"Eve", chú cá robot được cung cấp năng lượng bởi các máy bơm ẩn bên trong, có thể vung đuôi silicon sang hai bên để lướt nhẹ nhàng qua làn nước lạnh giá của Hồ Zurich. Nó đang được thử nghiệm bởi SURF-eDNA, một nhóm do sinh viên lãnh đạo. Họ đã dành hai năm qua để xây dựng một đàn cá robot mềm mại – trong đó Eve là con mới nhất.

"Bằng cách làm cho Eve trông giống một con cá, chúng tôi có thể xâm lấn tối thiểu vào hệ sinh thái đang khảo sát", sinh viên thạc sĩ Dennis Baumann cho biết, nói thêm rằng thiết kế mô phỏng sinh học này sẽ ngăn không cho các loài cá hoặc sinh vật biển khác bị giật mình bởi sự hiện diện của nó.

Bên cạnh khả năng ngụy trang thành cá, phương tiện tự hành dưới nước (AUV) Eve còn được trang bị camera để quay phim dưới nước, cũng như kỹ thuật sonar cho phép nó tránh chướng ngại vật.

AUV cũng có bộ lọc để thu thập DNA từ môi trường, được gọi là "eDNA", khi nó bơi. Các hạt eDNA có thể được gửi đến phòng thí nghiệm để giải trình tự nhằm xác định loài nào sống trong vùng nước.

Nhà nghiên cứu sau tiến sĩ Martina Lüthi tại ETH Zurich cho biết: "Tất cả các loài sinh vật trong môi trường đều thải ra DNA của chúng, vì vậy có những DNA trôi nổi xung quanh mà chúng ta có thể tìm thấy".

Các sinh viên hy vọng Eve có thể cung cấp cho các nhà khoa học bức tranh chi tiết hơn về đại dương và những sinh vật sống trong đó. Mặc dù bao phủ hơn 70% Trái đất, phần lớn những gì nằm bên dưới đại dương vẫn còn là một bí ẩn.

Các công cụ như AUV và phương tiện điều khiển từ xa ngày càng được sử dụng nhiều hơn để khám phá đại dương và tìm hiểu thêm về môi trường sống dưới nước. Ví dụ, công ty khởi nghiệp Aquaai do California thành lập đã phát triển phương tiện không người lái giống cá hề, có thể thu thập thông tin như oxy, độ mặn và độ pH trong đường thủy. Năm ngoái, một xe tự hành đã ghi lại được cảnh loài cá ở độ sâu nhất từng được ghi hình (8.300 mét).

Việc sử dụng eDNA để theo dõi đa dạng sinh học đang ngày càng phát triển. Các công cụ tiên tiến hơn có khả năng nghiên cứu môi trường chi tiết hơn có thể đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ các đại dương, đặc biệt là vào thời điểm môi trường sống của đại dương đang đối mặt với các mối đe dọa chưa từng có từ biến đổi khí hậu, đánh bắt quá mức và các hoạt động khác của con người.

"Chúng tôi muốn xây dựng một công cụ đáng tin cậy cho các nhà sinh vật học", Baumann nói, cho biết thêm rằng anh hy vọng một ngày nào đó họ có thể mở rộng công nghệ của mình để bất kỳ nhà khoa học nào muốn sử dụng đều có thể tiếp cận được.

Hoài Phương (theo CNN)