Mệt mỏi và kiệt sức, hàng chục nghìn binh sĩ Ukraine đã rời bỏ các vị trí chiến đấu và tiền tuyến. Một số đơn vị thậm chí đã bỏ lại vị trí của mình, khiến tuyến phòng thủ trở nên dễ bị tổn thương, dẫn đến mất lãnh thổ nhanh chóng. Một số người lính xin nghỉ phép vì lý do sức khỏe và không bao giờ quay lại, trong khi những người khác từ chối thực hiện mệnh lệnh, đôi khi giữa lúc giao tranh ác liệt.

"Vấn đề này rất nghiêm trọng", ông Oleksandr Kovalenko, một nhà phân tích quân sự tại Kiev cho biết. "Đây là năm thứ ba của cuộc chiến và vấn đề này sẽ chỉ ngày càng trầm trọng hơn".

Hơn 100.000 binh lính Ukraine đã đào ngũ

Việc binh lính Ukraine đào ngũ phơi bày những vấn đề sâu xa trong cách quản lý cuộc chiến của Kiev, từ sai lầm trong chiến dịch huy động tuyển quân đến việc dàn trải các đơn vị tiền tuyến. Điều này diễn ra khi Mỹ thúc giục Ukraine tuyển thêm quân, kể cả những người từ 18 tuổi.

Theo hãng tin AP, đã có hơn 100.000 binh lính Ukraine bị buộc tội đào ngũ kể từ khi xung đột bắt đầu vào tháng 2/2022. Chỉ trong năm ngoái, gần một nửa số binh sĩ đào ngũ sau khi Kiev tiến hành chiến dịch huy động quân sự mạnh mẽ và gây tranh cãi. Ước tính có khoảng 300.000 binh lính Ukraine tham gia chiến đấu trước khi chiến dịch huy động bắt đầu, nhưng con số thực tế của những người đào ngũ có thể cao hơn rất nhiều, một nhà lập pháp quân sự ước tính có thể lên tới 200.000.

Nhiều binh sĩ đã không quay lại sau khi xin nghỉ phép vì lý do y tế. Mệt mỏi vì chiến tranh kéo dài, họ bị tổn thương về mặt tâm lý, đồng thời cảm thấy bất lực vì viễn cảnh chiến thắng mờ nhạt.

Một binh lính đào ngũ cho biết anh được cho phép rời đơn vị bộ binh để phẫu thuật, nhưng sau khi nghỉ phép hết hạn, anh không thể quay lại. Anh vẫn bị ám ảnh bởi những người đồng đội đã hy sinh trên chiến trường. "Tôi chứng kiến những người bạn bị xé xác, và sợ rằng bất kỳ lúc nào điều đó cũng có thể xảy ra với mình", anh chia sẻ.

Cảm giác mệt mỏi và thất vọng cũng là lý do khiến một số binh sĩ khác rời bỏ chiến trường. Serhii Hnezdilov, một trong số ít binh lính công khai nói về quyết định đào ngũ của mình, nói rằng sau 5 năm phục vụ, anh không còn hy vọng vào việc được giải ngũ mặc dù trước đó đã có những lời hứa từ lãnh đạo.

Không có niềm tin vào chiến thắng

Nạn đào ngũ cũng tạo ra vấn đề nghiêm trọng đối với chiến thuật của quân đội Ukraine. Các chỉ huy quân sự cho biết, nhiều đơn vị đã bỏ vị trí chiến đấu trong lúc giao tranh, làm yếu tuyến phòng thủ và tạo cơ hội cho kẻ thù tấn công. Thậm chí, trong trận mất thị trấn Vuhledar vào tháng 10, tình trạng đào ngũ đã góp phần vào sự thất bại của lực lượng Ukraine.

Theo lời một sĩ quan thuộc Lữ đoàn 72, việc mất thị trấn này là do các binh sĩ bỏ chạy, khiến các tuyến phòng thủ bị bỏ ngỏ. Sự thiếu hụt quân số trầm trọng do tử vong, thương tích và đào ngũ khiến các đại đội bị suy yếu nghiêm trọng. Khoảng 20% số binh sĩ mất tích đã đào ngũ, và tỷ lệ này gia tăng theo mỗi tháng.

Khi quân đội Ukraine nhận ra tình thế nguy hiểm, các lực lượng tăng viện đã được gửi đến, nhưng chính những đơn vị này cũng rời bỏ vị trí sau đó. Điều này buộc các tiểu đoàn phải rút lui vì không được hỗ trợ, dẫn đến tổn thất lớn cho lực lượng Ukraine.

Tuy nhiên, nhiều sĩ quan trong quân đội không lên án những người đào ngũ. Một viên sĩ quan chia sẻ rằng ở thời điểm này, ông không thể trách móc những người lính, vì "mọi người đều thực sự mệt mỏi".

Chính quyền Ukraine đã cố gắng thuyết phục những người lính quay lại nhưng có vẻ không hiệu quả. Những người lính đào ngũ được hỗ trợ tâm lý, nhưng điều này không giải quyết được vấn đề sâu xa về tinh thần chiến đấu và sự kiệt quệ của quân đội.

Một số binh lính đào ngũ đã tìm kiếm sự hỗ trợ từ các luật sư, và một số cảm thấy rằng họ không thể chiến đấu trong điều kiện khắc nghiệt như vậy.

Tình trạng đào ngũ là một thách thức lớn đối với quân đội Ukraine trong giai đoạn này của cuộc chiến. Những quyết định của các binh lính không chỉ là dấu hiệu của sự kiệt quệ về tinh thần mà còn phản ánh thực tế rằng cuộc chiến đã kéo dài quá lâu, khiến mọi người mất đi niềm tin vào chiến thắng.

Hoài Phương (theo AP)