Kế hoạch của Israel là gì?

Israel cho biết họ sẽ cử các lực lượng mặt đất đến chiến đấu với Hamas ở Rafah, thành phố nằm ở phía nam Gaza trên biên giới với Ai Cập, nơi có hơn 1 triệu thường dân đang trú ẩn. Một động thái được đánh giá là có thể gây nguy hiểm cho quan hệ với Cairo, trung gian hòa giải quan trọng giữa các bên.

Bộ trưởng Quốc phòng Israel, Yoav Gallant cho biết trong cuộc họp báo mới đây: “Chúng tôi đang tiếp tục chiến dịch này và chúng tôi cũng sẽ đến những nơi mà chúng tôi chưa từng chiến đấu ở dải miền trung và miền nam, đặc biệt là trọng tâm cuối cùng còn sót lại trong tay Hamas - Rafah”.

Ông Gallant không cung cấp thông tin chi tiết về cách quân đội Israel sẽ nhắm mục tiêu vào Rafah, nơi họ đã tiến hành không kích kể từ khi chiến sự bắt đầu.

Mỹ đang thúc ép Israel chấp nhận một thỏa thuận mở đường cho lệnh ngừng bắn vĩnh viễn và thả tất cả các con tin vẫn bị giam giữ. Ngoại trưởng Mỹ, Antony Blinken sẽ đến khu vực trong tuần này trong chuyến thăm thứ năm kể từ ngày 7/10, bao gồm cả chuyến dừng chân ở Israel và Bờ Tây để thảo luận về cuộc khủng hoảng nhân đạo và các vấn đề khác với các nhà lãnh đạo tại đây.

Các quan chức Ai Cập cho biết Cairo đang thúc ép Israel ngừng các kế hoạch chiến đấu ở biên giới nước này, nơi đã trở thành chỗ ẩn náu cho những người dân Gaza phải di tản. Cairo lo ngại người Palestine có thể tìm cách đột nhập vào nước này để chạy trốn khỏi vùng chiến sự, tạo ra sự bất ổn ở khu vực biên giới.

Theo một số quan chức Ai Cập, Israel đã nói riêng với Cairo rằng trước tiên họ sẽ cho phép người dân ở Rafah sơ tán trở lại các khu vực mà họ đã chạy trốn trước đó trước khi tiến hành các hoạt động quân sự ở thành phố biên giới.

Một quan chức Israel cho biết: “Hoạt động ở Rafah vẫn đang được lên kế hoạch”. Quan chức này nói thêm: “Kế hoạch này sẽ giải quyết các thách thức hoạt động cũng như vấn đề dân số đông đúc ở Rafah”, đồng thời nhấn mạnh Israel đang nỗ lực phân biệt giữa cơ sở hạ tầng của Hamas ở Rafah và dân cư.

Người dân ở Rafah cho biết các lều trại đã xuất hiện dọc biên giới với Ai Cập. Thành phố hiện đang có dân số gấp khoảng 5 lần bình thường. Giá hàng hóa ở nơi này đã tăng vọt và người dân cho biết họ đang phải vật lộn hàng ngày để có được những nhu yếu phẩm, thực phẩm và nước uống.

Liên hợp quốc cho biết trong một báo cáo công bố hôm thứ Hai rằng hầu hết những người mới di dời tới Rafah chỉ được tiếp cận từ 1,5 đến 2 lít nước/ngày cho mọi nhu cầu, dẫn đến sự gia tăng đáng kể các trường hợp tiêu chảy mãn tính ở trẻ em.

Trận đánh quyết định cuộc chiến?

Các quan chức Israel nói rằng họ không thể kết thúc cuộc chiến kéo dài 4 tháng với Hamas trước khi phá hủy hoàn toàn cơ sở hạ tầng mà nhóm vũ trang này dùng để buôn lậu vũ khí qua biên giới. Tel Aviv cho biết, nếu họ không làm được điều đó thì Hamas sẽ có thể tái vũ trang nhanh chóng.

Tấn công trên bộ vào Rafah có thể là thách thức lớn nhất với Israel trong cuộc chiến, cả về mặt chiến lược và địa chính trị, đồng thời cũng đầy rẫy những thách thức về mặt chiến thuật, chính trị và nhân đạo.

Quân đội Israel sẽ phải hoạt động trong một đô thị nhỏ hiện có hơn 1 triệu người di tản, nhiều người sống trong lều trên đường phố.

Ngay sau khi Israel thông báo với Ai Cập rằng họ lên kế hoạch cho một chiến dịch trên bộ ở Rafah, các quan chức Ai Cập cảnh báo rằng nếu bất kỳ người Palestine nào bị buộc phải vượt qua Bán đảo Sinai, hiệp ước hòa bình kéo dài hàng thập kỷ giữa hai bên sẽ bị đình chỉ.

Israel trong những tuần gần đây cũng đã thúc đẩy Ai Cập chấp nhận sự hiện diện quân sự của Israel dọc biên giới Gaza-Ai Cập và cho phép nhân viên Israel tuần tra trên lãnh thổ Ai Cập để trấn áp những gì họ cho là hoạt động buôn lậu vũ khí của Hamas. 

Ai Cập bác bỏ cáo buộc không ngăn chặn buôn lậu vũ khí cũng như đề xuất của Israel về việc hiện diện ở biên giới và tuyên bố rằng điều đó là vi phạm chủ quyền của nước này.

Diaa Rashwan, Chủ tịch Cơ quan Thông tin Nhà nước Ai Cập, cho biết: “Cần phải nhấn mạnh nghiêm túc rằng bất kỳ động thái nào của Israel theo hướng này sẽ dẫn đến mối đe dọa nghiêm trọng đối với quan hệ Ai Cập-Israel”.

Các nhà phân tích cho rằng một cuộc tấn công trên bộ ở Rafah khó có thể xảy ra vì Israel vẫn đang sa lầy ở thành phố lớn nhất miền nam Gaza, Khan Younis, trung tâm của cuộc chiến trong hơn hai tháng.

Giới chức quân sự Israel cho biết lực lượng của họ đã kiểm soát được phần lớn diện tích, nhưng giao tranh ác liệt vẫn tiếp diễn ở khu vực đang xây dựng phía tây nam thành phố.

Israel cũng đang phải đối mặt với sự tái xuất hiện của Hamas ở các khu vực phía bắc Gaza, nơi quân đội Israel đã rút đi sau các trận đánh kéo dài để chiếm khu vực này hồi bắt đầu chiến sự. Trong những ngày gần đây, Israel buộc phải đưa quân trở lại những khu vực đó để tái lập quyền kiểm soát.

Các quan chức Israel cho biết, nằm dọc biên giới với Ai Cập, các đường hầm dưới lòng đất ở Rafah là tuyến đường chính để buôn lậu vũ khí và trang thiết bị vào dải đất này. Do đó, việc thiết lập nhiều quyền kiểm soát hơn đối với biên giới là chìa khóa để phi quân sự hóa Hamas và các nhóm vũ trang khác ở Gaza, trong khi các nhà phân tích cho rằng kế hoạch thiết lập vùng đệm ở phía biên giới phía Palestine vẫn đang được thực hiện.

Michael Milshtein, cựu giám đốc phụ trách các vấn đề Palestine của cơ quan tình báo quân đội Israel, cho biết: “Nếu không kết thúc ở Rafah, không thể nói về việc thay đổi thực tế ở Gaza... Để Rafah là một cánh cửa mở giữa thế giới và Gaza có nghĩa là Hamas sẽ ngay lập tức bắt đầu tái thiết năng lực quân sự của mình”.

Nguyễn Khánh