Gia Lai: Độc đáo nghi lễ Tết ăn con dúi, xua đuổi dịch bệnh của người Ba Na

Thứ tư, 05/02/2025 13:52 PM - 0 Trả lời

(CLO) Nghi lễ ăn con dúi được người dân đồng bào Ba Na ở xã Kon Pne, huyện Kbang (Gia Lai) duy trì suốt nhiều thế hệ, đây cũng là lễ hội lớn nhất của bà con nơi đây. Nghi lễ được tổ chức nhằm cầu xin Yàng phù hộ cho mùa màng bội thu, người dân trong làng khoẻ mạnh, xua đuổi dịch bệnh.

Xuyên rừng săn dúi

Xã Kon Pne cách trung tâm TP Pleiku chừng 250km, được xem là xã xa nhất của tỉnh Gia Lai. Xã được bao phủ bởi những cánh rừng tự nhiên thuộc vườn Quốc gia Kon Ka Kinh nên còn được gọi là “ốc đảo” Kon Pne. Nhiều đời nay, người dân đồng bào Ba Ba ở xã Kon Pne đã duy trì nghi lễ Tết ăn con dúi vào dịp cuối năm suốt nhiều thế hệ.

Tết ăn con dúi được xem là lễ hội lớn nhất trong năm của bà con. Theo đó, Tết ăn con dúi thường được người dân xã Kon Pne tổ chức trước Tết Nguyên đán gần 1 tháng.

gia lai doc dao nghi le tet an con dui xua duoi dich benh cua nguoi ba na hinh 1

Dúi là con vật hiền lành, không phá hoại mùa màng, chỉ ăn rễ cây ở trên rừng xanh

Trước khi tổ chức, người dân trong các làng Kon Ktonh Kon Hleng, Kon Kring, thuộc xã Kon Pne sẽ họp riêng để bàn bạc tổ chức và định ngày tổ chức Tết ăn con dúi tại nhà rông. Sau đó, thanh niên trong làng chuẩn bị cuốc, thuổng lên rừng từ sáng sớm để đi săn dúi. Để săn được con dúi béo, to lớn thì các nhóm thanh niên thường phải đi vào những cánh rừng sâu, hiểm trở.

Năm nào cũng vậy, đến hẹn lại lên anh A Uôt (làng Kon Ktonh) cùng khoảng 5 thanh niên trong làng sẽ mang theo gạo đi xuyên rừng khoảng vài ngày để săn dúi. Mục đích của nhóm là bắt từ 7 đến 10 con dúi cho làng thực hiện nghi lễ. Sau nhiều giờ đồng hồ trèo đèo, lội suối, nhóm của A Uôt đã phát hiện những dấu chân dúi dẫn đến hang, nằm sau lụm tre già.

gia lai doc dao nghi le tet an con dui xua duoi dich benh cua nguoi ba na hinh 2

Dúi thường sống trong hang đất hay khoét sâu dưới những bụi rậm, ngách đá trú ẩn

Anh A Uôt chia sẻ: “Loài gặm nhấm này thường làm nơi trú ẩn dưới các đám tre hoặc sản, lúa rẫy của người dân. Dúi thường sống trong hang đất hay khoét sâu dưới những bụi rậm, ngách đá trú ẩn. Loài dúi thường đi ăn đêm nên ban ngày rúc vào hang và ủi đất lấp miệng hang để ẩn mình nghỉ ngơi. Còn nếu không có lớp đất đùn ở cửa hang thì có nghĩa là chúng đã bỏ đi nơi khác”.

Vừa nói, chàng thanh niên vừa dùng cuốc phát dọn cây cối xung quanh để tìm cửa hang của dúi. Sau gần 30 phút hì hục đào sâu xuống lòng đất, nhóm của anh Uôt đã bắt được con dúi nặng hơn 5 lượng.

Sau khi bắt được con dúi đầu tiên, nhóm thanh niên tiếp tục chia nhỏ thành tốp 2 người, tỏa ra cánh rừng già để tìm dúi. Một số thanh niên khác thì đi kiểm tra các bẫy dúi đã đặt từ ngày nước.

Tết ăn con dúi của người Ba Na ở “ốc đảo” Kon Pne

Tết 2025, nghi lễ này được diễn ra đầu tiên ở làng Kon Ktonh, sau đó các làng Kon Hleng và Kon Kring sẽ tổ chức tiếp. Để tổ chức nghi lễ, mỗi gia đình trong được chọn làm lễ sẽ góp từ 1 đến 2 con dúi và rượu ghè, thịt, nếp thơm…

gia lai doc dao nghi le tet an con dui xua duoi dich benh cua nguoi ba na hinh 3

Người dân "ốc đảo" Kon Pne rộn ràng tổ chức Tết ăn con dúi mong một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, xua đuổi bệnh tật

Khi đã chuẩn bị đầy đủ lễ vật, những người phụ việc trong làng sẽ buộc con dúi vào cây le. Phía trên đầu có 1 ngọn nến làm từ sáp ong, với ‎ý nghĩa để “rọi sáng cho ông bà thấy lối về”, “dẫn đường” cho hạt lúa về đến từng nhà, mùa màng thuận lợi, xua đuổi tà ma, bệnh tật.

Nghi lễ Tết ăn dúi được già làng và bà con tổ chức một cách trang nghiêm. Sau nghi thức cúng của già làng, tất cả người dân trong làng thắp nến cầu nguyện, mong những điều tốt lành sẽ đến với gia đình và dân làng. Dân làng cầu mong mùa màng bội thu, lúa thóc đầy kho, mọi gia đình đều ấm no, hạnh phúc.

gia lai doc dao nghi le tet an con dui xua duoi dich benh cua nguoi ba na hinh 4

Già làng A Hing lấy một ít rượu từ các ghè rượu vào chiếc phễu chung thể hiện tình đoàn kết của các hộ dân trong làng, trên dưới đồng lòng.

Già làng A Hing cho biết: “Dúi là con vật hiền lành, không phá hoại mùa màng, chỉ ăn rễ cây ở trên rừng xanh. Con vật này cũng biểu tượng cho sự cần cù, siêng năng và no ấm. Nhiều đời nay, dân làng xã Kon Pne duy trì Tết ăn con dúi để mong mọi điều tốt lành và thể hiện tình đoàn kết, trên dưới đồng lòng.

Nghi lễ cũng muốn giáo dục con cháu nhớ đến cội nguồn, tổ tiên gia đình và buôn làng. Bên cạnh đó phải đoàn kết, chăm chỉ làm việc để có được một cuộc sống no ấm, đầy đủ và hạnh phúc”.

Trải qua một đêm cúng ở nhà rông, dân làng cùng hạ vật tế xuống và chia thịt cho mọi người quây quần uống rượu ghè, trò chuyện cùng khách phương xa. Dân làng cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm làm ăn, từ đó tình đoàn kết giữa các thành viên trong cộng đồng làng càng thêm keo sơn, gắn bó. Ngôi nhà rông cũng rộn ràng, ấm cúng bởi tiếng nói cười, tiếng cồng chiêng.

Trần Hiền

Tin mới

Apple phát hành iOS và iPadOS 18.3.1: Vá lỗ hổng bảo mật nghiêm trọng

Apple phát hành iOS và iPadOS 18.3.1: Vá lỗ hổng bảo mật nghiêm trọng

(CLO) Apple phát hành iOS 18.3.1 và iPadOS 18.3.1 để vá lỗ hổng bảo mật nghiêm trọng, ngăn chặn truy cập trái phép qua USB. Hướng dẫn cập nhật để bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Sức sống số
Triều Tiên cảnh báo tàu ngầm hạt nhân Mỹ tại Hàn Quốc là mối đe dọa nghiêm trọng

Triều Tiên cảnh báo tàu ngầm hạt nhân Mỹ tại Hàn Quốc là mối đe dọa nghiêm trọng

(CLO) Bộ Quốc phòng Triều Tiên ngày 11/2 tuyên bố rằng việc Mỹ triển khai tàu ngầm hạt nhân đến một cảng của Hàn Quốc đang tạo ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với an ninh khu vực.

Thế giới 24h
Tỉnh ủy Lạng Sơn công bố các Quyết định về sắp xếp tổ chức bộ máy và tổ chức cán bộ

Tỉnh ủy Lạng Sơn công bố các Quyết định về sắp xếp tổ chức bộ máy và tổ chức cán bộ

(CLO) Ngày 11/2, Tỉnh ủy Lạng Sơn công bố các Quyết định về sắp xếp tổ chức bộ máy và tổ chức cán bộ.

Tin tức
Bảng giá Lexus tháng 2/2025: Chờ điều chỉnh từ giảm thuế

Bảng giá Lexus tháng 2/2025: Chờ điều chỉnh từ giảm thuế

(CLO) Giá bán lẻ các mẫu ô tô hạng sang Lexus tháng 2/2025 vẫn giữ nguyên dù thuế nhập khẩu các dòng xe này đã giảm từ đầu năm nay.

Xe
Dùng mũ bảo hiểm tấn công nữ tài xế, người phụ nữ bị phạt 7 triệu đồng

Dùng mũ bảo hiểm tấn công nữ tài xế, người phụ nữ bị phạt 7 triệu đồng

(CLO) Trên đường di chuyển, do muốn mua đồ cá nhân nên C. yêu cầu tài xế di chuyển theo chỉ dẫn của mình. Khi bị nữ tài xế từ chối, C. đã dùng nón bảo hiểm tấn công rồi rời khỏi hiện trường.

Đời sống
iPhone vẫn thiếu ước tính thời gian sạc: Người dùng đã tự tạo giải pháp

iPhone vẫn thiếu ước tính thời gian sạc: Người dùng đã tự tạo giải pháp

(CLO) iPhone vẫn chưa có ước tính thời gian sạc như Android, nhưng một người dùng đã tự tạo phím tắt để khắc phục. Liệu Apple có sớm bổ sung tính năng này?

Sức sống số
Venezuela điều hai máy bay sang Mỹ đưa công dân bị trục xuất về nước

Venezuela điều hai máy bay sang Mỹ đưa công dân bị trục xuất về nước

(CLO) Venezuela đã triển khai hai chuyến bay để đưa công dân bị trục xuất từ Mỹ trở về nước, sau khi đạt được thỏa thuận với chính quyền Tổng thống Donald Trump.

Thế giới 24h
Danh sách 62 bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo không cần giấy chuyển tuyến

Danh sách 62 bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo không cần giấy chuyển tuyến

(CLO) Người bệnh mắc bệnh nằm trong danh sách 62 bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo được lên tuyến chuyên sâu không cần phải giấy chuyển tuyến vẫn nhận được bảo hiểm y tế 100%.

Sức khỏe
Iran đe dọa nguồn cung dầu thế giới

Iran đe dọa nguồn cung dầu thế giới

(CLO) Iran cảnh báo phong tỏa eo biển Hormuz, tuyến vận tải chiếm 20% giao dịch dầu mỏ toàn cầu, đẩy giá dầu vào nguy cơ tăng vọt.

Kinh tế vĩ mô
Giá xe Mitsubishi giảm đồng loạt

Giá xe Mitsubishi giảm đồng loạt

(CLO) Người tiêu dùng mua các mẫu ô tô Mitsubishi trong tháng 2/2025 có thể được giảm giá cao nhất 60 triệu đồng tại đại lý.

Xe
Rà soát, hoàn thiện quy chế làm việc, nâng cao chất lượng công tác tham mưu

Rà soát, hoàn thiện quy chế làm việc, nâng cao chất lượng công tác tham mưu

(CLO) Sáng 11/2, Chủ tịch nước Lương Cường cùng Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân đã làm việc với Văn phòng Chủ tịch nước về chuẩn bị tổ chức đại hội đảng bộ các cấp và kết quả thực hiện tổng kết Nghị quyết 18 về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của Văn phòng Chủ tịch nước và một số nhiệm vụ trọng tâm khác.

Tin tức
Tăng trưởng dự kiến 16%, tiến tới xoá bỏ phân bổ room tín dụng

Tăng trưởng dự kiến 16%, tiến tới xoá bỏ phân bổ room tín dụng

(CLO) Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết, năm 2025 tiếp tục đổi mới biện pháp điều hành tăng trưởng tín dụng và triển khai lộ trình giảm dần và tiến tới xóa bỏ việc điều hành phân bổ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho từng tổ chức tín dụng, nỗ lực đạt tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống dự kiến 16%.

Kinh tế vĩ mô
Nhận định Man City vs Real Madrid, 3h ngày 12/2 tại Champions League

Nhận định Man City vs Real Madrid, 3h ngày 12/2 tại Champions League

(CLO) Nhận định Man City vs Real Madrid, 3h ngày 12/2 tại Champions League ; dự đoán tỉ số Man City vs Real Madrid cùng các chuyên gia phân tích.

Thể thao
Bắt được nghi phạm vụ nổ súng bắn chết người tại Hà Tĩnh

Bắt được nghi phạm vụ nổ súng bắn chết người tại Hà Tĩnh

(CLO) Lực lượng chức năng đã bắt giữ được nghi phạm liên quan đến vụ giết người bằng súng tại TX Kỳ Anh (Hà Tĩnh).

Công luận 24H
Đề nghị tăng thời gian lái xe lên 70 giờ/tuần

Đề nghị tăng thời gian lái xe lên 70 giờ/tuần

(CLO) Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam kiến nghị điều chỉnh thời gian lái xe của người lái xe ôtô kinh doanh vận tải lên 70 giờ/tuần, bằng với mức cao nhất theo các quy định của các nền kinh tế Mỹ, EU và Nhật Bản

Công luận 24H
TP HCM: Xây dựng lộ trình cho xe buýt sử dụng năng lượng xanh

TP HCM: Xây dựng lộ trình cho xe buýt sử dụng năng lượng xanh

(CLO) Dự tính đến năm 2030, toàn bộ phương tiện xe buýt hoạt động tại Thành phố Hồ Chí Minh sẽ sử dụng điện, năng lượng xanh. Sở Giao thông vận tải Thành phố Hồ Chí Minh đang hoàn tất các thủ tục để trình HĐND thành phố thông qua nghị quyết vào kỳ họp tháng 3-2025.

Công luận 24H
Bình Luận

Tin khác

Dùng mũ bảo hiểm tấn công nữ tài xế, người phụ nữ bị phạt 7 triệu đồng

Dùng mũ bảo hiểm tấn công nữ tài xế, người phụ nữ bị phạt 7 triệu đồng

(CLO) Trên đường di chuyển, do muốn mua đồ cá nhân nên C. yêu cầu tài xế di chuyển theo chỉ dẫn của mình. Khi bị nữ tài xế từ chối, C. đã dùng nón bảo hiểm tấn công rồi rời khỏi hiện trường.

Đời sống
Quảng Nam tăng cường kiểm tra, giám sát việc tổ chức quay số mở thưởng xổ số

Quảng Nam tăng cường kiểm tra, giám sát việc tổ chức quay số mở thưởng xổ số

(CLO) UBND tỉnh Quảng Nam vừa ban hành văn bản chỉ đạo thực hiện các biện pháp rà soát, kiểm tra, giám sát chặt chẽ quy trình quay số mở thưởng xổ số.

Đời sống
Sáng nay, Hà Nội đứng thứ 2 thế giới về chỉ số ô nhiễm không khí

Sáng nay, Hà Nội đứng thứ 2 thế giới về chỉ số ô nhiễm không khí

(CLO) Sáng nay (11/2) chất lượng không khí tại Hà Nội được đánh giá xếp thứ 2 thế giới về ô nhiễm không khí. Số liệu từ hệ thống quan trắc chất lượng không khí (AQI), Hà Nội có chỉ số AQI ở mức 227 vào khoảng 10h sáng.

Đời sống
TP HCM: Người đàn ông đi xe đạp chặn, đập đầu xe buýt 

TP HCM: Người đàn ông đi xe đạp chặn, đập đầu xe buýt 

(CLO) Người đàn ông đi xe đạp chặn đầu xe buýt chửi mắng rồi dùng xe đập vào đầu xe buýt, gây ùn tắc giao thông ở đường Phan Văn Trị, quận Bình Thạnh, TP HCM. 

Đời sống
Những bóng hồng tại Gia Lai tình nguyện lên đường bảo vệ Tổ quốc

Những bóng hồng tại Gia Lai tình nguyện lên đường bảo vệ Tổ quốc

(CLO) Ngoài truyền thống gia đình, những bóng hồng tại Gia Lai tình nguyện nhập ngũ trong năm nay đều có chung mục đích cống hiến sức trẻ của mình cho Tổ quốc, được phục vụ lâu dài trong quân ngũ.

Đời sống
Sau Tết Nguyên đán, người dân đi tiêm ngừa cúm tăng cao

Sau Tết Nguyên đán, người dân đi tiêm ngừa cúm tăng cao

(CLO) Những ngày này lượng người dân đổ về các điểm tiêm chủng để tiêm vắc xin cúm tăng cao. Theo thống kê, sau Tết Nguyên đán số người chủ động đến tiêm vắc xin tại gần 200 trung tâm tiêm chủng của VNVC trên cả nước tăng gấp 5 lần so với ngày thường.

Đời sống
Công an TP HCM lên tiếng vụ CSGT khống chế người vi phạm giao thông

Công an TP HCM lên tiếng vụ CSGT khống chế người vi phạm giao thông

(CLO) Liên quan đến vụ việc cán bộ Cảnh sát giao thông (CSGT) thuộc Đội CSGT -TT Công an quận 7 khống chế một tài xế taxi vi phạm Luật giao thông, Công an TP HCM đã thông tin chính thức về vụ việc.

Đời sống
Nhiều khách hàng bị kẻ gian mạo danh nhân viên điện lực lừa đảo tiền bạc

Nhiều khách hàng bị kẻ gian mạo danh nhân viên điện lực lừa đảo tiền bạc

(CLO) Thời gian gần đây, tình trạng lừa đảo mạo danh nhân viên ngành điện lừa đảo tiền bạc có chiều hướng gia tăng ở tỉnh Lào Cai với những thủ đoạn tinh vi nhằm chiếm đoạt tài sản của người dân.

Đời sống
Bắc Ninh: Bàn giao các đơn vị về trực thuộc Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh

Bắc Ninh: Bàn giao các đơn vị về trực thuộc Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh

(CLO) Ngày 10/2, Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh Bắc Ninh tổ chức hội nghị bàn giao các Chi nhánh Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp huyện về trực thuộc Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh.

Đời sống
Đắk Lắk: Nhiều hoạt động ý nghĩa chào mừng 50 năm Chiến thắng Buôn Ma Thuột

Đắk Lắk: Nhiều hoạt động ý nghĩa chào mừng 50 năm Chiến thắng Buôn Ma Thuột

(CLO) Ngày 10/2, Ban tổ chức các hoạt động kỷ niệm 50 năm Chiến thắng Buôn Ma Thuột, giải phóng tỉnh Đắk Lắk và Lễ hội Cà - phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9 năm 2025 đã tổ chức lễ phát động Cuộc thi trực tuyến tìm hiểu “50 năm Chiến thắng Buôn Ma Thuột, giải phóng tỉnh Đắk Lắk (10/3/1975 - 10/3/2025)”.

Đời sống