Trước những chỉ trích về cách xử lý trận động đất kinh hoàng nhất của Thổ Nhĩ Kỳ kể từ năm 1939, Tổng thống Tayyip Erdogan hứa sẽ bắt đầu dọn dẹp và xây dựng lại hàng trăm nghìn tòa nhà bị hư hỏng nặng hoặc bị phá hủy hoàn toàn.

Ở Syria, thảm họa ảnh hưởng nặng nề nhất ở vùng tây bắc do phiến quân kiểm soát, khiến nhiều người mất nhà cửa lần thứ hai sau khi phải di dời do cuộc nội chiến gây ra.

Ở thành phố Antakya, miền nam Thổ Nhĩ Kỳ, những chiếc túi đựng xác nằm la liệt trên đường phố và người dân đeo khẩu trang để chống lại mùi tử khí khi họ hỗ trợ lực lượng cứu hộ đang vẫn chưa tiếp cận được một số tòa nhà.

"Có sự hỗn loạn, đống đổ nát và thi thể ở khắp mọi nơi", một người trong nhóm đã làm việc suốt đêm để cố gắng tiếp cận một giáo viên đại học đang gọi họ từ đống đổ nát. Tuy nhiên, đến sáng hôm sau, cô ấy đã ngừng trả lời.

Ở Kahramanmaras, gần tâm chấn ở Thổ Nhĩ Kỳ, có ít hoạt động cứu hộ hơn giữa những đống bê tông của những ngôi nhà và khu chung cư đổ nát. Nhưng tại một tòa nhà, lực lượng cứu hộ chui qua các tấm bê tông để tiếp cận một bé gái 5 tuổi vẫn còn sống và đã cứu được em.

Ngoài ra, cũng chỉ một số người khác được giải cứu vào thứ Bảy. Hai tổ chức cứu hộ của Đức đã tạm dừng công việc, trích dẫn các báo cáo về các cuộc đụng độ giữa các nhóm người và tiếng súng. Một đội của Áo cũng bị đình chỉ công việc trong thời gian ngắn.

Nỗi lo dịch bệnh, cướp bóc

Gizem, một nhân viên cứu hộ đến từ tỉnh Sanliurfa, cho biết cô đã nhìn thấy những kẻ cướp bóc ở Antakya, Thổ Nhĩ Kỳ. “Chúng tôi không thể can thiệp nhiều vì hầu hết những kẻ cướp bóc đều mang theo dao”, cô nói.

Cảnh sát và binh lính đã có mặt vào thứ Bảy để giữ trật tự, đồng thời hỗ trợ giao thông, cứu hộ và phân phát thực phẩm. Thổ Nhĩ Kỳ cho biết khoảng 80.000 người đang ở trong bệnh viện, với hơn 1 triệu người ở nơi trú ẩn tạm thời.

Bên ngoài Antakya, các công nhân tại một hố chôn tập thể đã hạ các túi đựng xác xuống một cái rãnh mới đào, nơi một máy đào đất lấp chúng lại. Khoảng 80 bao tải chờ chôn cất.

Những ngôi mộ mới cũng bao phủ một sườn đồi bên ngoài Gaziantep, một số được đánh dấu bằng hoa hoặc cờ Thổ Nhĩ Kỳ nhỏ tung bay trong gió. Trong khi đó, những người sống sót lo sợ bệnh tật, trong bối cảnh hầu hết cơ sở hạ tầng cơ bản đã bị phá hủy.

"Nếu mọi người không chết ở đây dưới đống đổ nát, họ sẽ chết vì vết thương, nếu không họ sẽ chết vì nhiễm trùng. Không có nhà vệ sinh ở đây. Đó là một vấn đề lớn", nhân viên cứu hộ Gizem nói.

Giám đốc viện trợ của Liên hợp quốc Martin Griffiths mô tả trận động đất là sự kiện tồi tệ nhất trong 100 năm qua trong khu vực. Ông ca ngợi phản ứng của Thổ Nhĩ Kỳ, nói rằng kinh nghiệm của ông cho thấy người dân ở các vùng thảm họa luôn thất vọng trong các nỗ lực cứu trợ.

Ông còn dự đoán số người chết ít nhất sẽ tăng gấp đôi.

Công tác cứu trợ vẫn gặp khó khăn

Các câu hỏi cũng đang bắt đầu được đặt ra về độ vững chắc của các tòa nhà. Các công tố viên bang ở Adana đã ra lệnh giam giữ 62 người trong cuộc điều tra về các tòa nhà bị sập, trong khi các công tố viên tìm cách bắt giữ 33 người ở Diyarbakir vì lý do tương tự, theo hãng thông tấn nhà nước Anadolu đưa tin.

Trận động đất mạnh 7,8 độ richter hôm thứ Hai vừa rồi (6/2) đang được coi là thảm họa thiên nhiên lớn thứ bảy trên thế giới trong thế kỷ này, với số người thiệt mạng gần bằng con số 31.000 trong trận động đất ở nước láng giềng Iran năm 2003.

Với số người chết cho đến nay là 22.327 người tại Thổ Nhĩ Kỳ, đây là trận động đất gây chết người nhiều nhất ở nước này kể từ năm 1939. Hơn 3.500 người đã chết ở Syria, nơi con số thiệt hại chưa được cập nhật kể từ thứ Sáu.

Ở vùng tây bắc Syria do phe đối lập nắm giữ, đó là một nỗi đau lặp lại khủng khiếp đối với nhiều người sau một lần phải di cư do chiến tranh. Tại thành phố Aleppo do chính phủ kiểm soát ở Syria, người đứng đầu Tổ chức Y tế Thế giới Tedros Adhanom Ghebreyesus đã mô tả thảm họa này thật đau lòng khi ông giám sát việc phân phát hàng cứu trợ và hứa hẹn nhiều hơn nữa.

Các quốc gia phương Tây phần lớn xa lánh Tổng thống Bashar al-Assad kể từ khi cuộc nội chiến bắt đầu vào năm 2011. Theo truyền thông nhà nước Syria, vùng tây bắc nhận được rất ít viện trợ, so với hàng chục chuyến máy bay đã đến các khu vực do chính phủ Syria nắm giữ.

Hoàng Anh (theo Reuters, AP, CNN)