Cuối ngày và đêm 7/9, rạng sáng 8/9/2024 khi bão Yagi đổ bộ vào các tỉnh phía Bắc, Trung tâm chống độc Bệnh viện Bạch Mai đã tiếp nhận, điều trị cho 9 bệnh nhân bị rắn độc và các động vật gây độc khác cắn, chiếm phần lớn các ca nhập viện.

Các bác sĩ cảnh báo bên cạnh việc phòng chống thiên tai, người dân cũng cần đề cao cảnh giác với các loài động vật có độc như rắn, rết, một số bọ…

Theo TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, thời điểm mưa, bão kết hợp thời tiết không lạnh, ẩm ướt là điều kiện lý tưởng để các loài rắn, côn trùng... ra khỏi nơi trú ẩn, tìm kiếm thức ăn.

Bên cạnh đó, hiện môi trường sống tự nhiên của động vật bị phá vỡ và thu hẹp lại, nhiều loài rắn như rắn hổ, rắn lục và các động vật gây hại buộc phải tới sống xen kẽ với khu vực dân cư. Như vậy, rất dễ xảy ra tiếp xúc với con người và các tai nạn đáng tiếc.

Với các ca nhập viện Trung tâm vừa tiếp nhận, bệnh nhân bị cắn trong nhiều hoàn cảnh khác nhau. Đa phần, người dân bị cắn/đốt khi ra ngoài kiểm tra sân vườn, ruộng trong và sau bão, tiếp xúc với các các bờ cây, bụi cỏ, đống rác hay lá cây, điều kiện quan sát hạn chế. Cá biệt có trường hợp rắn độc chui vào nhà cắn khi bệnh nhân đang ngủ.

“Thường các loài rắn độc và côn trùng có độc là ưa hoạt động trong bóng tối, ban đêm. Trong điều kiện bóng tối chúng sẽ hoạt động mạnh, hung dữ hơn. 

Mưa bão ánh sáng bị hạn chế, nhiều nơi buộc phải cắt điện để đảm bảo an toàn cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ bị người dân bị rắn, côn trùng độc cắn”, BS Nguyên nhấn mạnh.

Rắn độc là loài động vật có khứu giác và vị giác vô cùng nhạy bén. Đầu lưỡi của rắn liên tục đưa ra phía trước để bắt dính các hạt nhỏ trong môi trường và đưa vào miệng họng nếm, phân tích xác định nguồn thức ăn và tìm hướng đi.

Bởi vậy, rắn có thể phát hiện các tín hiệu của con mồi từ rất xa. Đặc biệt ban đêm, trời mưa, rắn hay đi tìm mồi nhưng không thể biết chính xác các tín hiệu đó là con người để tránh. Rắn dễ dàng tấn công khi cảm thấy bị đe doạ.

Thực tế, đã có nhiều trường hợp ngay cả khi trời nóng, người dân nằm trên nền nhà bị rắn chui vào cắn khi đang ngủ mà không biết. Rắn cạp nong, cạp nia khi cắn thì không gây đau hay sưng, thậm chí không để lại dấu vết do răng nhỏ và nọc độc không gây biến dạng bất thường tại vết cắn.

Khi đêm muộn hoặc sáng dậy người dân có biểu hiện nhiễm độc như bị liệt gây khó thở, thậm chí tử vong và rất dễ nhầm với rất nhiều bệnh khác nhau mà không biết là từng bị rắn độc cắn.

Hậu quả với các trường hợp rắn độc cắn là tổn thương vùng bị cắn như đau, sưng nề, hoại tử, nhiễm trùng, dễ dẫn tới sẹo, tàn phế, thậm chí tử vong.

Các loài rắn như rắn cạp nong, cạp nia, rắn hổ chúa, rắn hổ mang có thể gây liệt dẫn tới suy hô hấp và tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời. Các loài rắn lục gây rối loạn đông máu, cầm máu dẫn tới chảy máu,…

Để phòng tránh nhiễm độc do rắn và các động vật có độc trong mùa mưa bão, Trung tâm Chống độc BV Bạch Mai khuyến cáo người dân luôn chú ý quan sát khi tiếp xúc các vị trí các góc khuất, đống rác, đống lá cây, bụi cây, đống gạch, khe hốc, hang,… nơi hay có rắn và động vật có độc cư trú. 

Chú ý dùng gậy, dùng đèn chiếu sáng để đi lại và làm việc. Không dùng tay trần để đưa tay vào các khu vực nêu trên vì rất dễ gặp rắn và động vật đang ở đó tấn công. Khi lao động, đi lại ban đêm thì nên mang ủng, đeo găng tay, đội mũ nếu ở rừng.

Người dân ở vùng nông thôn, rừng núi cũng nên đóng cửa kín ở tầng 1, đặc biệt ở vị trí gần mặt đất để tránh rắn chui qua khe vào nhà. Đặc biệt, khi thấy rắn, người dân không nên chủ động bắt rắn mà cần đuổi đi hoặc bất đắc dĩ thì đánh chết. Từng có trường hợp bị rắn cắn do chủ động bắt rắn, kể cả khi rắn có vẻ đã chết cũng vẫn có thể cắn người.