Chiều 1/7, tại buổi họp báo của UBND TP Hà Nội, trả lời về đề xuất cho xe buýt và các loại xe đi vào làn buýt BRT, Phó Giám đốc Sở Giao thông vận tải (GTVT) Hà Nội Trần Hữu Bảo cho biết: Tuyến xe buýt nhanh BRT là tuyến đầu tiên của TP Hà Nội triển khai thí điểm, tuyến này chính thức đưa vào hoạt động từ năm 2017, có chiều dài hơn 14km.

Đây là tuyến có làn đường dành riêng, với tần suất khai thác từ 3,5 - 15 phút/lượt trong ngày thường và từ 7 - 15 phút/lượt vào ngày chủ nhật, hoạt động từ 5h sáng đến 22h đêm.

Sau 5 năm vận hành thì loại hình BRT đã đem lại hiệu quả tích cực, chất lượng phục vụ được duy trì ổn định, sản lượng vận tải hành khách ngày càng tăng, doanh thu ở mức cao so với toàn mạng lưới buýt hiện nay, Nhân dân đánh giá cao trong chất lượng phục vụ.

Bình quân năm 2017, buýt nhanh BRT đạt hơn 40 khách/lượt; năm 2018 là 42 khách/lượt; năm 2019 gần 43 khách/lượt. Bình quân giờ cao điểm trong điều kiện bình thường là 70 khách/lượt, có chuyến lên đến 100 khách.

Giai đoạn 2020-2022, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, có những thời điểm xe buýt phải dừng hoạt động, giảm công suất nên sản lượng và doanh thu tuyến BRT sụt giảm. Bình quân năm 2020 hơn 45 khách/lượt, đến 2021 chỉ còn 23 khách/lượt, nửa đầu năm 2022 lượng khách trung bình mỗi lượt bằng năm 2021 (hơn 45 khách/lượt).

Số lượng khách đặt vé tháng khá cao. Năm 2017 là 1.600 người/tháng, 2018 là 2.200 người/tháng và 2019 là 2.100 người/tháng. Số liệu từ 2020 đến nay không nêu trong báo cáo.

Doanh thu của tuyến BRT được đánh giá tốt so với các tuyến xe buýt thường, nhưng tỷ lệ trợ giá có xu hướng ngày càng tăng. Theo đó, năm 2017 doanh thu tuyến BRT đạt 25 tỷ đồng, năm 2018 tăng lên 27,5 tỷ đồng, năm 2019 gần 25 tỷ đồng. Tỷ lệ trợ giá từ hơn 26% năm 2016 lên trên 36% năm 2019 và năm 2021 là trên 65%.

Theo ông Bảo, lộ trình tuyến BRT đi qua hầu hết các tuyến đường là trục chính có mật độ tham gia giao thông cao như đường Lê Trọng Tấn, đường Lê Văn Lương, đường Tố Hữu.

Tuy nhiên, đặc biệt là vào những giờ cao điểm nên đôi khi xảy ra hiện tượng ùn tắc giao thông trên tuyến.

Những năm qua, cơ quan chuyên môn đã hai lần đề xuất cho phương tiện khác đi vào làn ưu tiên BRT. Đầu năm 2018, Trung tâm Quản lý và Điều hành giao thông đô thị (Sở GTVT Hà Nội) đề xuất các tuyến buýt thường được sử dụng làn đường dành riêng cho BRT từ 4h đến 23h hàng ngày; phương tiện khác được sử dụng làn đường dành riêng cho BRT từ 23h đến 4h hôm sau.

Tháng 6/2022, Sở GTVT Hà Nội đề xuất xe khách từ 24 chỗ trở lên, xe công vụ, xe cứu nạn, cứu thương được chạy trên đường dành riêng cho buýt nhanh BRT. Dù vậy, đây là tuyến buýt được Ngân hàng thế giới hỗ trợ về vốn nên mọi thay đổi so với phương án, thiết kế ban đầu đều phải xin ý kiến và được sự đồng thuận từ đơn vị này.

Hiệu quả giảm ùn tắc giao thông của tuyến BRT Kim Mã - Yên Nghĩa cũng có nhiều ý kiến trái chiều vì thực tế tuyến đường di chuyển (Kim Mã - Lê Văn Lương - Tố Hữu) luôn bị ùn tắc vào giờ cao điểm.

Đại diện Ngân hàng thế giới (WB), đơn vị hỗ trợ về vốn và tư vấn giải pháp, kinh nghiệm cho tuyến BRT Kim Mã - Yên Nghĩa, đánh giá "dù không đạt mục tiêu về lượng hành khách như dự kiến, tuyến BRT đặt nền móng cho loại hình dịch vụ vận tải công cộng mới có tiêu chuẩn cao hơn so với buýt thông thường".

"Sở GTVT đang nghiên cứu phương án để đảm bảo phát huy hết làn đường ưu tiên hiện có của buýt nhanh BRT, đồng thời phù hợp với công tác tổ chức giao thông trên tuyến", ông Bảo nói và khẳng định, phương án cụ thể thì sẽ được lấy ý kiến của các chuyên gia, các nhà khoa học và quan trọng nhất là được sự đồng tình cao của Nhân dân trước khi thực hiện.

Trước đó, Sở GTVT Hà Nội đã đề xuất TP Hà Nội cho phép thêm một số phương tiện lưu thông chung làn dành riêng cho xe buýt BRT 01 giảm thiểu ùn tắc giao thông trên tuyến, tăng hiệu quả khai thác hệ thống hạ tầng giao thông hiện có.

Các phương tiện được đề xuất gồm: Xe vận tải khách khối lượng lớn từ 24 chỗ trở lên, các loại xe công vụ, xe cứu nạn, xe buýt thường.

Về nguyên nhân điều chỉnh, theo Sở GTVT Hà Nội: Tuyến BRT là trục xuyên tâm, do tập trung các phương tiện ra, vào khu vực trung tâm, lưu lượng các phương tiện tăng cao, đặc biệt vào các khung giờ cao điểm gây ra tình trạng ùn ứ giao thông.

Do vậy, để giảm thiểu ùn tắc giao thông trên tuyến, tăng hiệu quả khai thác hệ thống hạ tầng giao thông hiện có trên tuyến, Sở này đề xuất TP Hà Nội trên tuyến đường dành riêng cho xe buýt BRT cho phép các phương tiện lưu thông thêm như đã nêu ở trên.

 Tuy nhiên, Sở GTVT Hà Nội cho rằng, hợp phần xe buýt nhanh BRT 01 từ Kim Mã đến bến xe Yên Nghĩa thuộc dự án phát triển giao thông đô thị Hà Nội được Ngân hàng thế giới (WB) tài trợ theo Hiệp định tín dụng tài trợ cho dự án phát triển giao thông đô thị Hà Nội và Hiệp định tín dụng viện trợ của Quỹ môi trường toàn cầu. Vì vậy, để thực hiện điều chỉnh thí điểm như trên, Sở GTVT kiến nghị với TP Hà Nội có ý kiến thống nhất với WB.

Tuyến buýt nhanh BRT 01 lộ trình bến xe Yên Nghĩa - Kim Mã. Hiện tại, xe buýt BRT chạy trên làn riêng tại các đoạn: Ba La - Quang Trung - Lê Trọng Tấn - đường trục Bắc Hà Đông - Tố Hữu - Lê Văn Lương - Láng Hạ - Giảng Võ. Các đoạn đi hỗn hợp với các phương tiện khác gồm đoạn bến xe Yên Nghĩa - Ba La, đoạn Giang Văn Minh - Kim Mã.

Trên tuyến 14,77km, ngoài 3 đoạn tuyến xe BRT lưu thông hỗn hợp thì tuyến BRT được bố trí chạy trong làn dành riêng, có vạch sơn kết hợp với lắp dải phân cách cứng tại 3 nút giao thông gồm: Giảng Võ, Hoàng Đạo Thúy và Khuất Duy Tiến; Các nút giao thông được bố trí pha đèn và tổ chức phù hợp, tạo điều kiện cho BRT vận hành, trên toàn tuyến duy trì cấm xe dừng đỗ và cấm taxi vận hành trong giờ cao điểm.

Do hạ tầng còn nhiều hạn chế, sau 5 năm vận hành, tuyến buýt nhanh BRT thường xuyên bị các phương tiện khác lấn làn, tốc độ di chuyển của những xe này chưa nhanh như kỳ vọng của người dân.

Vì vậy, Sở GTVT đã đề xuất cho phép thêm một số phương tiện lưu thông chung làn dành riêng cho xe buýt BRT.