa đảm bảo chất lượng để chống nước nhỏ giọt xuống sàn nhà gây ngập úng, mất vệ sinh nơi thờ phụng.

"Tôi mong các cấp chính quyền địa phương, sớm duy tu, sửa chữa di tích lịch sử đền Cố Lê để mau được hoàn thiện, để người dân tới đây hương khói phần nào bớt lo lắng hơn và không gian thờ phụng trông sạch sẽ, tâm linh hơn thôi", ông Liệp nói.

Cô Thu Trang (Thụy Khuê, quận Tây Hồ) - người dân sống gần đền Cố Lê bày tỏ sự mong muốn: "Vào dịp Mồng 1, ngày Rằm, ngày 14 và ngày 15 hàng tháng, người dân tới đền Cố Lê hương khói cũng nhiều. Mà tình cảnh hiện tại của ngôi đền thật sự rất xót xa. Tôi mong các cấp chính quyền địa phương quan tâm, giúp đỡ sửa chữa cho chắc chắn hơn, để người dân yên tâm hơn khi tới đền. Đặc biệt, tôi cảm thấy rất vui và tâm hồn thoải mái khi sinh sống ở trong khu phố có đền Cố Lê. Tôi tự hào khi nơi đây được nhà nước chứng nhận là di tích lịch sử cấp thành phố".

Trung Nguyễn