“Đầu ra” đang “bí”

Ngày trung tuần tháng 8, chúng tôi có mặt tại huyện miền núi Hương Khê đúng dịp bưởi Phúc Trạch ở đang bắt đầu vào mùa thu hoạch với năng suất khá lớn. Dẫn chúng tôi tham quan vườn bưởi trĩu cành, chị Trần Thị Lường (thôn Phú Lễ, xã Hương Trạch) chia sẻ: "Gia đình tôi có 3 sào bưởi Phúc Trạch với số lượng hơn 3.500 quả. Trong đó, có 1 sào bưởi trồng ở khu vực thấp trũng, hằng năm đều bán sớm cho thương lái để tránh lũ lụt. Năm nay, các thương lái không thu mua cả vườn mà chỉ mua lẻ với số lượng vài chục quả/lần nên gia đình đang rất lo lắng. Chúng tôi đang tranh thủ nhờ người thân rao bán trên mạng xã hội như Facebook, Zalo... để tránh ế hàng".

Việc bưởi đặc sản rớt giá nhưng thương lái vẫn vắng bóng cũng đã khiến cho anh Phan Xuân Huy (ở xã Hương Bình, huyện Hương Khê) như ngồi trên đống lửa, bởi hơn 300 gốc bưởi đặc sản Phúc Trạch với khoảng hơn 7.000 quả ở trang trại nhà anh đã bắt đầu chín rộ nhưng thương lái vẫn vắng bóng.

“Những năm trước, vào thời điểm này, các thương lái đã tìm đến kín cả vườn để săn đón mua bưởi tấp nập. Năm nay, do dịch bệnh Covid-19 đang diễn biến phức tạp, nhiều địa phương đang thực hiện giãn cách xã hội nên các thương lái không đến nhập bưởi về', anh Huy lo lắng nói.

Theo ghi nhận của PV, tại vùng trung tâm của bưởi Phúc Trạch là xã Phúc Trạch và Hương Trạch của huyện Hương Khê, chạy dọc hai bên đường có rất nhiều vườn bưởi đã bắt đầu chín nhưng lượng bán ra vẫn không được là bao. Thi thoảng, có một vài người dân thu hoạch được ít bao tải để gửi xe đi bán lẻ là chính. Tại các chợ bưởi tự phát ở huyện Hương Khê, hoạt động mua – bán bưởi Phúc Trạch cũng khá trầm lắng. Do ảnh hưởng của dịch bệnh, chính quyền địa phương không cho phép tụ tập đông người nên người dân tách thành từng tốp nhỏ để bán bưởi.

Thời điểm này năm ngoái, xe máy, ô tô tải đã chạy khắp làng mua bưởi nhưng năm nay vắng bóng hoàn toàn. Bưởi Phúc Trạch tiêu thụ chủ yếu là chợ đầu mối Vinh (TP Vinh, Nghệ An) nhưng hiện giờ TP Vinh đang cách ly xã hội nên các thương lái không về thu mua được. Các thương lái nơi khác thấy dịch phức tạp cũng rất ngại thu mua.

Theo người dân nơi đây, năm nay bưởi Phúc Trạch không những khó bán mà giá cũng thấp hơn hẳn mọi năm. Trước đây, bưởi đẹp bán tại vườn phải đến 40 - 50 ngàn đồng/quả, mua cả vườn thì giá cũng phải 20 - 25 ngàn đồng/quả. Năm nay thì mua cả vườn giá chỉ 10 - 18 ngàn đồng/quả, bán lẻ quả đẹp cũng chỉ 20 - 22 ngàn đồng/quả.

Theo số liệu ngành nông nghiệp, tổng diện tích trồng bưởi Phúc Trạch tại huyện Hương Khê, Hà Tĩnh năm 2021 là 1.004 ha, với 160 HTX, THT và gần 2.800 hộ sản xuất; tổng sản lượng ước tính trên 10.000 tấn. Đến thời điểm hiện nay, đã bắt đầu vào vụ thu hoạch bưởi, tuy nhiên các thương lái chưa thu mua, đặt hàng số lượng lớn như những năm trước do lo sợ về diễn biến phức tạp của dịch COVID-19 (năm 2020 thương lái tiêu thụ 70-75% sản lượng bưởi). Bên cạnh đó, một số thị trường tiêu thụ của bưởi Phúc Trạch như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh đang thực hiện Chỉ thị 16.

Mặc dù các HTX, doanh nghiệp đầu mối dự kiến sẽ tiếp tục thực hiện các hợp đồng đã ký kết với siêu thị; một số doanh nghiệp, HTX đã được hệ thống siêu thị cấp giấy lưu thông hàng hóa (luồng xanh). Tuy nhiên, việc vận chuyển, bán lẻ vào thị trường các tỉnh đang thực hiện Chỉ thị 16 sẽ gặp khó khăn.

Gỡ khó cho nông dân

Trước những khó khăn của người nông dân, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Đặng Ngọc Sơn vừa ký Quyết định thành lập tổ công tác hỗ trợ tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tiêu thụ bưởi Phúc Trạch năm 2021.

Theo đó, tổ công tác gồm 11 thành viên do ông Võ Tá Nghĩa - Phó Giám đốc Sở Công thương làm tổ trưởng. Ngoài ra, quyết định cũng thành lập tổ giúp việc gồm 13 thành viên do ông Nguyễn Mạnh Tường - Giám đốc Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại, Sở Công thương làm tổ trưởng. Nhiệm vụ chính của tổ công tác và tổ giúp việc là nắm bắt sát diễn biến thị trường, tình hình tiêu thụ bưởi Phúc Trạch trong điều kiện tác động của dịch bệnh COVID-19; hướng dẫn các cơ sở, doanh nghiệp thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19.

Đặc biệt, phối hợp, đề xuất UBND tỉnh kiến nghị các lực lượng chức năng trên địa bàn tỉnh và các tỉnh liên quan, tháo gỡ vướng mắc, khó khăn và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp, HTX, hộ sản xuất kinh doanh trong lưu thông hàng hóa, nhất là tại các thị trường đang thực hiện giãn cách theo Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ.

Theo Sở Công thương Hà Tĩnh, hiện nay, Hà Tĩnh đã hoàn thiện hệ thống truy xuất nguồn gốc cây bưởi Phúc Trạch tại địa chỉ: https://buoiphuctrach.gov.vn.

Đặc biệt, Sở Công thương đã làm việc với Bộ Công thương, các sàn thương mại điện tử lớn nhất Việt Nam để xây dựng gian hàng bưởi Phúc Trạch Hà Tĩnh trên các sàn TMĐT: Voso.vn (Viettel), Postmart.vn (Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam), Sendo (Cổ phần Công nghệ Sen Đỏ), Hatiplaza.com (Sàn TMĐT Hà Tĩnh). Tham mưu UBND tỉnh xây dựng kế hoạch tổ chức các sự kiện xúc tiến thương mại, kết nối tiêu thụ bưởi Phúc Trạch năm 2021.

Đồng thời, Sở Công thương cũng đã kết nối mời các thành phần liên quan như: Cục Thương mại điện tử - Bộ Công Thương, Trung ương Đoàn, các sàn TMĐT lớn nhất Việt Nam, các đơn vị logistics, doanh nghiệp liên kết thanh toán trên sàn TMĐT… để kết nối, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình tiêu thụ bưởi.

Ngày 23/8, đại diện sàn thương mại điện tử Voso.vn (thuộc Công ty CP Bưu chính Viettel) tại Hà Tĩnh đã ký kết hợp đồng liên kết tiêu thụ sản phẩm bưởi Phúc Trạch với các hợp tác xã trên địa bàn huyện Hương Khê, cụ thể: 5 hợp tác xã với 60 hộ dân trồng, kinh doanh bưởi Phúc Trạch trên địa bàn các xã: Phúc Trạch, Hương Trạch, Lộc Yên (Hương Khê) sẽ cung cấp sản phẩm bưởi Phúc Trạch lên sàn thương mại điện tử Voso.vn. Các hợp tác xã đảm bảo cung cấp sản phẩm đúng xuất xứ nguồn gốc, chất lượng, số lượng theo yêu cầu. Sản phẩm được dán tem nhãn về chỉ dẫn địa lý, truy xuất nguồn gốc theo quy định.

Sàn Thương mại điện tử Voso.vn (https://voso.vn/) chịu trách nhiệm vận chuyển, tiêu thụ, phân phối sản phẩm đến tận tay người tiêu dùng. Ngay sau khi ký kết hợp đồng với các hợp tác xã, Voso.vn đã tổ chức livestream tại vườn bưởi và chốt đơn hơn 3.000 quả bưởi Phúc Trạch cho khách hàng toàn quốc.

Theo UBND tỉnh Hà Tĩnh, thương hiệu bưởi Phúc Trạch đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH-CN) cấp giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý “Phúc Trạch” cho sản phẩm “Quả bưởi” cho huyện Hương Khê và là một trong 39 chỉ dẫn địa lý của Việt Nam đã được EU cam kết bảo hộ từ ngày 1-8-2020.

Quy trình sản xuất bưởi Phúc Trạch ở Hà Tĩnh được tuân thủ theo tiêu chuẩn VietGAP và được chứng nhận đảm bảo an toàn thực phẩm. Đặc biệt thời gian qua tỉnh Hà Tĩnh đã triển khai xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc cây bưởi Phúc Trạch tại địa chỉ buoiphuctrach.gov.vn.

Trần Phong