Giờ đây, với tư cách là biên tập viên trí tuệ nhân tạo đầu tiên của Financial Times (FT), nhà báo Murgia được giao nhiệm vụ đưa tin về lĩnh vực đang phát triển nhanh chóng này, đồng thời cung cấp lời khuyên và kiến thức chuyên môn cho các phóng viên khác của tờ báo khác khi “ngày càng có nhiều câu chuyện về cách AI đang thúc đẩy các ngành công nghiệp trên khắp thế giới".

Financial Times: Đây là lần đầu tiên có người giữ chức danh “biên tập viên về trí tuệ nhân tạo” trong tòa soạn, đúng không? Bạn đã thấy các phòng tin tức khác tạo ra các vị trí tương tự hay chưa?

Murgia: Đây là lần đầu tiên! Chúng tôi chưa từng có chức danh này, hoặc thậm chí là một công việc dành cho AI trước đây tại FT. Tôi đã luôn nghiên cứu vấn đề này, bên cạnh dữ liệu và quyền riêng tư trong 4-5 năm qua và tập trung vào các lĩnh vực có tác động đến xã hội như nhận dạng khuôn mặt, đạo đức AI và các ứng dụng tiên tiến trong chăm sóc sức khỏe hoặc khoa học. Ông John Thornhill, biên tập viên đổi mới của chúng tôi và biên tập viên Richard Waters ở Bờ Tây cũng thường viết về AI. Nhưng đó không phải là trách nhiệm chính của bất kỳ ai.

Trong những tháng gần đây, các tòa soạn khác đã chỉ định các phóng viên đảm nhận mảng phát triển nhanh chóng này, và tất nhiên, có rất nhiều phóng viên tuyệt vời đã viết về AI trong thời gian qua. Các phóng viên hợp tác chặt chẽ giữa các lĩnh vực và nhiều quốc gia, vì vậy tôi hy vọng chúng ta có thể tận dụng điều đó khi triển khai phạm vi đưa tin của mình.

FT: Công việc biên tập về AI của bạn là gì? Cụ thể, bạn có thể mô tả suy nghĩ của mình về “chuyển đổi toàn cầu” mà bạn đã đề cập trong thông báo không?

Murgia: Công việc của tôi là cập nhật tin tức và tìm hiểu sâu về cách thức hoạt động của các công nghệ AI, cách chúng sẽ được áp dụng trong các ngành và tác động lan tỏa đối với doanh nghiệp và xã hội. Tôi đặc biệt quan tâm đến tác động của công nghệ AI đối với cuộc sống hàng ngày của chúng ta, theo cả hướng tốt lẫn xấu. Tôi cũng làm việc với các đồng nghiệp để định hình những câu chuyện trong lĩnh vực họ quan tâm. Trong 6 năm qua, tôi đã cộng tác với các phóng viên từ nhiều nước như Mỹ, châu Âu, đến Kenya, Trung Quốc và Ấn Độ. Đó là điều tôi yêu thích khi làm việc tại FT.

Khi các công nghệ AI được áp dụng rộng rãi hơn, giống như cách số hóa hoặc điện toán đám mây, các phóng viên trong văn phòng của chúng tôi trên khắp thế giới sẽ bắt đầu dần gặp phải vấn đề này khi tác nghiệp. Tôi đã nghe từ một số đồng nghiệp trong các lĩnh vực như truyền thông hoặc giáo dục về những câu chuyện tập trung vào AI mà họ quan tâm. Với nhiệm vụ toàn cầu này, tôi hy vọng chúng ta có thể kết hợp các chủ đề và xu hướng khác nhau, đồng thời tận dụng quan điểm quốc tế của mình để đạt được ý thức về cách AI đang phát triển và được áp dụng trên quy mô lớn.

FT: Việc đưa tin về AI cụ thể là như thế nào? 

Murgia: Chúng tôi không phải là người đầu tiên đưa tin về AI. Có một số nhà báo tại FT đã hiểu rõ về AI và đã viết về nó được vài năm rồi. Chúng tôi đã nghiêm túc trong phạm vi đưa tin của mình, nhưng chưa từng tập trung hoặc có chiến lược riêng về chủ đề này. Ví dụ: tôi bắt đầu quan tâm đến các công nghệ sinh trắc học như nhận dạng khuôn mặt vào năm 2018 và đã dành thời gian tìm hiểu xem công nghệ này được sử dụng ở đâu và như thế nào cũng như phản ứng dữ dội đối với việc triển khai công nghệ này, nhưng điều này hoàn toàn là do sở thích.

Bây giờ, chúng ta đang ở thời điểm mà độc giả tò mò và khao khát tìm hiểu thêm về cách thức hoạt động của công nghệ này cũng như tác động của nó đối với lực lượng lao động. Chúng tôi sẽ tiếp cận nó từ góc độ vĩ mô. Tôi cũng luôn quan tâm đến các tác động xã hội rộng lớn hơn của AI, bao gồm cả việc sử dụng có đạo đức và vai trò của nó trong việc thúc đẩy khoa học và chăm sóc sức khỏe, điều mà tôi hy vọng chúng ta sẽ tập trung vào.

FT: Bạn sẽ đề cập đến trí tuệ nhân tạo trong nhiều ngành, bao gồm cả báo chí. Bạn có thấy trước AI sẽ thay đổi cách bạn viết báo hoặc xuất bản không?

Murgia: Tôi thấy thú vị khi có nhiều tổ chức truyền thông và người trong cuộc quan tâm đến câu hỏi này ngay bây giờ. Đặc biệt khi có các ví dụ công khai về việc các nhà xuất bản đang thử nghiệm AI tổng quát. Cho đến nay tôi vẫn chưa thấy rằng những công cụ mới này đã thay đổi cách tôi viết báo. Theo quan điểm của tôi, báo chí tốt là trung thực và tiết lộ những sự thật chưa được biết đến hoặc bị che giấu trước đây. Các mô hình ngôn ngữ hoạt động dựa trên văn bản hiện có. Vì vậy, cuối cùng chúng không thể tạo ra hoặc phát hiện ra bất cứ điều gì thực sự mới hoặc bất ngờ, ít nhất là với thuật toán hiện tại.

Tôi có thể thấy nó có thể hữu ích trong tương lai, khi nó trở nên chính xác hơn, giúp thu thập thông tin cơ bản một cách nhanh chóng, phác thảo các chủ đề và đưa ra các lựa chọn mẫu cho các bài báo và văn bản. Có lẽ chatbot sẽ là một cách mới để giao tiếp với độc giả, cung cấp nội dung phù hợp và tương tác với người đọc, dựa trên nội dung của chính tổ chức truyền thông.

FT: Những kinh nghiệm nào trước đây đã dẫn bạn đến công việc này?

Murgia: Nền tảng giáo dục của tôi là về sinh học, nơi tôi tập trung vào khoa học thần kinh và bệnh tật, và sau đó là miễn dịch học lâm sàng. Một trong những công việc cuối cùng của tôi khi còn là sinh viên đại học là phân tích trí thông minh ở động vật không phải người, trong đó tôi tập trung vào một con vẹt xám châu Phi tên là Alex và khả năng hình thành khái niệm của nó.

Tôi tình cờ là một nhà báo công nghệ, nhưng điều tôi yêu thích ở nó là phá vỡ truyền thống và cách truyền đạt sự phức tạp tới nhiều đối tượng hơn. Đặc biệt, tôi bị thu hút bởi các chủ đề giao thoa giữa công nghệ, khoa học và xã hội. Khi mới bắt đầu sự nghiệp, tôi đã điều tra xem dữ liệu cá nhân của mình được sử dụng như thế nào để xây dựng các sản phẩm kỹ thuật số, điều đã trở thành một lỗ hổng trong nhiều năm và đến Seoul để chứng kiến một người bị AI đánh bại khi chơi cờ vây. Tôi nghĩ rằng công việc này là mối liên hệ của tất cả những niềm đam mê này trong những năm qua.

FT: Bạn thấy một số thách thức và cơ hội để trở thành biên tập viên AI đầu tiên tại một tổ chức tin tức là gì?

Murgia: Điều tuyệt vời khi trở thành người đầu tiên là bạn có một số không gian để tìm ra mọi thứ và định hình con đường của riêng mình mà không có bất cứ sự so sánh nào. Một cơ hội lớn ở đây là để chúng tôi sở hữu một câu chuyện giao thoa với tất cả những điều mà độc giả quan tâm, từ kinh doanh, nền kinh tế tới sự phát triển của xã hội. Và đó cũng là cơ hội để chúng tôi giúp độc giả hình dung tương lai sẽ như thế nào.

FT: Bạn có lời khuyên nào khác cho các nhà báo về AI không?

Murgia: Tôi muốn nói rằng hãy dành thời gian để nói chuyện với các nhà nghiên cứu, những người có thể phân tích và giải thích các khái niệm về trí tuệ nhân tạo, vì chúng ta phải hiểu rõ nền tảng cơ bản để viết tốt về các ứng dụng của AI.

Như tôi đã nói, chúng ta nên cố gắng coi nó như một công cụ không hoàn hảo, trong phạm vi phủ sóng của chúng ta, và đặt câu hỏi về tất cả những tuyên bố nghe có vẻ kỳ quặc. Đó là những kỹ năng báo chí cơ bản.

Hoàng Tôn (lược dịch)