(NB&CL) Đánh giá áp lực chuyển đổi số ngày càng “đè nặng” lên lĩnh vực báo chí- truyền thông, TS. Huỳnh Văn Thông- Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo Khoa Báo chí & Truyền thông Đại học Khoa học Xã hội & Nhân văn- ĐHQG TP.HCM cho biết Khoa luôn mạnh dạn đổi mới chương trình đào tạo để thích ứng.
Các tòa soạn cần sẵn sàng một chiến lược “làm mới” đội ngũ làm báo
+ Thưa ông, đâu là động lực thôi thúc ngành báo chí “chuyển mình” giữa thời đại công nghệ 4.0?
- Như chúng ta đã biết, báo chí và truyền thông (BC&TT) là lĩnh vực chịu tác động trực tiếp của sự phát triển công nghệ số. Báo chí nói riêng, truyền thông nói chung là “công cụ trung gian tương tác” hoạt động ở khu vực “giao diện” giữa các tổ chức với nhau và với xã hội. Vì vậy, khi các tổ chức và xã hội thực hiện chuyển đổi số thì áp lực chuyển đổi số đối với lĩnh vực báo chí – truyền thông ngày càng lớn.
Ở Việt Nam, việc đầu tư và ứng dụng hệ thống thiết bị trên nền tảng IoT, khai thác big data và AI được các cơ quan báo chí quan tâm nhiều hơn. Trong đó, một số cơ quan báo chí đặt vào trọng tâm chiến lược để xác lập định vị của mình trong hệ sinh thái báo chí – truyền thông ngày càng đa dạng, phức tạp và bị “phân mảnh” (fragmentation) đến mức rối loạn.
Trong nỗ lực theo đuổi mục tiêu chuyển đổi số, yêu cầu về nguồn nhân lực mới cho ngành báo chí nói riêng, truyền thông nói chung cần được chuẩn bị tốt hơn. Các tòa soạn cần sẵn sàng một chiến lược “làm mới” đội ngũ làm báo với mức đòi hỏi về năng lực số (digital capability) cao hơn, rõ ràng hơn.
+ Với vai trò là người đứng đầu Hội đồng Khoa học và Đào tạo, xin ông cho biết Khoa Báo chí & Truyền thông ĐH KHXH&NV - ĐHQG TP.HCM đã và đang ứng dụng những giải pháp nào để đổi mới công tác đào tạo, nhằm bắt kịp dòng chảy chuyển đổi số?
- Đổi mới công tác đào tạo báo chí và truyền thông trên thực tế đã được Khoa BC&TT đặt ra với những định hướng chính về chuyển đổi mục tiêu và nội dung đào tạo, về phương thức và điều kiện tổ chức đào tạo. Từ đó, có thể đáp ứng bền vững các đòi hỏi về chất lượng nguồn nhân lực tương thích với yêu cầu của chuyển đổi số.
Về mục tiêu đào tạo, sinh viên tốt nghiệp (SVTN) phải đạt được năng lực kỹ thuật số (digital capability) phù hợp với yêu cầu chuyển đổi số.
Về chương trình đào tạo (CTĐT), bổ sung và cập nhật nhiều nội dung mới liên quan đến sự phát triển vũ bão của xã hội thông tin, theo kịp những cách tiếp cận nghề nghiệp mới dựa trên nguyên lý khai thác lợi thế của chuyển đổi số.
Về phương thức đào tạo, sự phát triển vượt bậc của ICT, của yêu cầu chuyển đổi số trên thực tế đã “phá vỡ” không gian học tập truyền thống, thúc đẩy các phương thức “đào tạo sống” (live training) và buộc nhà trường phải tính đến những phương thức tổ chức đào tạo “phi truyền thống” như: “giờ học tòa soạn”, “lớp học đảo ngược”, “giảng viên - chuyên gia”, học tập kết hợp (blended learning)… Học dựa trên trải nghiệm và học dựa trên dự án cần được chú trọng nhiều hơn để tăng cường cơ hội và tính chủ động trong phát triển năng lực của người học. Điều này đồng nghĩa với nhiều thay đổi về phương cách tổ chức dạy học, thi cử của nhà trường.
Về điều kiện đào tạo, sự phát triển vượt bậc của ICT trong thời gian gần đây đã tạo ra một nền tảng ứng dụng công nghệ thế hệ mới cho các tòa soạn, hiện đại hóa hệ thống hạ tầng sản xuất và phân phối thông tin, đòi hỏi các cơ sở đào tạo phải đầu tư cập nhật hệ thống trang thiết bị dạy học chuyên ngành với đòi hỏi không nhỏ về ngân sách.
Về năng lực giảng dạy, giảng viên được cập nhật và nâng cao năng lực số để đủ khả năng tiếp cận, ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực báo chí. Cảnh quan xã hội thông tin thay đổi rất nhanh buộc giảng viên phải chủ động tiếp cận và cập nhật liên tục sự thay đổi trong lĩnh vực để cập nhật nội dung giảng dạy.
Bên cạnh việc xây dựng năng lực số cho các cử nhân BC&TT, việc tập trung xây dựng năng lực làm nội dung sáng tạo, kiểm chứng chuyên nghiệp và báo chí dữ liệu là định vị then chốt và bền vững về giá trị đào tạo BC&TT trong bối cảnh xã hội công nghệ phát triển vượt bậc, nhiều khâu lao động “giản đơn” trong nghề báo/truyền thông sẽ có khả năng bị thay thế dễ dàng bởi AI, bởi robot làm báo. Khoa BC&TT đã sớm đưa vào CTĐT các môn học mới như tư duy sáng tạo, đồ họa thông tin để chuẩn bị năng lực làm nội dung sáng tạo cho sinh viên.
Các tòa soạn nên “mở cửa” nhiều hơn nữa để đón nhận sinh viên thực tập
+ Trong tiến trình phát triển, khó khăn và thách thức là điều không thể tránh khỏi. Theo ông, những khó khăn thách thức mà các cơ sở đào tạo báo chí, truyền thông ở nước ta đang phải đối mặt là gì?
- Đối chiếu với những đòi hỏi nêu trên, có thể nhận ra 3 thách thức chính mà các trường đại học đào tạo chuyên ngành báo chí, truyền thông sẽ phải đối mặt. Trong đó, phải kể đến thách thức về định vị giá trị CTĐT.
Trong bối cảnh chuyển đổi số với sự thay đổi rất nhanh của xã hội thông tin, các trường đại học cần xác định tầm nhìn thế nào và cần áp dụng công nghệ thiết kế và vận hành CTĐT ra sao để có thể đào tạo các cử nhân chuyên ngành có năng lực vừa đáp ứng đòi hỏi trước mắt của thị trường, vừa đảm bảo tính bền vững trong phát triển bản thân và nghề nghiệp.
Đồng thời, thách thức về đổi mới phương thức tổ chức đào tạo cũng được đặt ra. Bởi, những hình thức dạy và học mới “phi truyền thống” sẽ phá vỡ nhiều thói quen tổ chức và quản lý đào tạo, đòi hỏi các trường phải có tinh thần mạnh dạn và tiên phong.
Ngoài ra, các trường đại học đào tạo còn đứng trước thách thức về nguồn lực, đặc biệt là nguồn nhân lực giảng dạy. Sự đổi mới của ngành báo chí, truyền thông dưới tác động của xã hội công nghệ trên thực tế đã đẩy nhiều giảng viên của ngành vào tình thế “lạc hậu”, kéo theo đó việc tìm kiếm đội ngũ thay thế sẽ tạo ra một “khoảng trống” nhân lực khó tránh khỏi.
+ Nhìn rộng ra bước tiến của ngành báo chí thế giới, theo ông, những mô hình đào tạo nào nước ta có thể học hỏi, ứng dụng?
- Sáng kiến CDIO là một khung giáo dục được khởi xướng tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) vào cuối những năm 1990. CDIO là viết tắt của 4 từ Conceive – Design – Implement – Operate, phản ánh vòng đời căn bản nhất để tạo ra sản phẩm kỹ thuật. CDIO tuy xuất phát từ lĩnh vực đào tạo kỹ thuật, nhưng cách tiếp cận này trên thực tế có thể là một bài học tốt về xây dựng chương trình đào tạo (CTĐT) dựa trên đáp ứng yêu cầu của các bên liên quan và phản ánh được các yêu cầu về năng lực nghề nghiệp phù hợp với bối cảnh phát triển thực tế.
Khoa BC&TT đã mạnh dạn áp dụng CDIO để tổ chức đào tạo dựa trên phân tích về vòng đời nghề báo CVEP (Collect – Verify – Explain – Publish) và vòng đời nghề truyền thông APPP (Analyze – Planning – Produce – Publish). Trên cơ sở của 2 vòng đời CVEP và APPP, cần xây dựng khung năng lực (competence framework) cụ thể để thiết kế chuẩn đầu ra và CTĐT chuyên ngành. Ở mỗi khâu trên vòng đời CVEP và APPP, các yêu cầu về năng lực số, năng lực sáng tạo được chỉ định cụ thể.
+ Để đạt được những chuyển biến tích cực hơn trong việc đổi mới đào tạo báo chí truyền thông trong thời gian tới, ngoài nhà trường, ông cho rằng các cơ quan báo chí cũng như cơ quan quản lý Nhà nước về báo chí cần có sự phối hợp nào?
- Theo tôi, các tòa soạn nên “mở cửa” nhiều hơn nữa để đón nhận sinh viên thực tập và chủ động hỗ trợ tổ chức các “giờ học toà soạn”. Còn về phía cơ quan quản lý Nhà nước về báo chí, theo tôi cần bổ sung định mức lao động “truyền thụ nghề nghiệp” đối với các chức danh nghề báo để quy chuẩn trách nhiệm của đội ngũ nhà báo đối với việc hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực báo chí chuyên nghiệp.
(CLO) Tối 14/11, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã có công điện 8669/CĐ-BNN-ĐĐ gửi các tỉnh, thành phố ven biển từ Quảng Ninh đến Bình Định cùng các bộ ban ngành liên quan về việc ứng phó với bão Usagi gần biển Đông.
(CLO) Song song với việc dùng đá, cát lấp vị trị sụt lún ở đập thủy lợi Ia Ring (xã Ia Tiêm, huyện Chư Sê, Gia Lai), lực lượng chức năng đã mở các cửa xả để giảm áp lực lên thân đập, hạ mực nước xuống thấp nhằm tránh nguy cơ sự cố lan rộng.
(CLO) Tiếp tục chương trình thăm và làm việc tại thành phố Hải Phòng, chiều 14/11, Tổng Bí thư Tô Lâm đã làm việc với Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố Hải Phòng.
(CLO) Theo Cơ quan khí tượng, trong ngày mai (15/11), bão số 8 sẽ giảm cấp liên tục và suy yếu xuống thành vùng áp thấp. Trong khoảng 24 giờ tới, bão Usagi cũng sẽ đi vào phía Đông Bắc Biển Đông, sức gió mạnh nhất đến thời điểm hiện tại của cơn bão này là cấp 13 (134-149km/h), giật cấp 16.
(CLO) Ngày 14/11, Chi bộ, chi đoàn văn phòng, các ban, Hội Cựu chiến binh thuộc Cơ quan Trung ương Hội Nhà báo Việt Nam phối hợp với đoàn cán bộ, hội viên Hội Cựu chiến binh Thông tấn xã Việt Nam đến tham quan, học tập truyền thống tại Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam.
(CLO) Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn, ngày 15/11, Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ đêm không mưa, sáng sớm có sương mù, ngày nắng, đêm và sáng sớm trời lạnh. Trung Trung Bộ đêm có mưa vài nơi, ngày nắng. Nam Bộ chuẩn bị bước vào kỳ triều cường, chiều tối và đêm có mưa rào và dông, ngày nắng.
(CLO) Những vấn đề xung quanh việc bảo tồn di chỉ Vườn Chuối là vấn đề rất thời sự, nóng hổi cần có ý kiến các nhà khoa học để bảo tồn, gìn giữ di sản quý giá này.
(CLO) Ngày 14/11, tại Hà Nội, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ, Văn phòng Chính phủ chủ trì Hội nghị kết nối thông tin chỉ đạo, điều hành của Chính phủ trên môi trường mạng với Cổng Thông tin điện tử các bộ, ngành, địa phương năm 2024.
(CLO) Ngày 14/11, tại trường Tiểu học Phú Diễn (Hà Nội) đã diễn ra chương trình chung kết cuộc thi “Tìm kiếm tài năng Tiểu học Phú Diễn – Phú Diễn Got Talent lần thứ V”. 28 tiết mục được các tài năng nhí dưới 10 tuổi thể hiện trên sân khấu, khiến nhiều khán giả trầm trồ.
(CLO) Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phu nhân sẽ cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị thượng đỉnh G20; tiến hành một số hoạt động song phương tại Rio de Janeiro, Brazil và thăm chính thức Cộng hòa Dominica.
(CLO) Làng cá Thẩm Phé - nơi được nhiều du khách đánh giá "5 sao" - là một điểm du lịch đầy thú vị cho những ai yêu thích khám phá văn hóa và ẩm thực Lai Châu.
(CLO) Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long chỉ đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo xem xét quy định thời gian công bố đối với phương án thi tuyển sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông sớm để tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà trường và các em học sinh, nhất là trong việc chủ động có kế hoạch dạy và học, ôn tập phù hợp, hiệu quả.
(CLO) Lềnh Chi Và và Nguyễn Trung Hiếu đã bán trót lọt 33 khẩu súng cho 26 đối tượng ở nhiều tỉnh, thành và thu lợi bất chính hàng trăm triệu đồng. Nhiều đối tượng đặt mua sau đó sử dụng để giải quyết mâu thuẫn, đòi nợ hoặc thực hiện hiện các hành vi phạm tội khác.
(CLO) Sau nhiều lần khảo sát tại Gia Lai, Công ty Cellutane Company Limited (Nhật Bản) đã quyết định chọn huyện Chư Păh làm nơi đầu tư xây dựng Nhà máy may và gia công chế biến gỗ. Hiện dự án này đã được tỉnh Gia Lai chấp thuận chủ trương đầu tư.
(CLO) 2 doanh nghiệp tại Quảng Bình dù không có hoạt động sản xuất kinh doanh hàng hóa, dịch vụ gì nhưng đã xuất trên 700 hóa đơn GTGT, trong đó gồm hóa đơn GTGT điện tử và hóa đơn GTGT (hóa đơn giấy) với tổng giá trị thanh toán trên 40 tỷ đồng.
(CLO) Ngày 14/11, tại Hà Nội, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ, Văn phòng Chính phủ chủ trì Hội nghị kết nối thông tin chỉ đạo, điều hành của Chính phủ trên môi trường mạng với Cổng Thông tin điện tử các bộ, ngành, địa phương năm 2024.
(NB&CL) Tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV đang xem xét, sửa đổi Luật Quảng cáo, với nhiều điểm mới quan trọng. Trong đó, dự thảo Luật đề xuất tăng diện tích quảng cáo trên báo in không được vượt quá 30% tổng diện tích một ấn phẩm báo, hoặc 40% tổng diện tích một ấn phẩm tạp chí, trừ báo, tạp chí chuyên quảng cáo và phải có dấu hiệu phân biệt quảng cáo với các nội dung khác - việc điều chỉnh này được các đại biểu và lãnh đạo cơ quan báo chí hoan nghênh, song các nhận định cũng cho rằng, điều đó chưa giải quyết căn bản khó khăn của các cơ quan báo chí trong việc thực hiện tự chủ tài chính.
(CLO) Chiều 13/11, đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam đã thăm và tặng quà cho các gia đình khó khăn trên địa bàn phường Phúc Đồng, quận Long Biên nhân kỷ niệm 94 năm ngày truyền thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (18/11/1930-18/11/2024).
(CLO) Ngày 13/11, Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức hội nghị tập huấn nhằm nâng cao năng lực truyền thông về chính sách và pháp luật liên quan đến thực hành kinh doanh có trách nhiệm cho các phóng viên, biên tập viên từ các cơ quan báo, đài Trung ương.
(CLO) Chiều 13/11, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Đà Nẵng phối hợp Ban Nội chính Thành ủy Đà Nẵng tổ chức phát động “Giải Báo chí phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực lần thứ 5, năm 2024-2025” trên địa bàn thành phố Đà Nẵng.
(CLO) Tối 11/11, tại Hà Nội Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam phối hợp với Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức Lễ trao Giải báo chí “Vì sự nghiệp Đại đoàn kết toàn dân tộc” lần thứ XVI, năm 2023-2024.
(CLO) Trong suốt hành trình của mình, những người làm báo không chỉ có trách nhiệm tuyên truyền, lan tỏa những giá trị tốt đẹp mà trên từng bài báo, luôn quan tâm đến nhiệm vụ xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc... Phóng viên Báo Nhà báo và Công luận đã gặp gỡ một số tác giả có tác phẩm tiêu biểu đoạt giải tại Lễ trao Giải báo chí “Vì sự nghiệp Đại đoàn kết toàn dân tộc” lần thứ XVI, năm 2023-2024 để hiểu hơn về sứ mệnh ấy.
(CLO) Ngày 11/11, Báo Nhân Dân và Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật tổ chức giới thiệu tập 3 và 4 bộ sách “Vững bước trên con đường đổi mới” của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - nhà lãnh đạo đặc biệt xuất sắc của Đảng.
(CLO) Ngày 11/11, BCH Công đoàn Báo Tuyên Quang phối hợp với Chi hội Nhà báo Báo Tuyên Quang, Chi đoàn Báo Tuyên Quang tổ chức Lễ Phát động thi đua đặc biệt chào mừng Kỷ niệm 60 năm Báo Tuyên Quang xuất bản số báo đầu tiên (3/2/1965 – 3/2/2025), 95 năm thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam và Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025).