Vấn nạn trộm dầu vẫn tiếp diễn

Nhiều thập kỷ qua, vấn nạn khai thác dầu khí trái phép đã gây khó khăn cho ngành năng lượng. Giá dầu và năng lượng tăng đã làm gia tăng nạn buôn lậu xăng dầu trên khắp thế giới. Chỉ vài năm gần đây, việc buôn lậu nhiên liệu từ Colombia đến Venezuela qua biên giới đã trở nên tràn lan.

Trên phạm vi toàn cầu, Liên Hợp Quốc ước tính rằng hành vi đánh cắp dầu chiếm 5-7% thị trường dầu thô và các sản phẩm dầu mỏ toàn cầu, lên tới 133 tỷ USD mỗi năm. Tuy nhiên, tình trạng trộm cắp dầu ở nhà sản xuất dầu lớn nhất châu Phi đã lên tới mức nghiêm trọng, đặt ra một mối đe dọa hiện hữu.

Giám đốc điều hành Công ty TNHH Dầu khí Quốc gia Nigeria (NNPCGROUP) Melee Kyari đã tiết lộ rằng Nigeria đang mất gần như toàn bộ sản lượng dầu tại trung tâm dầu khí Bonny (được đặt tên là Bonny Light loại dầu cao cấp). Bonny Light là loại dầu thô nhẹ được sản xuất ở Nigeria và là loại dầu thô chuẩn quan trọng cho tất cả sản lượng dầu thô Tây Phi, đồng thời có chất lượng đặc biệt tốt, điều này đã khiến chúng trở thành loại dầu thô phổ biến đối với các nhà máy lọc dầu của Hoa Kỳ, đặc biệt là ở Bờ Đông Hoa Kỳ.

Theo các số liệu của NNPCL và Bộ xăng dầu Nigeria đưa ra, tổng số lượng thùng dầu bị đánh cắp rơi vào khoảng 200.000 - 400.000 thùng/mỗi ngày. Đây là những con số khổng lồ khi Nigeria chỉ sản xuất được 1,083 triệu thùng/ ngày trong tháng 7, thấp hơn hạn ngạch 1,8 triệu thùng/ngày của OPEC.

Ước tính, với mức giá hiện tại, một thùng Bonny Light đang được giao dịch ở mức 117,60 USD (~2 triệu 8 VND), mỗi năm Nigeria mất hàng USD vì nạn trộm cắp dầu. Trong quý I/2022, NNPC tiết lộ rằng họ đã mất 1 tỷ USD từ vấn nạn này.

Buôn lậu dầu đã trở thành một mối đe dọa đặc biệt ở một số quốc gia đang phát triển. Mỗi năm, buôn lậu dầu đã gây thiệt hại cho Libya khoảng 750 triệu USD, tương đương 3% GDP của nước này.

Mustafa Sanalla, người đứng đầu Tổng công ty Dầu mỏ Quốc gia của nước này đã kêu gọi phái bộ hải quân của Liên minh châu Âu giúp ngăn chặn nạn buôn lậu dầu bằng cách bắt giữ các tàu của họ ở Địa Trung Hải, và thúc giục Libya cải cách các khoản trợ cấp lớn cho phép bán nhiên liệu với giá thấp nhất 2-3 US cent/lít.

Trong khi đó, Mỹ Latinh từ lâu đã là một điểm nóng cho hoạt động bất hợp pháp này, với tình trạng trộm cắp dầu tăng mạnh trong thời gian gần đây do giá dầu tăng cao.

Được biết, các tổ chức tội phạm liên quan đến các băng đảng buôn bán ma túy đã thường xuyên nhắm mục tiêu vào các đường ống dầu do nhà nước kiểm soát để ăn cắp dầu thô và các sản phẩm phái sinh.

Vấn nạn đã trở nên nan giải đến mức vào thời điểm Tổng thống Andrés Manuel López Obrador nhậm chức vào năm 2018, quốc gia này đã mất một con số khổng lồ 80.000 thùng dầu mỏ và các sản phẩm phái sinh mỗi ngày vào tay những kẻ trộm dầu.

Mua dầu bằng tiền điện tử và rủi ro hiện hữu

Ngoài ra, một số thương nhân và tập đoàn tư nhân đang sử dụng tiền điện tử trong các giao dịch dầu bất hợp pháp.Trở lại năm 2018, chính phủ Venezuela đã tung ra một loại tiền điện tử có tên là “Petro” trong nỗ lực tránh né các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ và quốc tế.

Các giao dịch bằng ngoại tệ sẽ bắt buộc phải thanh toán bằng đồng Petro, trong đó có việc bán xăng cho các hãng hàng không có đường bay quốc tế. Thoạt nhìn, đây có vẻ như là một thị trường thích hợp hoàn hảo cho việc tạo vốn vì Venezuela là nơi có trữ lượng dầu lớn nhất đã được chứng minh trên thế giới.

Tuy nhiên, Petro đã không đạt được sức hút phần lớn do thiếu tiện ích cũng như vấn đề của các trang web giao dịch chính thống.

Do đó, các đại lý dầu mỏ trong khu vực buộc phải chuyển sang sử dụng tiền điện tử truyền thống như bitcoin, tạo điều kiện cho thị trường chợ đen phát triển mạnh dọc theo biên giới Colombia.

Bản chất của các giao dịch tiền điện tử - được mã hóa, ẩn danh và phi tập trung - khiến chúng trở thành loại tiền tệ mới được lựa chọn trên thị trường dầu khí.

Đối với những kẻ buôn lậu 'độc lập' cũng như các quốc gia bất hảo, xu hướng gia tăng của việc bán bất hợp pháp dầu và khí đốt bằng tiền điện tử đang làm tăng thêm sự biến động cực độ của thị trường năng lượng.

Tiền điện tử đã và đang cung cấp một giải pháp thay thế hữu ích cho các hình thức giao dịch chợ đen truyền thống nhờ tính sử dụng rộng rãi. Hơn nữa, các loại tiền kỹ thuật số đi kèm với một loạt các tính năng khiến chúng trở nên hấp dẫn đối với những kẻ buôn lậu dầu: chúng dễ dàng được chuyển nhượng, đầu tư, có thể lưu thông an toàn.

Lê Na (Theo OilPrice)