Lập Liên minh KOL Việt Nam: Xây dựng một không gian số an toàn, mang lại giá trị cho cộng đồng

Một Liên minh dành riêng cho những người có ảnh hưởng (KOL) sẽ chính thức ra mắt trong khuôn khổ Hội nghị KOL toàn quốc lần đầu tiên sẽ diễn ra vào 18/8 tại Hà Nội với kỳ vọng quy tụ những KOL uy tín, có ảnh hưởng xã hội tích cực để thúc đẩy dư luận, đấu tranh chống thông tin sai lệch, lan truyền kỹ năng an toàn số và triển khai các dự án cộng đồng. Bên cạnh đó, khởi động chương trình hành động nhằm thúc đẩy ảnh hưởng có trách nhiệm của KOL thông qua những quy tắc và tiêu chuẩn cộng đồng, đề cao tính minh bạch và tự kiểm soát tự nguyện của chính KOL.

Diễn đàn kết nối cộng đồng KOL hướng tới sự phát triển bền vững của đất nước trong kỷ nguyên số

Ngày 18/8/2025, Hội nghị “KOL với kỷ nguyên vươn mình của dân tộc” (KOL summit 2025) do Hiệp hội An ninh mạng quốc gia (NCA) phối hợp Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05) tổ chức sẽ diễn ra tại Hà Nội, quy tụ gần 300 KOL tiêu biểu, đại diện từ 34 tỉnh, thành trên cả nước. Đây là sự kiện quy mô quốc gia lần đầu tiên tổ chức tại Việt Nam nhằm tạo diễn đàn kết nối cộng đồng KOL với các nhà quản lý, doanh nghiệp (DN) và nền tảng, cùng đồng hành, lan tỏa giá trị, hướng tới sự phát triển bền vững của đất nước trong kỷ nguyên số.

Hội nghị sẽ là diễn đàn mở, nơi các KOL được chia sẻ hành trình trở thành “người dẫn dắt”, được lắng nghe, trao đổi và thảo luận trực tiếp với lãnh đạo cơ quan quản lý, DN, nền tảng để cùng tìm ra giải pháp phát huy sức ảnh hưởng tích cực, nâng cao trách nhiệm xã hội của KOL trong xây dựng một Việt Nam số an toàn. Sự kiện quy tụ nhiều gương mặt nổi tiếng và có sức ảnh hưởng mạnh mẽ như NSND Xuân Bắc, ca sĩ Tùng Dương, rapper Đen Vâu, ca sĩ Hà Myo, Hoa hậu Bảo Ngọc, Hoa hậu Thanh Thủy,… cùng các nhà sáng tạo nội dung ở nhiều lĩnh vực như MC Khánh Vy, Huy NL, Duy Thẩm, Meichan, Tina Thảo Thi, Vĩnh Thích Ăn Ngon, Tuấn Ngọc Đây, Hana Ban Mê…

Bên cạnh các KOL, hội nghị cũng có sự góp mặt của cơ quan quản lý nhà nước, các nền tảng số TikTok, Meta và nhiều DN, tập đoàn lớn đồng hành như ngân hàng SHB, ngân hàng MB… tham gia với vai trò diễn giả, chia sẻ các giải pháp thúc đẩy sức ảnh hưởng của KOL trên môi trường số.

Một trong những dấu ấn quan trọng của Hội nghị là sự kiện thành lập Liên minh “Niềm tin số”, tập hợp các KOL/KOC uy tín, DN, cơ quan báo chí và nền tảng nhằm lan tỏa giá trị tích cực, dẫn dắt niềm tin, xây dựng chuẩn mực. Liên minh sẽ đóng vai trò cầu nối giữa các bên nhằm thúc đẩy sự minh bạch, chuyên nghiệp và có trách nhiệm trong các hoạt động trên không gian mạng.

Tại Hội nghị cũng sẽ chính thức khởi động Chương trình “Tín nhiệm người có ảnh hưởng”, một sáng kiến nhằm thúc đẩy “ảnh hưởng trách nhiệm” thông qua các chiến dịch truyền thông, hình thành các tiêu chuẩn, quy tắc đạo đức của cộng đồng KOL và chương trình đánh giá, chứng nhận mức độ uy tín, minh bạch, niềm tin và trách nhiệm của KOL/KOC. Chương trình góp phần hỗ trợ các cơ quan quản lý, DN, nhãn hàng trong việc lựa chọn đối tác truyền thông phù hợp, đồng thời bảo vệ người tiêu dùng khỏi nội dung sai lệch, quảng cáo trá hình. Trong thời đại mà mỗi lượt xem, lượt thích hay chia sẻ có thể tác động mạnh mẽ đến nhận thức và hành vi của hàng triệu người, việc đặt giá trị cộng đồng lên hàng đầu chính là yếu tố quyết định để KOL giữ vững niềm tin xã hội.

Hội nghị “KOL với kỷ nguyên vươn mình của dân tộc” mong muốn gửi đi thông điệp: Ảnh hưởng đi cùng trách nhiệm, giá trị thật quan trọng hơn con số ảo. Đây chính là lời hiệu triệu kêu gọi cộng đồng người có ảnh hưởng cùng chung tay xây dựng một không gian mạng an toàn, văn minh trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Sức mạnh cần đi kèm trách nhiệm

Chia sẻ tại phiên tọa đàm “Kiến tạo niềm tin số” do NCA tổ chức mới đây, Trung tá Nguyễn Tiến Cường, Trưởng Phòng giám sát thông tin mạng và phòng chống hoạt động sử dụng không gian mạng xâm phạm an ninh quốc gia (Phòng 3), A05 cho biết, trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên mọi lĩnh vực, những người ảnh hưởng (KOL/KOC) không chỉ là các nhân vật nổi tiếng trên mạng xã hội mà đang dần trở thành những “người dẫn đường” trong xu thế truyền thông mới. Họ có vai trò định hình tư duy, lan tỏa thông tin và truyền cảm hứng đến hàng triệu người, đặc biệt là giới trẻ.

Tại nhiều quốc gia, KOL không chỉ đơn thuần là công cụ marketing mà đã trở thành một biểu tượng của “sức mạnh mềm” có ảnh hưởng trong xã hội. Chính vì vậy, vai trò của KOL không thể tách rời trách nhiệm. Một mặt KOL cần được tạo điều kiện phát huy sức ảnh hưởng tích cực để thúc đẩy kinh tế, văn hóa, truyền thông quốc gia. Mặt khác cũng cần có cơ chế quản lý phù hợp để định hướng hành vi, tăng cường trách nhiệm xã hội và ngăn chặn những hệ lụy tiêu cực do nội dung sai lệch gây ra.

Tại Việt Nam, sự phát triển của KOL diễn ra vô cùng mạnh mẽ. Đặc biệt từ thế hệ Gen Z, KOL không chỉ là người nổi tiếng mà còn là hình mẫu học hỏi, nguồn cảm hứng sống và cũng được xem như một người bạn đồng hành trên mạng. “Những người ảnh hưởng đang từng bước trở thành những nhân tố có vai trò định hình nhận thức xã hội, lan tỏa văn hóa và truyền cảm hứng sống tích cực cho cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ. Đây là nguồn lực quan trọng cần phát huy trong bối cảnh Việt Nam thực hiện “bộ tứ trụ cột” và kiến tạo kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”, Trung tá Nguyễn Tiến Cường cho hay.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy không ít KOL đã lợi dụng sức ảnh hưởng để lan truyền thông tin sai lệch, cổ súy những nội dung độc hại, sai sự thật hoặc quảng cáo sản phẩm kém chất lượng. Đặc biệt, trong môi trường số, một phát ngôn thiếu kiểm chứng, một nội dung lệch chuẩn cũng có thể gây ra tác động tiêu cực không nhỏ đến cộng đồng và xã hội. Bởi thế, một mặt KOL cần được tạo điều kiện phát huy sức ảnh hưởng tích cực để thúc đẩy kinh tế, văn hóa, truyền thông quốc gia. Mặt khác cũng cần có cơ chế quản lý phù hợp để định hướng hành vi, tăng cường trách nhiệm xã hội và ngăn chặn những hệ lụy tiêu cực do nội dung sai lệch gây ra.

Trên thế giới, nhiều quốc gia nhìn nhận KOL là biểu tượng của “sức mạnh mềm” và động lực cho thay đổi xã hội, phát triển kinh tế số. Trước tầm ảnh hưởng to lớn đó, các quốc gia đã xây dựng các chính sách riêng để quản lý, phát huy vai trò tích cực và hạn chế rủi ro từ hoạt động của lực lượng đặc biệt này, điển hình:

Tại Trung Quốc, hoạt động của KOL bị siết chặt trên môi trường số. Đảm bảo không để bất kỳ KOL “sống lệch, sống lỗi” nào lọt lưới. Các trường hợp KOL vi phạm pháp luật hoặc thiếu chuẩn mực trong hành vi ứng xử, lối sống, đạo đức, đều bị xử lý nghiêm khắc. Gần đây, Trung Quốc còn tăng cường giám sát nội dung thông qua việc công bố dự thảo quy định mới bắt buộc các công ty mạng lưới truyền thông đa kênh (MCN, đơn vị quản lý KOL) phải tuân thủ “định hướng chính trị đúng đắn” và nghiêm cấm lan truyền tin đồn sai lệch hoặc khai thác trẻ em. Dự thảo này là nỗ lực mới nhất nhằm tăng cường giám sát ngành công nghiệp mạng xã hội của Trung Quốc, trước hết và quan trọng nhất là đảm bảo họ tuân thủ các quy định chính trị.

Tại Mỹ, FTC (Federal Trade Commission) là cơ quan chính chịu trách nhiệm đưa ra các hướng dẫn cho hoạt động của KOL. Nguyên tắc cốt lõi trong các quy định của FTC là tính minh bạch và “sự thật trong quảng cáo”. Các yêu cầu công khai của FTC rất rõ ràng: KOL phải luôn làm rõ cho người theo dõi nếu một bài đăng, video hoặc tuyên bố có nội dung quảng cáo. Bất kỳ nền tảng nào mà KOL sử dụng để quảng cáo đều phải tuân thủ các quy định về minh bạch. Điều này giúp đảm bảo rằng không có kênh nào bị bỏ qua và mọi quảng cáo đều được minh bạch hóa trước công chúng. FTC cũng hợp tác chặt chẽ với các nền tảng như Facebook, YouTube và Instagram để đảm bảo rằng các nền tảng này có cơ chế kiểm soát nội dung. Việc này không chỉ nhằm mục tiêu bảo vệ người tiêu dùng mà còn giúp xây dựng một môi trường truyền thông lành mạnh hơn.

Tại Pháp, tính minh bạch, đạo đức và sự tuân thủ pháp luật của KOL được minh chứng bởi Chứng chỉ Ảnh hưởng Có Trách nhiệm. KOL được cấp chứng chỉ “Ảnh hưởng có trách nhiệm” sau khi trải qua khóa đào tạo trực tuyến, minh bạch bài đăng có nội dung quảng cáo và duy trì mức độ tuân thủ.

Mô hình này của Pháp đã mang lại nhiều kết quả tích cực trong thực tế và được các quốc gia như Hà Lan và Đức học hỏi, với các chương trình tương tự như “Certified by influencerreguls.com” và “Training by Werberat”.

Khi cơ quan quản lý tại Việt Nam đề xuất đưa KOL, KOC vào khuôn khổ quản lý, nhiều ý kiến trái chiều xuất hiện. Trong đó có ý kiến chụp mũ cho rằng, điều này sẽ làm mất đi tính “độc lập” hay “tự do sáng tạo” của họ. Tuy nhiên, những lo ngại đó là không cần thiết, bởi lẽ chúng ta cần phải hiểu rằng, việc quản lý không đồng nghĩa với bóp nghẹt tự do! Đưa KOL và KOC vào quản lý không phải là để kiểm soát từng nội dung, mà là thiết lập các quy chuẩn nhằm đảm bảo cho KOL và KOC hoạt động đúng mực, trung thực, không gây hại đến cộng đồng hoặc làm nhiễu loạn thông tin. Điều này, ở các nước phát triển như Mỹ, Hàn Quốc, EU... đã và đang thực hiện.

Ở một khía cạnh khác, bản chất của KOL và KOC là “có ảnh hưởng” - nên rất cần có trách nhiệm. Trong xã hội, nhất là xã hội hiện đại, một khi đã là “người có ảnh hưởng”, thì phát ngôn, hành động của họ không còn là chuyện cá nhân nữa. Việc có cơ chế quản lý là cần thiết. Quản lý không chỉ là để “kiểm soát”, mà còn bảo vệ chính KOL và KOC tránh khỏi rủi ro pháp lý và khủng hoảng truyền thông. Chẳng hạn một KOL quảng bá sản phẩm kém chất lượng gây hậu quả sức khỏe cho người tiêu dùng - ai chịu trách nhiệm? Nếu không có cơ chế quản lý rõ ràng, chính KOL có thể phải chịu hậu quả nặng nề. Đưa KOL, KOC vào quản lý còn tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, công bằng.

Việc quản lý KOL và KOC giúp thiết lập một “sân chơi” minh bạch. Theo đó, những người làm nghề nghiêm túc, chuyên nghiệp sẽ có lợi thế, còn ai chạy theo chiêu trò, sai lệch thông tin sẽ bị loại bỏ. Điều này thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành Influencer. Đưa KOL và KOC vào chỉ là để định hướng - chứ không phải “áp đặt” nội dung. Việc định hướng không có nghĩa là yêu cầu KOL chỉ được nói những điều “đúng định hướng”, mà là giúp họ hiểu ranh giới giữa sáng tạo cá nhân và trách nhiệm xã hội, từ đó nâng cao chất lượng nội dung, tránh vi phạm pháp luật hoặc chuẩn mực văn hóa.

Mặt khác, nếu không có quản lý - sẽ để lại hệ lụy lâu dài. Thực tế đã có nhiều vụ việc KOL và KOC tung tin giả, quảng bá sai sự thật, phát ngôn phản cảm, gây ảnh hưởng tiêu cực đến xã hội. Nếu không có một khung pháp lý rõ ràng thì hậu quả không chỉ ảnh hưởng đến người theo dõi mà còn làm mất niềm tin của người dân vào môi trường mạng. Chẳng hạn, một số KOL từng bị phạt vì quảng cáo thực phẩm chức năng sai công dụng. Nhiều người dùng mạng xã hội bị lừa mua hàng do tin vào những lời giới thiệu của KOC “tay ngang”, không rõ nguồn gốc.

Như vậy, có thể nói quản lý KOL và KOC là một xu thế tất yếu để đảm bảo môi trường truyền thông số phát triển lành mạnh, minh bạch và có trách nhiệm. Quản lý không phải để triệt tiêu tự do sáng tạo, mà để bảo vệ cả người ảnh hưởng lẫn người theo dõi, đồng thời nâng cao tính chuyên nghiệp của lĩnh vực này.

Trong bối cảnh công nghệ số phát triển mạnh mẽ, không thể phủ nhận vai trò của KOL trong việc thay đổi xu hướng tiêu dùng, khơi gợi các giá trị sống, thậm chí tác động tới chính sách nếu tiếng nói đủ mạnh và đúng đắn. Tuy nhiên, đi cùng với sức mạnh đó, KOL cần gắn trách nhiệm của mình. Sức mạnh càng lớn, trách nhiệm càng cao. Một KOL chân chính không chỉ cần chỉn chu về hình ảnh mà còn phải tỉnh táo trongviệc chia sẻ thông tin, trung thực trong quảng cáo, có trách nhiệm với phát ngôn và hiểu rõ ảnh hưởng của mình.