Khoảnh khắc lịch sử

Hình ảnh đầy đủ màu sắc đầu tiên từ Kính viễn vọng Không gian James Webb của NASA đã được công bố vào thứ Hai (11/7), cung cấp cái nhìn đầu tiên về vũ trụ sơ khai trông như thế nào. Tổng thống Mỹ Joe Biden đã trình bày hình ảnh tại một sự kiện được phát trực tiếp tại Nhà Trắng.

Trong bức ảnh sẽ có Tinh vân Carina và Tinh vân Vòng phía Nam - hai đám mây rộng lớn tạo thành các vì sao, cùng hai cụm thiên hà được gọi là SMACS 0723 và Stephan's Quintet. Kính viễn vọng Webb cũng cho hiển thị phân tích khí quyển của một hành tinh ngoại khổng lồ được gọi là WASP-96 b - một hành tinh khí quay quanh một ngôi sao bên ngoài hệ mặt trời của chúng ta.

Kính viễn vọng không gian James Webb là đài quan sát khoa học vũ trụ vĩ đại tiếp theo sau Hubble, được thiết kế để trả lời các câu hỏi nổi bật về vũ trụ và tạo ra những khám phá đột phá trong tất cả các lĩnh vực thiên văn học.

Dự án hợp tác giữa cơ quan vũ trụ Mỹ NASA và các cơ quan không gian châu Âu và Canada (ESA và CSA) được khởi động vào tháng 12 năm 2021. Kính thiên văn sử dụng camera nhiệt hồng ngoại để chụp quang phổ điện từ mà mắt thường không nhìn thấy được. Hồng ngoại cho phép các nhà thiên văn học nhìn xuyên qua các đám mây bụi, để có thể nhìn sâu vào quá khứ xa xôi của vũ trụ cách đây hàng tỷ năm.

Chắc hẳn bạn đã từng nhìn thấy những hình ảnh tuyệt đẹp về vũ trụ của chúng ta trước đây. Được phóng vào năm 1990, Kính viễn vọng Không gian Hubble đã cung cấp những góc nhìn rực rỡ về vũ trụ xung quanh chúng ta, từ các hành tinh lân cận như Sao Mộc đến các đám mây khí ở xa như Tinh vân Lagoon.

Những hình ảnh không chỉ có giá trị thẩm mỹ. Chúng rất quan trọng trong việc giúp các nhà khoa học hiểu cách các hành tinh, ngôi sao và thiên hà được hình thành. Nó thậm chí còn giúp có được ngày sinh chính xác hơn cho vũ trụ - khoảng 13,8 tỷ năm trước.

Kính Hubble vẫn đang hoạt động, nhưng những tiến bộ công nghệ mới được tích hợp trong Kính viễn vọng Không gian James Webb sẽ củng cố thêm kiến thức của loài người về vũ trụ .

Webb được thiết lập để cho chúng ta biết về nguồn gốc của vũ trụ xa hơn bao giờ hết, từ sự hình thành của các ngôi sao và hành tinh, đến sự ra đời của các thiên hà đầu tiên trong vũ trụ sơ khai.

Nhìn lại quá khứ

Ánh sáng phát ra từ các vật thể ở xa phải mất một thời gian dài mới đến được Trái đất. Ánh sáng truyền đi với vận tốc 300.000 km mỗi giây. Điều này là cực kỳ nhanh, song không gian lại vô cùng rộng lớn. Vì vậy, vẫn cần mất nhiều thời gian để ánh sáng truyền đi trong vũ trụ.

Mặt trời cách Trái đất khoảng 150 triệu km, mất khoảng 8 phút để ánh sáng đến được với chúng ta từ Mặt trời của chúng ta. Những thiên thể mà Webb có thể nhìn thấy cách xa hàng nghìn hoặc hàng triệu năm ánh sáng, tức thực tế những gì mà kính thiên văn nhìn thấy là những hình ảnh trong quá khứ rất xa xôi của các thiên thể.

Ví dụ, Webb sẽ hiển thị các bức ảnh của ngoại hành tinh WASP-96, cách chúng ta 1.150 năm ánh sáng. Điều này có nghĩa là phải mất 1.150 năm để ánh sáng đến được với chúng ta, vì vậy chúng ta thực sự nhìn thấy hành tinh như cách đây 1.150 năm. Điều này có nghĩa là một vật thể càng ở xa thì chúng ta có thể nhìn thấy được càng xa vào lịch sử của vũ trụ.

Webb cũng sẽ hiển thị các hình ảnh của Bộ tứ Stephan cách chúng ta khoảng 290 triệu năm ánh sáng. Điều này có nghĩa là chúng ta sẽ được xem thiên hà giống như cách đây 290 triệu năm, thời điểm mà tất cả các lục địa trên Trái đất được hợp nhất với nhau trong siêu lục địa Pangea.

Với một kính thiên văn đủ lớn, loài người có thể nhìn thấy các vật thể cách xa 12 tỷ năm ánh sáng, như chuẩn tinh APM 08279 + 5255, tức gần ở thời điểm vũ trụ bắt đầu hình thành. Hiện, những vật thể này mới chỉ có thể nhìn thấy dưới dạng một chấm nhỏ trên bầu trời.

Tuy nhiên, với công nghệ của tương lai, nhân loại hoàn toàn có thể nhìn thấy được những hình ảnh rõ ràng hơn về cách vũ trụ được hình thành như thế nào sau vụ nổ Big Bang.

Hoàng Hải (theo NASA, CNN, DW)