Trong tuần qua, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã ủng hộ việc các Chính phủ trong khu vực EU áp thuế phụ thu đối với các nhà sản xuất năng lượng thu được doanh số bán dầu mỏ và khí đốt cụ thể.

Khoản phụ thu này được gọi là "đóng góp đoàn kết" hoặc "đóng góp khủng hoảng", có cùng mục tiêu với mức trần doanh thu: hạn chế chi phí năng lượng trong điều kiện lạm phát tăng cao đồng thời thu thêm một số tiền để phân phát cho những người dân cần nhất.

Tuy nhiên, ý tưởng này sẽ đem lại hậu quả, một trong số đó là là sự chán chường trong việc đầu tư phát triển khai thác dầu khí trong thời điểm mà các khoản này giảm tương đối, nhà phân tích Malek tại JP Morgan chia sẻ với Bloomberg trong tuần này.

Theo kế hoạch, EU tìm cách "huy động" khoảng 140 tỷ USD từ việc đánh thuế “windfall tax” (loại thuế đánh trên mức lợi nhuận lớn, bất ngờ) và các công ty than vì "lợi nhuận kỷ lục bất thường được hưởng từ chiến tranh và nhờ sự hỗ trợ của người tiêu dùng", trích lời bà Von der Leyen.

Theo hãng tin Oilprice, phản ứng từ ngành công nghiệp rất nhanh chóng. Tập đoàn dầu khí OMV (Áo) cho biết hậu quả của kế hoạch trên có thể rất lớn, đồng thời cho biết thêm rằng việc căn cứ đề xuất đánh thuế wind tax vào lợi nhuận của các công ty dầu trong ba năm qua là không công bằng vì đây không phải là thời điểm bình thường, Reuters đưa tin.

Đồng thời, OMV lưu ý rằng ba năm trở lại đây (bao gồm hai năm đại dịch, sự kiện xung đột Nga - Ukraine) khiến rất nhiều công ty trong ngành dầu khí phải vật lộn để tồn tại, chưa nói đến việc thu được lợi nhuận, với giá dầu giảm xuống mức 25 USD/thùng.

Trong bài phát biểu của Chủ tịch Uỷ ban châu Âu, bà đã liệt kê một loạt các biện pháp đối phó với cuộc khủng hoảng năng lượng, ý tưởng là đánh thuế các công ty dầu khí với 33% lợi nhuận năm hiện tại - mức này cao hơn 20% so với thu nhập trung bình của doanh nghiệp OMV (Áo) trong ba năm qua.

"Các công ty dầu mỏ, khí đốt và than đá lớn cũng đang kiếm được lợi nhuận khổng lồ. Vì vậy, họ phải trả một phần công bằng - họ phải đóng góp vào khủng hoảng", Chủ tịch Ủy ban châu Âu cho biết trong bài phát biểu của mình.

Trong khi đó, hãng tin Bloomberg thông tin rằng: điều quan trọng là liệu khoản thuế này sẽ tồn tại trong nhiều năm hay nhanh chóng được xóa bỏ một khi châu Âu huy động được số tiền đề ra. Trong đó, nhiều nhà phân tích nhận định rằng: Việc đánh thuế lợi tức phụ thu là một vấn đề không chắc chắn, không rõ tương lai sẽ còn bao nhiêu đợt đánh thuế nữa.

Đáp lại, bà Von der Leyen đã đảm bảo với trong bài phát biểu rằng các khoản thuế bổ sung là "tất cả các biện pháp khẩn cấp và tạm thời", nói thêm rằng để đảm bảo an ninh năng lượng lâu dài, EU cần phải giảm tiêu thụ năng lượng.

Tuy nhiên, hiện tại, thuế lợi tức phụ thu từ các công ty năng lượng chỉ là một đề xuất, vẫn chưa được tất cả các thành viên EU thông qua. Theo một báo cáo của FT về chủ đề này, không phải tất cả đều phù hợp với tất cả các biện pháp.

Theo giám đốc điều hành của S&P Global phụ trách ngành khí đốt tại EMA, Laurent Ruseckas nói rằng các đề xuất do bà Von der Leyen đưa ra là "tất cả đều cực kỳ phức tạp" và "sẽ không thể đưa ra và thực hiện kịp thời cho mùa đông ngay cả khi có sự đồng thuận chính trị đằng sau".

"Việc đồng ý với các mục tiêu và biện pháp của toàn EU là hợp lý, nhưng không cho phép quốc gia linh hoạt về cách đạt được điều đó, chúng có nguy cơ phá vỡ các thị trường mà chúng tôi đang cố gắng khắc phục", một nhà ngoại giao châu Âu nói với FT.

Lê Na (Theo Oilprice)