Thẻ “Mir”, có thể được dịch thành 2 nghĩa là “hòa bình” và “thế giới”, được một loạt ngân hàng phát hành bao gồm Gazprombank, Bank Rossiya và những tổ chức tài chính khác, tuy nhiên, đã bị phương Tây liệt vào “danh sách đen” sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea hồi năm 2021, theo hãng tin AFP.

Hệ thống thanh toán này là được ví như “chiến thắng” của Tổng thống Nga Vladimir Putin trong cuộc chiến tài chính với phương Tây. "Chúng tôi phục vụ an ninh quốc gia trong lĩnh vực thanh toán", Alma Obayeva - Giám đốc Hội đồng Thanh Toán Quốc gia Nga cho hay.

Tuy nhiên, hệ thống Mir chỉ áp dụng với một số nước nhỏ quanh Nga, chủ yếu là các nước thuộc Liên Xô cũ. Vài ngày gần đây, quan chức Nga đã đàm phán để mở rộng số nước chấp nhận sang Venezuela và Iran. Trong đó, một số nhà băng Nga tuyên bố đang tìm hiểu hợp tác với công ty UnionPay của Trung Quốc để phát hành loại thẻ giúp khách hàng sử dụng rộng rãi hơn.

Tối ngày 27/9, ba ngân hàng lớn của Thổ Nhĩ Kỳ là Halkbank, VakıfBank và Ziraat Bank đã lần lượt đình chỉ các khoản thanh toán thuộc hệ thống Mir (Nga), theo báo cáo của Bloomberg được Financial Times xác nhận.

Quyết định ngừng sử dụng hệ thống được đưa ra một tuần sau khi hai ngân hàng tư nhân şbank và DenizBank (Thổ Nhĩ Kỳ) cũng tuyên bố rằng họ sẽ không chấp nhận thanh toán qua hệ thống Mir - phiên bản thay thế của thẻ Mastercard và Visa tại Nga.

Trong khi Ankara luôn khẳng định Mir được khách du lịch Nga sử dụng để trả tiền mua sắm và khách sạn, các quan chức phương Tây đã bày tỏ lo ngại rằng điều này có thể được sử dụng như một “cửa hậu tiềm năng” cho các khoản tài chính bất hợp pháp.

Bộ Tài chính Mỹ đã đưa ra cảnh báo rằng các ngân hàng bên ngoài quốc gia này ký kết các thỏa thuận mới hoặc mở rộng với nhà điều hành thanh toán sẽ “có nguy cơ hỗ trợ các nỗ lực của Nga nhằm trốn tránh các lệnh trừng phạt của Mỹ và các đồng minh”.

Cảnh báo đó được đưa ra trong bối cảnh báo động ngày càng tăng ở Washington và Brussels về những lời hứa của Tổng thống Recep Tayyip Erdoğan nhằm tăng cường hợp tác kinh tế với Moscow ngay cả khi Nga bị lên án vì tấn công vào Ukraine.

Trước đây, Tổng thống Erdoğan đã ca ngợi "tiến bộ nghiêm túc" trong việc mở rộng việc sử dụng thẻ thanh toán Mir ở Thổ Nhĩ Kỳ. Hai ngân hàng Thổ Nhĩ Kỳ - DenizBank và Halkbank - đã tham gia kế hoạch này sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin ra lệnh tấn công quân sự vào Ukraine vào tháng Hai.

Thổ Nhĩ Kỳ, quốc gia thành viên NATO duy nhất không ký các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Moscow, luôn nhấn mạnh rằng các ngân hàng của họ sẽ tiếp tục giao dịch với các thực thể hoặc cá nhân bị trừng phạt.

Tuy nhiên, do Nhà Trắng liên tục gâp sức ép và những rủi ro đối với các ngân hàng Thổ Nhĩ Kỳ tích hợp sâu vào hệ thống tài chính phương Tây - dường như khiến Chính phủ nước này phải suy nghĩ kỹ các hành động và mục tiêu thực thi của mình.

Theo một nguồn thạo tin, quyết định đình chỉ thanh toán của các ngân hàng nhà nước xảy ra sau khi các giám đốc cấp cao của Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ vận động hành lang quyết liệt tại các công ty cho vay thuộc sở hữu công.

Tuy nhiên, động thái trên đã vấp phải phản đối của Bộ Du lịch Thổ Nhĩ Kỳ vốn đang tìm cách thu hút càng nhiều du khách nước ngoài càng tốt để thúc đẩy nền kinh tế đang gặp khó khăn, thách thức bởi những “làn sóng” toàn cầu.

Trong khi đó, người Nga là nhóm khách du lịch nước ngoài lớn thứ hai ở Thổ Nhĩ Kỳ trong 8 tháng đầu năm, với hơn 3 triệu lượt đổ về các thành phố và bãi biển của nước này. Bên cạnh đó, Thổ Nhĩ Kỳ là một trong số ít quốc gia còn lại trong khu vực có đường bay thẳng từ Nga.

Quyết định ngừng sử dụng thẻ thanh toán Mir được đưa ra khi mùa du lịch hè sắp kết thúc. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa rõ động thái này sẽ ảnh hưởng như thế nào đến những người du lịch Nga và những người Nga khác đã di cư sang Thổ Nhĩ Kỳ sau cuộc chiến Nga - Ukraine.

Lê Na (Theo FT)