Sở hữu nhà được xem là khoản đầu tư lớn nhất mà mỗi người hoặc cặp đôi có thể thực hiện trong cuộc đời mình, một điều mà bất kỳ ai có cơ hội trải qua đều có thể chứng minh. Sau đó là chi phí nuôi dạy con cái, và cuối cùng là khoản tiết kiệm cho tuổi hưu trí, điều mà những người thận trọng thường đầu tư từ sớm.

Tuy nhiên, tất cả các khoản này đều là đầu tư dài hạn. Đối với các chi phí lặp lại trong ngân sách, việc mua xe luôn là một trong những mối lo lớn. Chọn mua xe mới hay xe cũ? Chọn mẫu xe nào, đời nào, và làm sao để tài trợ cho khoản chi phí này?

Quyết định này càng trở nên khó khăn hơn khi hầu hết chúng ta chỉ thực sự cân nhắc khoảng từ ba đến năm năm một lần, buộc phải nắm bắt nhanh chóng những phát triển mới nhất của thị trường.

Những mẫu xe mới liên tục xuất hiện, còn các mẫu cũ dần bị loại bỏ, làm phát sinh vấn đề hỗ trợ và phụ tùng thay thế trong thị trường xe đã qua sử dụng. Thời gian trôi qua cũng giúp chúng ta đánh giá được các ưu, nhược điểm và độ bền của từng mẫu xe trên thị trường xe cũ.

Một yếu tố làm phức tạp quá trình mua xe là sự nghi ngờ dành cho nhân viên bán xe. Khảo sát hàng năm của Gallup tại Mỹ về mức độ tin tưởng và trung thực của các ngành nghề cho thấy, nhân viên bán xe thường nằm gần cuối bảng, cùng với ngành quảng cáo và các chính trị gia. Kết quả này tuy xuất phát từ Mỹ nhưng cũng khá tương đồng với các khảo sát tại châu Âu.

Người tiêu dùng muốn đảm bảo rằng khi bỏ ra hàng chục nghìn euro, họ sẽ đưa ra quyết định sáng suốt nhất và những người bán xe đang cùng hướng tới mục tiêu này. Sự thiếu tin tưởng này chỉ làm cho quá trình mua xe thêm phần khó khăn.

Ngày nay, không chỉ đơn giản là chọn xe mà còn cần cân nhắc về tính bền vững với môi trường và các yếu tố thực tế. Chúng ta có thể thoải mái thêm bao nhiêu khí thải vào bầu không khí từ xe chạy xăng hay diesel? Mạng lưới sạc có đủ để đảm bảo không bị lo lắng về tầm di chuyển? Đối với những người sống ở căn hộ, xe điện liệu có phải là lựa chọn khả thi?

Mặc dù nhiều người chấp nhận sử dụng xe cho đến hết vòng đời của nó, giá trị bán lại vẫn là yếu tố quan trọng. Liệu một chiếc xe tiêu hao nhiên liệu nhiều có còn giá trị sau vài năm nữa khi thuế nhiên liệu hóa thạch tiếp tục tăng? Công nghệ xe điện hiện tại có bị lạc hậu và giảm giá trị trên thị trường xe cũ không?

Xe mới và xe cũ

Quyết định giữa xe mới và xe cũ từng là một lựa chọn khá đơn giản. Xe mới thường thân thiện với môi trường hơn, đảm bảo về độ tin cậy, đi kèm bảo hành đầy đủ để an tâm nếu có vấn đề phát sinh, có công nghệ mới nhất và có thể tùy chỉnh theo sở thích cá nhân. Bên cạnh đó, người mua không phải lo lắng về cách sử dụng của chủ xe trước, cũng như lịch sử va chạm của xe.

Tuy nhiên, xe mới sẽ có giá cao hơn đáng kể và giá trị của nó sẽ giảm nhanh hơn so với xe cũ. Xe cũ có lợi thế chi phí thấp hơn, dù có thể phát sinh chi phí bảo dưỡng không mong muốn. Thêm vào đó, xe đã qua sử dụng có lịch sử lâu hơn, giúp người mua dễ nhận biết các lỗi thường gặp của từng mẫu xe.

Những yếu tố như Brexit và đại dịch đã làm phức tạp thêm vấn đề chi phí xe cho người tiêu dùng Ireland. Trước đây, số lượng lớn xe được nhập từ Anh, do thị trường lớn hơn và giá rẻ hơn. Nhưng Brexit đã khiến chi phí nhập khẩu tăng do thuế VAT và lệ phí, giảm mạnh số lượng xe nhập khẩu từ Anh.

Đại dịch cũng khiến chuỗi cung ứng gặp khó khăn, thiếu hụt chip máy tính cần thiết cho xe hiện đại, làm giảm số lượng xe mới sản xuất. Điều này khiến nhiều người giữ xe cũ lâu hơn, hạn chế nguồn cung xe cũ. Thị trường cho thuê xe bị đình trệ, khi ngành du lịch không có khách hàng. Nguồn cung xe cũ từ thị trường thuê xe cũng bị ảnh hưởng, đẩy giá xe cũ lên cao.

May mắn là tình hình đã cải thiện. Theo báo cáo của Done Deal, tỷ lệ lạm phát hàng năm của xe cũ giảm xuống còn 4,9% trong ba tháng giữa năm – mức thấp nhất từ năm 2019. Theo ông Tom Gillespie, nhà phân tích của Done Deal, việc này là nhờ nguồn cung tăng lên. Doanh số xe mới tăng nhẹ – khoảng 1,8%, cùng với nhập khẩu xe cũ tăng 25%.

Một sự thay đổi khác là giá xe điện cũ giảm nhanh chóng, do nguồn cung tăng khi người dùng thế hệ đầu đổi xe và giá xe điện mới cũng giảm, làm giảm giá trị bán lại. Nhu cầu xe điện cũ vẫn yếu vì lo ngại về hạ tầng sạc và tuổi thọ pin.

Tuy giá xe cũ đã giảm nhẹ, nhưng so với đầu năm 2020, giá xe cũ cuối năm 2023 vẫn cao hơn 85%. Trong khi đó, giá xe cũ ở châu Âu chỉ tăng hơn 16% theo Auto1, một công ty niêm yết của Đức. Chi phí mua xe trung bình tại Ireland đã tăng 1,4% trong 12 tháng tính đến tháng 9 và cao hơn 29% so với trước đại dịch.

Dù chọn xe mới hay xe cũ là quyết định cá nhân, người mua xe cũ nên cân nhắc mua từ đại lý để đảm bảo về chất lượng và chế độ bảo hành.

Hải Hà (Theo The Irish Times)