Phía quận Tây Hồ cho biết, việc tôn tạo bức phù điêu nhằm lưu giữ lâu dài những giá trị lịch sử, văn hóa của sự kiện diễn ra tại khu vực; tạo không gian phù hợp để phát huy những giá trị trong đời sống tinh thần của Nhân dân.

Về quy mô đầu tư dự án, bức phù điêu sẽ được lùi về phía sau (sát lan can hồ Trúc Bạch), tạo không gian rộng hơn phía trước để có thể tiếp cận, tổ chức các sự kiện thuận lợi.

Hình thức bức phù điêu được giữ nguyên nhưng sẽ tăng kích thước để phù hợp với vị trí mới, chuyển chất liệu từ xi măng hiện nay thành đá nguyên khối. Quận dự kiến làm lại bệ đặt phù điêu, tạo vị trí để đặt hoa lưu niệm.

Ngoài ra, khu vực đặt phù điêu cũng được lát lại để tạo sự tách biệt tương đối với vỉa hè, bổ sung biển thông tin, bố trí lại cây xanh, bồn cây, bổ sung chiếu sáng. Kinh phí dự án gần 2 tỷ đồng từ ngân sách quận. Thời gian thực hiện năm 2024-2025.

Trước đó, với tinh thần cầu thị, UBND quận Tây Hồ tổ chức hội thảo khoa học chỉnh trang, tu bổ, tôn tạo bức phù điêu “Bắt sống phi công Mỹ John McCain”.

Trong bối cảnh đế quốc Mỹ tiến hành chiến tranh bằng không quân và hải quân phá hoại miền Bắc, từ tháng 5 đến tháng 10/1967, không lực Mỹ đã tổ chức 5 đợt tấn công vào Nhà máy điện Yên Phụ nhằm cắt nguồn cấp điện cho Hà Nội và các tỉnh lân cận. Hàng chục máy bay cùng binh sĩ người Mỹ, trong đó có John McCain đã tấn công vào nhà máy, song đã bị bộ đội Việt Nam bắn rơi và bắt sống.

Để ghi nhớ sự kiện này, tại đường Thanh Niên (phường Yên Phụ, quận Tây Hồ), bức phù điêu “Bắt sống phi công Mỹ John McCain" được xây dựng năm 1967. Phi công này sau chiến tranh là Thượng nghị sĩ Mỹ John McCain, người có công trong việc bình thường hóa và thúc đẩy quan hệ song phương quan hệ hữu nghị Việt - Mỹ.

Kiến trúc sư Trần Huy Ánh cho rằng, bức phù điêu này là một ký ức đô thị. Mỗi khi qua con phố có bức phù điêu nhắc nhớ kỷ niệm quân dân Hà Nội lập chiến công nhân ngày sinh của Bác Hồ, trong ông lại trào dâng cảm xúc về những năm tháng chống Mỹ hào hùng.

Ông nhớ lại khi tiếng còi báo động vang lên, trẻ em, người già chui vào hầm trú ẩn, bộ đội lên mâm pháo, chiến sĩ tự vệ lên nóc nhà nghênh chiến với máy bay quân thù bay trên bầu trời Hà Nội. Bức phù điêu là dấu tích lịch sử để mỗi khi đi qua đó, nhiều người lại nhớ tới lời dạy của Bác Hồ năm xưa và trách nhiệm của người Hà Nội hôm nay. Phù điêu tuy nhỏ nhưng giá trị về tinh thần, cảm xúc lại vô cùng lớn.

Nguyên Bí thư Thành ủy Hà Nội Phạm Quang Nghị cũng cho rằng, bức phù điêu “Bắt sống phi công Mỹ John McCain” là hình ảnh lưu chiến công của quân và dân Thủ đô Hà Nội; việc tôn tạo, tu bổ bức phù điêu là để quản lý và giữ gìn, phát huy giá trị địa điểm lưu niệm, sự kiện; đáp ứng yêu cầu về lịch sử, ý nghĩa chính trị, ngoại giao.

PV