Các tác phẩm được trao giải đều thể hiện được sự dấn thân, tiên phong trên các tuyến đầu sự kiện, sự tâm huyết, đổi mới, sáng tạo của người làm báo. Đặc biệt, những sản phẩm chất lượng đã chạm được tới cảm xúc của người đọc, người nghe, có sức lan tỏa rộng rãi trong đời sống xã hội.

Sôi động “nhịp sống” trong từng tác phẩm

Bước sang năm thứ 17, uy tín của Giải Báo chí Quốc gia ngày càng được khẳng định vững chắc, giá trị của giải được lan tỏa rộng khắp các cấp Hội và các hội viên. Nhiều Liên Chi hội, cấp Hội lớn vẫn duy trì được chất lượng tác phẩm dự Giải tốt như: Liên Chi hội nhà báo Báo Nhân Dân, Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam, Bộ Công an, Báo Quân đội Nhân dân, Trung tâm Phát thanh – Truyền hình Quân đội, Hội Nhà báo Thành phố Hồ Chí Minh,…

Bên cạnh đó, nhiều Hội Nhà báo tỉnh có sự đầu tư trong công tác tuyển chọn, nâng cao chất lượng tác phẩm dự Giải như: Hội Nhà báo tỉnh Vĩnh Long, Quảng Nam, Quảng Trị, Nghệ An, Hải Phòng, Quảng Ninh, Tuyên Quang, Bắc Giang, Phú Thọ…

Nhận định về các tác phẩm của mùa giải năm nay, phần lớn các Giám khảo tham gia vòng chấm chung khảo Giải báo chí Quốc gia – những người “cầm cân nảy mực” đều cho rằng, các tác phẩm báo chí đã có sự đầu tư chuyên sâu, thể hiện sự dấn thân của người làm báo.

Giám khảo Nguyễn Hồng Vinh - nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương, nguyên Tổng biên tập Báo Nhân Dân, nguyên Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam cho biết: “Điều lệ Giải Báo chí Quốc gia cũng như những tiêu chí chấm giải đã được thống nhất từ nhiều kỳ chấm chung khảo. Chúng tôi luôn quan tâm đến những tác phẩm phát hiện được những vấn đề mới, những vấn đề nóng, được dư luận xã hội quan tâm. Các tác phẩm được lựa chọn thể hiện một cách sinh động hấp dẫn và thuyết phục. Và điều quan trọng đó là tác phẩm đó phải chỉ ra được triển vọng và xu hướng phát triển của vấn đề mà tác phẩm đã đề cập…”.

Nhìn chung, các nhà báo đã đi vào các vấn đề “nóng” của đời sống xã hội, có tính thời sự và được công chúng quan tâm. Đặc biệt, nhiều tác phẩm đã bám sát các chủ đề lớn từ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và các mặt khác của đời sống đất nước trong năm 2022, phản ảnh đậm nét các sự kiện quan trọng. Nhiều tác phẩm được đầu tư nghiêm túc, công phu, nội dung có tính phát hiện vấn đề mới, phản biện các chủ trương, chính sách lớn của Đảng, Nhà nước; đề xuất nhiều giải pháp kiến tạo, cách làm hay có sức lan tỏa, ảnh hưởng lớn trong xã hội. Nhiều tác phẩm được thể hiện chuyên nghiệp, hấp dẫn, mang hơi thở của báo chí hiện đại…

Bên cạnh đó, các tác phẩm đã chọn được những “điểm nhấn” quan trọng trong bức tranh của đời sống xã hội để khai thác chi tiết và thuyết phục như: công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng, công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng, tiêu cực, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; thị trường chứng khoán, khủng hoảng thị trường bất động sản, lừa đảo tín dụng, lỗ hổng trong quản lý kinh doanh xăng dầu…và các vấn đề xã hội nóng như: vấn nạn ma túy học đường, buôn người sang Campuchia, vi phạm tại cơ sở tôn giáo, tình trạng mua bán trứng và đẻ thuê ngầm…

Đó còn là các đề tài rất gần gũi về văn hóa, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc; giáo dục giá trị văn hóa, lịch sử; xây dựng các thiết chế văn hóa tại cộng đồng; bảo vệ các giá trị văn hóa trong thời kỳ mới; các vấn đề về bảo vệ chủ quyền biển đảo, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu; tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc; những tấm gương điển hình, những nghĩa cử cao đẹp, có tính thuyết phục, lay động lòng người; công cuộc chuyển đổi số trên các lĩnh vực của đời sống xã hội…

Có thể nói, gần như mọi chuyển động của đời sống xã hội, mọi ngõ ngách tin tức sôi động của đất nước năm qua đã được những người làm báo nhiệt huyết, lăn lộn, tìm tòi và khai thác. Sôi động “nhịp sống” trong từng tác phẩm chính là điểm cộng cho thành công, hứa hẹn tạo nên một diện mạo rực rỡ cho mùa Giải nhiều sức hút.

Sự chênh lệch giữa báo chí Trung ương và địa phương ngày càng thu hẹp

Ông Lê Quốc Minh - Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng chung khảo Giải Báo chí Quốc gia lần thứ XVII nhận định: “Ở các thể loại từ báo in, phát thanh, truyền hình, điện tử… chúng tôi ghi nhận sự tham gia tích cực của các cơ quan báo chí từ trung ương cho đến địa phương. Chất lượng các tác phẩm được nâng lên rõ rệt. Điều chúng tôi cảm thấy hài lòng nhất là qua mỗi mùa giải báo chí quốc gia, thì sự chênh lệch giữa các cơ quan báo chí Trung ương và địa phương ngày càng được thu hẹp…”.

Thật vậy, các tác phẩm tham dự Giải năm nay có chất lượng tốt. Bên cạnh các cơ quan báo chí Trung ương, điểm mới của Giải năm nay là báo chí địa phương đã thể hiện rõ thành tựu đổi mới sáng tạo, tính đa loại hình, đa phương tiện. Trong đó đáng chú ý là sự “tỏa sáng” của các tác phẩm ở thể loại Phát thanh, truyền hình cả Trung ương và địa phương.

Không chỉ các Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam mà các Đài: Truyền hình Thông tấn, Truyền hình Quốc hội, Trung tâm PT-TH Quân đội hay các Đài địa phương: Truyền hình TP. Hồ Chí Minh, Đài PT-TH Vĩnh Long, Đài PT-TH Bình Thuận, Đài PT-TH Nghệ An, Trung tâm Truyền thông Quảng Ninh… đều là những đơn vị có tác phẩm báo hình, phát thanh đạt chất lượng cao, đầu tư kỹ lưỡng, đề tài thực sự nổi bật, gây ấn tượng với người xem.

Bên cạnh đó, các tác phẩm mảng báo điện tử có chủ đề phong phú, đa dạng, chất lượng tốt hơn, có sự đồng đều hơn. Không chỉ các báo Trung ương thực hiện tốt các loạt bài lớn, có tính vấn đề mà một số báo địa phương cũng đã có sự thay đổi trong cách chọn chủ đề, khai thác đề tài và hình thức thể hiện.

Nhiều tác phẩm được trình bày theo dạng mega story, long-form, thể hiện sự đổi mới, sáng tạo trong tác phẩm báo chí, nội dung được chuyển tải bằng hình thức mới mẻ và hấp dẫn khi kết hợp nhiều loại hình báo chí hiện đại, tạo hiệu ứng để thu hút bạn đọc.

Thông tấn xã Việt Nam, Vietnamnet, Zingnews, Nhân Dân, Tiền Phong, Nông thôn Ngày nay, Lao Động, Tuyên Quang, Bến Tre, Nghệ An… là những đơn vị có những tác phẩm có chất lượng, cách trình bày hiện đại, giàu sức hút. Các tác phẩm ở thể loại ảnh cũng vậy, một số đơn vị địa phương đã có sự đầu tư tốt hơn, gửi bài dự thi nhiều hơn, có những bộ ảnh thể hiện tính phát hiện đề tài, cách thể hiện chuyên nghiệp…

Thâm nhập rất sâu vào đời sống…

Có thể nhìn thấy điều đó qua những tác phẩm đoạt giải năm nay. Trong đó, nhiều tác phẩm đã tập trung vào các vấn đề thời sự nổi bật của đất nước, mang tính phát hiện, phản biện cao; đề xuất các giải pháp thấu đáo, có cơ sở khoa học, có tính khả thi cho những vấn đề tồn đọng. Các tác phẩm đã thể hiện tốt chức năng của báo chí giải pháp, báo chí truyền cảm hứng và báo chí tích cực, đi thẳng vào vấn đề cần quan tâm, có sức lan tỏa, ảnh hưởng trong xã hội…

Làm được điều ấy đã chứng tỏ sự lao động đầy nghiêm túc, công phu, nhiệt huyết và tinh thần trách nhiệm của người cầm bút, của các cơ quan báo chí đối với các vấn đề của cộng đồng, đã được các cơ quan hữu quan vào cuộc, xử lý một cách thích đáng, gây hiệu ứng và tính lan toả lớn trong xã hội.

Từ đó cho thấy, sự dấn thân của tác giả, không ngại khó khăn, không ngại hiểm nguy trên mọi mặt trận. Không chỉ là những tác phẩm phản biện các vấn đề tiêu cực mà ngay cả những tác phẩm viết về các vấn đề tích cực, người tốt việc tốt thì các tác giả cũng đã thâm nhập rất sâu vào đời sống nhân vật, tạo nên được sự rung cảm cho người đọc, người xem.

Ngay cả với các tác phẩm ảnh báo chí – thể loại mà năm nào cũng khiến những người làm nghề trăn trở về chất lượng thì năm nay, nhìn chung đã có nhiều tác phẩm tốt hơn năm trước. Một số tác phẩm thể hiện sự dấn thân của phóng viên vào những điểm nóng, không ngại nguy hiểm để có những tác phẩm chất lượng, gây ấn tượng và xúc động đối với công chúng…

Có thể nói rằng, các vấn đề được khai thác cùng với sự theo đuổi đến cùng sự thật với một tinh thần lao động nghiêm túc của người làm báo, năm nay các tác phẩm đoạt Giải Báo chí Quốc gia hứa hẹn mang đến một “mùa vàng” đầy thuyết phục, tiếp tục là nơi gìn giữ được “lửa nghề” cho người làm báo.

Hà Vân