Bài viết này lấy cảm hứng từ bài “VW, BMW và Mercedes đang bị bỏ xa bởi xe điện của Trung Quốc” đăng trên Bloomberg vào ngày 15 tháng 10 năm 2024. Các hãng xe lớn của Đức hiện đang nắm giữ 15% thị phần tại Trung Quốc, nhưng trong quý ba vừa qua, họ chứng kiến sự sụt giảm mạnh về doanh số, đặc biệt là ở phân khúc xe cao cấp.

BMW giảm 30%, Mercedes giảm 13%, và VW - chủ sở hữu của Porsche và Audi - giảm 15%. Bài viết của Bloomberg phân tích rằng ba “ông lớn” của ngành ô tô Đức từng thống lĩnh thị trường xe sang tại Trung Quốc trong thời kỳ động cơ đốt trong nhờ vào những chiếc xe hiệu suất cao và kỹ thuật vượt trội.

Tuy nhiên, một số chủ xe sang của Đức nay đã chuyển sang sử dụng xe điện của Trung Quốc vì hiệu suất không thua kém, thậm chí còn tốt hơn ở nhiều khía cạnh. Thông tin này làm rõ một sự thay đổi lớn: xe điện của Trung Quốc không chỉ vượt trội về giá cả mà còn về hiệu suất so với các dòng xe của Đức.

Điều này đặt ra câu hỏi lớn cho tương lai ngành công nghiệp ô tô toàn cầu khi thế giới đang dần chuyển từ động cơ đốt trong sang xe điện hoàn toàn và xe hybrid. Toyota đã chọn hướng đi hybrid, dự đoán rằng thị trường vẫn có chỗ cho các loại xe vừa chạy điện vừa chạy xăng, không chỉ dành cho xe điện hoàn toàn.

Ngành công nghiệp ô tô toàn cầu trước năm 1970 chủ yếu được thống trị bởi các nhà sản xuất Mỹ và châu Âu. Từ thập niên 1960, các hãng xe Nhật Bản, ban đầu chỉ tập trung vào thị trường nội địa, đã bắt đầu vươn ra quốc tế sau khi tái thiết sau Thế chiến II. Thời gian đầu, họ bị coi là sản phẩm kém chất lượng, giá rẻ.

Tuy nhiên, đến những năm 1970, xe Nhật được đánh giá cao về giá trị và chất lượng tương đương với các hãng xe châu Âu và Mỹ, và vào thập niên 1980, xe Hàn Quốc cũng bắt đầu tham gia thị trường quốc tế. Ở Đông Nam Á, Proton của Malaysia được coi là thành tựu công nghiệp nội địa, nhưng sản phẩm này vẫn chưa đạt tầm quốc tế.

Với xe điện và pin cho xe điện, Trung Quốc không chỉ muốn tham gia mà còn đặt mục tiêu dẫn đầu thế giới. Sau hơn một thập kỷ tập trung phát triển trong nước, các nhà sản xuất Trung Quốc đã bắt đầu xuất khẩu và gặt hái kết quả.

Trước sự bùng nổ của xe điện Trung Quốc, Mỹ và châu Âu đã phải áp dụng các mức thuế trừng phạt để bảo vệ ngành công nghiệp ô tô của mình. Sự thay đổi này có thể ngang tầm, hoặc thậm chí lớn hơn sự xuất hiện của các nhà sản xuất Nhật Bản trong vai trò lãnh đạo toàn cầu. Mọi thứ phụ thuộc vào sự tiếp nhận của thị trường quốc tế đối với xe điện và khả năng duy trì đổi mới của Trung Quốc.

Bài học rút ra ở đây không phải là cần phải tham gia vào lĩnh vực thiết kế và sản xuất ô tô, mà là thành công tức thời thường hiếm khi xảy ra và nếu có, thì cũng khó duy trì. Để đạt được bước đột phá, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, nỗ lực toàn diện và cải tiến không ngừng.

Chính sách công nghiệp hiệu quả, sự hỗ trợ sáng suốt từ chính phủ là yếu tố then chốt. Nếu muốn phát triển công nghiệp, không thể phó mặc hoàn toàn cho khu vực tư nhân mà cần có sự dẫn dắt và hỗ trợ liên tục của nhà nước. Chính phủ cần chọn lọc các ngành nghề chiến lược, đặt ra tiêu chí đánh giá hiệu quả, và đảm bảo các sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế để có thể cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.

Hà Linh (Theo The Manila Times)