Ngày 3/12, Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol đã ban bố thiết quân luật, gây ra những biến động mạnh mẽ trên thị trường trong nước và quốc tế. Hai ngày sau, Phó Thủ tướng Choe Sang-mok lên tiếng trấn an nhà đầu tư, khẳng định rằng tác động kinh tế từ bất ổn chính trị là không đáng kể và lo ngại về suy thoái kinh tế đã bị thổi phồng. Tuy nhiên, đánh giá của quan chức kinh tế hàng đầu này có phần quá lạc quan.

Lịch sử Hàn Quốc đã nhiều lần cho thấy, những giai đoạn thiết quân luật luôn làm gián đoạn nền kinh tế và thị trường tài chính. Ví dụ, sau khi nhà độc tài dân sự Rhee Syngman bị lưu vong tại Hawai’i do không thể duy trì quyền lực qua gian lận bầu cử, kinh tế Hàn Quốc nhanh chóng rơi vào khủng hoảng.

Việc Rhee rời khỏi chính trường đã dẫn đến việc ban bố thiết quân luật vào năm 1960 và sự nổi lên của nhà lãnh đạo quân sự Park Chung-hee vào năm 1961. Tuy nhiên, trong giai đoạn đầu cầm quyền, ông Park không thể nhanh chóng vực dậy nền kinh tế đang lao đao, với mức tăng trưởng chỉ đạt 2,3%.

Việc ông Park áp đặt các luật lệ hà khắc hơn khiến nền kinh tế chịu tổn thất nặng nề, làm GDP của Hàn Quốc tụt từ vị trí thứ 32 xuống thứ 40 thế giới. Phải mất đến tám năm, nền kinh tế mới có thể hồi phục.

Tương tự, khi ông Chun Doo-hwan lên nắm quyền qua một cuộc đảo chính quân sự năm 1980, kinh tế bất ngờ suy giảm 1,6%, thấp hơn 3,5 điểm phần trăm so với tốc độ tăng trưởng GDP toàn cầu thời điểm đó.

Ngay sau khi Tổng thống Yoon ban bố thiết quân luật, các nhà đầu tư đồng loạt chuyển sang mua đồng USD và trái phiếu chính phủ Mỹ. Quỹ ETF MSCI South Korea (EWY), đại diện cho thị trường chứng khoán Hàn Quốc, đã giảm 6,5% chỉ trong vòng chưa đầy một giờ.

Chỉ số trên tiếp tục lao dốc trong vài giờ sau đó, cho đến khi các đảng đối lập bỏ phiếu bãi bỏ thiết quân luật. Giá Bitcoin tại Hàn Quốc cũng giảm hơn 30% trước khi bắt đầu phục hồi.

Tuy nhiên, tình hình vẫn chưa được giải quyết triệt để. Các nhà đầu tư nước ngoài bày tỏ lo ngại khi biết rằng quyết định ban bố thiết quân luật của Tổng thống Yoon được thực hiện một cách đơn phương, không tham vấn đồng minh quan trọng là Mỹ. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh hai nước có hiệp ước phòng thủ chung và mối quan hệ kinh tế khăng khít.

Tâm lý lo ngại đã khiến các nhà đầu tư nước ngoài ồ ạt rút khỏi thị trường chứng khoán Hàn Quốc. Chỉ trong ba ngày sau quyết định của Tổng thống Yoon, họ đã bán ra hơn 1 tỷ USD cổ phiếu. Xu hướng này có thể tiếp tục nếu bất ổn chính trị không sớm được giải quyết, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thúc đẩy tiến trình luận tội ông Yoon.

Trong quá khứ, quá trình luận tội thành công của Tổng thống Park Geun-hye vào năm 2016 đã giúp thị trường tài chính và kinh tế Hàn Quốc cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, tình hình kinh tế và tài chính tháng 12/2024 tồi tệ hơn rất nhiều so với thời điểm bà Park bị phế truất.

Hiện tại, Hàn Quốc đang đối mặt với hàng loạt thách thức kinh tế trong nước và quốc tế. Chính phủ của Tổng thống Yoon đã thực hiện cắt giảm thuế doanh nghiệp, vay mượn lớn từ ngân hàng trung ương và dự trữ ngoại hối để bù đắp thâm hụt ngân sách.

Bên cạnh đó, các quy định cho vay bất động sản được nới lỏng gần đây đã khiến ngân hàng trung ương gần như không còn nhiều công cụ để ứng phó với suy thoái kinh tế. Thêm vào đó, ngành công nghiệp bán dẫn vốn là động lực tăng trưởng chính của Hàn Quốc cũng đang gặp khó khăn.

Tình hình kinh tế toàn cầu cũng không mấy khả quan. Thị trường việc làm tại Mỹ bắt đầu chậm lại, thâm hụt và nợ công đạt mức cao kỷ lục. Trung Quốc đang đối mặt với tình trạng giảm phát và tăng trưởng chậm, trong khi kinh tế châu Âu rơi vào trì trệ. Đồng thời, thế giới phải đối mặt với hai cuộc chiến lớn tại châu Âu và Trung Đông.

Trong bối cảnh đầy thách thức này, các nhà quản lý quỹ đầu tư tổ chức được dự đoán sẽ tiếp tục thận trọng, giảm tỷ trọng tài sản tài chính Hàn Quốc trong danh mục. Điều này sẽ gây khó khăn cho các doanh nghiệp trong việc huy động vốn, dẫn đến việc phải cắt giảm đầu tư cần thiết để tăng trưởng trong tương lai. Kết quả là thị trường chứng khoán Hàn Quốc sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề, làm trầm trọng thêm hiện tượng “Chiết khấu Hàn Quốc” (Korea Discount).

Dù vậy, lịch sử cũng cho thấy nền kinh tế Hàn Quốc luôn có khả năng phục hồi mạnh mẽ khi bất ổn chính trị được giải quyết. Đây là điểm sáng duy nhất trong bức tranh ảm đạm hiện tại.

Hà Linh (Theo The Diplomat)