Ba nhà khoa học nói trên đã cùng được trao giải Nobel Hóa học vì đã phát triển cách “gắn các phân tử lại với nhau”, được sử dụng để thiết kế các loại thuốc tốt hơn. Họ là những nhà tiên phong trong lĩnh vực hóa học click (click chemistry), miêu tả các quá trình kết nối những cấu trúc nhỏ lại với nhau thành những cấu trúc lớn hơn bằng phản ứng hóa học.

Johan Aqvist, một thành viên của Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển, đã công bố những người chiến thắng hôm thứ Tư tại Viện Karolinska ở Stockholm, Thụy Điển cho biết: “Tất cả là về việc gắn kết các phân tử lại với nhau”.

Nhà hóa học kỳ cựu Sharpless, 81 tuổi, người từng đoạt giải Nobel năm 2001 và hiện là người thứ 5 hai lần nhận giải thưởng cao quý này. Lần đoạt giải đầu tiên của ông là về phát minh kết nối các phân tử bằng cách sử dụng "khóa" hóa học.

Meldal, 68 tuổi, làm việc tại Đại học Copenhagen, Đan Mạch và Sharpless, người cộng tác với viện nghiên cứu Scripps Research, California, cùng được ghi nhận đã tìm ra các phương pháp mang tính đột phá và tiên phong, phục vụ cho các ứng dụng trong sản xuất thuốc và polyme.

Bertozzi, 55 tuổi, làm việc tại Đại học Stanford ở California, “đã đưa hóa học click lên một tầm cao mới”, hội đồng giải Nobel cho biết. Bertozzi cho biết bà "hoàn toàn choáng váng" khi nhận giải thưởng.

Trong khi đó, Meldal mô tả hóa học nhấp chuột là một cách để xây dựng các cấu trúc phức tạp và liên kết chúng với nhau như thể chúng là những mảnh Lego, loại đồ chơi lắp ghép có xuất sứ từ quê hương Đan Mạch của ông.

Meldal cho biết ông đã nhận được cuộc gọi từ hội đồng Nobel khoảng nửa giờ trước khi công bố. “Họ (...) bảo tôi không được nói cho ai biết. Vì vậy, tôi ngồi im trong văn phòng của mình… và rất hồi hộp. Đây là một vinh dự lớn", ông cho biết.

Meldal khởi nghiệp với tư cách là một kỹ sư. “Nhưng tôi muốn hiểu thế giới nên tôi nghĩ hóa học sẽ cho tôi các giải pháp”, nhà khoa học người Đan Mạch chia sẻ thêm.

Năm ngoái, giải thưởng này đã được trao cho 2 nhà khoa học Benjamin List và David WC MacMillan, những người đã khéo léo và an toàn tìm ra một cách để tạo ra các phân tử mà hội đồng Nobel cho rằng “đã mang lại lợi ích to lớn cho loài người”.

Tuần công bố giải Nobel bắt đầu vào thứ Hai với nhà khoa học Thụy Điển Svante Paabo nhận giải thưởng trong y học vì đã mở khóa bí mật DNA của loài người đã tuyệt chủng Neanderthal, đồng thời cung cấp những hiểu biết quan trọng về hệ thống miễn dịch của chúng ta.

Trong khi đó, giải Nobel Vật lý hôm thứ Ba được trao cho 3 nhà khoa học Alain Aspect (Pháp), John F. Clauser (Mỹ) và Anton Zeilinger (Áo), nhờ phát hiện các hạt nhỏ bé có thể giữ mối liên hệ với nhau ngay cả khi bị tách rời, một hiện tượng được gọi là rối lượng tử hay vướng víu lượng tử. Phát minh này đã có rất nhiều ứng dụng đột phá, như phục vụ cho máy tính lượng tử hay mã hóa thông tin.

Giải thưởng Nobel tiếp tục với văn học vào ngày mai. Giải Nobel Hòa bình 2022 sẽ được công bố vào thứ Sáu tới và giải Nobel Kinh tế 2022 diễn ra vào thứ Hai tuần sau.

Hải Anh (theo Nobelprice, AP, Reuters)