Muôn vàn chiêu trò lừa mua hàng trên mạng

Việc nhiều “thượng đế” đã bất đắc dĩ phải nhận về những món hàng với hình thức khác xa đơn hàng mà họ đặt mua trên mạng, đặc biệt là quần áo, giày dép... đã không còn là chuyện lạ. Những “tai nạn” khi sử dụng dịch vụ thương mại trực tuyến của khách hàng như chất liệu, màu sắc, phom dáng khác xa trên ảnh hoặc khác với yêu cầu thường khiến người trong cuộc “ngậm quả đắng”.

Nhiều người bán hàng online còn có những chiêu lấy tiền của khách hàng vô cùng kín kẽ. Chiêu lừa đảo cơ bản nhất là người bán yêu cầu người mua chuyển tiền trước rồi mới chuyển hàng sau. Để lấy được tiền của khách hàng, những người bán này thường giảm giá sản phẩm ở mức rất sốc, rồi giục người mua chuyển khoản trước để giữ hàng.

Đặc biệt, những vụ lừa đảo có giá trị kinh tế nhỏ hơn diễn ra khá nhiều. Đơn cử, chị Nguyễn Thu Lan, ở phường Ngô Gia Tự (quận Long Biên), chia sẻ: "Ngày nào mở Facebook cũng thấy nhiều nhãn hàng thời trang, mỹ phẩm, đồ gia dụng quảng cáo tự xuất hiện trên trang cá nhân của mình. Tôi đã thử mở một số trang để xem sản phẩm, thấy có số điện thoại, gọi thì người bán cho biết có thể đổi trả nếu mua sản phẩm nhưng không ưng. Vì thế nên tôi đặt mua quần áo và giày, nhưng về mở gói hàng ra thì hoàn toàn không đúng màu sắc và chất lượng như hình ảnh và lời giới thiệu trên Facebook...".

Thống kê của Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) cũng cho thấy, từ ngày 31/1 đến 2/4, lực lượng này đã kiểm tra, xử lý trên 7.500 cơ sở kinh doanh trang thiết bị y tế, số tiền xử phạt vi phạm hành chính lên đến hơn 3 tỷ đồng. Điều này cho thấy mức độ phức tạp của công tác quản lý thị trường nói chung và thị trường online nói riêng.

Không chỉ Facebook, ở các trang thương mại điện tử lớn khi bỏ chế độ đồng kiểm hiện đang rộ lên tình trạng "treo đầu dê bán thịt chó". Thủ đoạn ở đây là các gian hàng sẽ đăng bán sản phẩm chính hãng, giá rẻ, giảm giá sâu để thu hút người dân vào đặt mua.

Khi đặt hàng xong, các gian hàng lấy thông tin khách hàng rồi đơn phương hủy đơn hàng và đã lấy sản phẩm "dỏm" đi giao cho khách hàng.

Nhiều khách hàng không chú ý đến tình trạng đơn hàng của mình đã bị hủy nên vô tư nhận hàng, đến khi xem hàng mới biết là bị lừa. Khi đó các sàn thương mại điện tử cũng không thể can thiệp vì đây không phải hàng hóa mua trên sàn của mình.

Một kiểu lừa đảo mới xuất hiện khiến người mua phải chấp nhận mua sản phẩm giá cao hơn thị trường, đó là đối tượng đăng tin bán sản phẩm chỉ bằng 30 - 50% so với giá thật trên thị trường, nhưng yêu cầu người mua chuyển trước 50% giá trị tiền hàng. Sau đó điện thoại thông báo tới người mua đăng nhầm và đưa giá mới cao hoặc hơn giá trên thị trường, vì đã trót chuyển tiền nên người mua đành phải chấp nhận giá mới.

Trước đó, ngày 6/4, Công an tỉnh Thái Bình cho biết, cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Tiền Hải đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và ra lệnh bắt tạm giam 2 đối tượng Trần Minh Vương (20 tuổi) và Đặng Trường Giang (20 tuổi), đồng thời thực hiện lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú đối với Nguyễn Thế Huy (19 tuổi), đều trú tại xã Đông Trà, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình.

Các đối tượng 10X trên bị bắt, khởi tố để điều tra về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Theo hồ sơ điều tra của cơ quan công an, do cần tiền nên Vương, Giang và Huy đã lên mạng xã hội facebook lập các tài khoản cá nhân mang tên "Hàng nội địa Nhật" và "Cường nội địa" để bình luận, rao bán hàng đối với những bài đăng của người đang có nhu cầu mua hàng Nhật nội địa.

Sau khi các đối tượng đăng tin trên mạng facebook, hai người trú tại thành phố Hà Nội đã liên lạc với Trần Minh Vương và Đặng Trường Giang để hỏi mua 2 lô hàng máy lọc khí và điều hoà cũ.

Theo các chuyên gia, công tác tiếp cận, giám sát loại hình kinh doanh trực tuyến không hề đơn giản, khó khăn hơn nhiều so với kinh doanh truyền thống. Nhiều đối tượng mua tên miền và đặt máy chủ tại nước ngoài, thanh toán thông qua thẻ tín dụng mà không thông qua công ty cung cấp dịch vụ máy chủ ở Việt Nam, cố tình che giấu thông tin, không có địa chỉ, điện thoại hay thông tin liên lạc nên việc ngăn chặn và xử phạt gặp rất nhiều rào cản.

 Thay vì trước đây chúng bị phát hiện và bị dẹp ngay trong ngày, thì hiện nay các website, fanpage giả mạo đó có thể tồn tại lâu hơn trên mạng, theo đó khả năng người dùng sập bẫy của chúng cũng có thể cao hơn.  

Tinh vi hơn là kiểu lừa đảo "hai mang", lợi dụng các shop bán hàng thật để chiếm đoạt tài sản. Những kẻ lừa đảo sẽ giả dạng một shop bán hàng có thật, có uy tín trên thị trường và giả làm nhân viên bán hàng ở đó (bằng cách lập website giả hoặc Facebook giả…) để liên hệ với khách hàng.

 Có thông tin trong tay, kẻ gian liền tới shop thật, mạo danh là khách hàng đã chuyển tiền, lấy hàng và "mất tích", người mua đợi không thấy giao hàng, đến lúc hỏi ra thì đã không thể tìm được kẻ mạo danh.

Bên cạnh đó, những khách hàng mua sắm online phần lớn không chú ý việc lấy hóa đơn, sử dụng các phương thức thanh toán trực tuyến đa dạng… gây khó khăn cho công tác quản lý, xử lý của các cơ quan chức năng.

Người tiên dùng cần hành xử "thông minh"

Để ngăn chặn hàng giả, hàng lậu, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ trên môi trường Internet, cần chặn từ “gốc”, đó là người tiêu dùng ngừng “tiếp tay” cho các đối tượng vi phạm.

Theo đó, người tiêu dùng cần mua hàng ở những trang web uy tín, có đăng ký hoạt động với cơ quan chức năng và đã được cấp phép hoạt động, có thông tin liên lạc rõ ràng như: Địa chỉ, số điện thoại, mã số thuế...

Đặc biệt, người tiêu dùng cũng phải cảnh giác với thông báo về việc trúng thưởng phiếu mua hàng dùng để mua sản phẩm của các công ty. Theo đó, phiếu mua hàng thường có giá trị nhỏ hơn giá trị sản phẩm khiến người tiêu dùng phải chi thêm một khoản tiền nữa. Tuy nhiên, khi nhận hàng thì sản phẩm thường có giá trị thấp hơn so với khoản tiền người tiêu dùng đã bỏ ra. 

 Cảnh giác với những trang web, tài khoản mạng xã hội lạ quảng cáo các dịch vụ, sản phẩm với giá thấp hoặc khuyến mãi lớn. Khi nhận hàng cũng phải kiểm tra kỹ trước khi thanh toán tiền, tuyệt đối không trả tiền hoặc không biết rõ người bán và uy tín của họ trước khi nhận hàng hóa. 

Theo Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng khách hàng cũng cẩn trọng với những yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân (họ tên, số điện thoại, địa chỉ, số tài khoản ngân hàng...) từ những trang web lạ để tránh bị đánh cắp thông tin tài chính.

Người tiêu dùng gặp các phiền toái về chất lượng sản phẩm khi mua hàng trực tuyến cần phản ánh đến các cơ quan chức năng như cơ quan công an, các Sở Công Thương, Cục Quản lý thị trường, Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng để được hỗ trợ, giải quyết theo quy định của pháp luật.

Thanh Lâm