Đó là một kế hoạch khổng lồ được thiết kế để mở rộng “vai trò lãnh đạo kinh tế” của Hoa Kỳ ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Nước này muốn đặt ra các quy tắc quốc tế về nền kinh tế kỹ thuật số, chuỗi cung ứng, khí thải cacbon và các quy định áp dụng cho người lao động.

Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tham dự Hội nghị công bố IPEF vào ngày 23/5 vừa qua. (Nguồn: Saul Loeb | AFP | Getty Images)

Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã nói giải quyết lạm phát là một ưu tiên và khuôn khổ này được thiết kế để giúp giảm chi phí bằng cách làm cho chuỗi cung ứng linh hoạt hơn trong dài hạn.

Điều quan trọng, IPEF không phải là một hiệp định thương mại tự do. Biden phải đối mặt với áp lực chính trị từ cả cánh tả và cánh hữu ở Hoa Kỳ để tránh các thỏa thuận thương mại tự do.

Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ - Jake Sullivan nói với các phóng viên hôm 22/5 rằng nó không phải là một hiệp ước an ninh và tách biệt với Nhóm quốc phòng Quad bao gồm Hoa Kỳ, Nhật Bản, Ấn Độ và Úc.

Tổng thống Biden sẽ ở Tokyo trong tuần này để gặp gỡ các nhà lãnh đạo khu vực về IPEF và Quad.

Tăng khả năng cạnh tranh

Mặc dù né tránh các thỏa thuận thương mại, Hoa Kỳ vẫn muốn nâng cao vị thế của mình trong lĩnh vực kinh tế châu Á, nơi Trung Quốc là quốc gia thống trị bất chấp các đồng minh của Mỹ là Nhật Bản và Hàn Quốc tự hào với các nền kinh tế lớn và Ấn Độ, một thành viên của Bộ tứ, đang có sự phát triển thần tốc.

Theo Ali Wyne, nhà phân tích cấp cao của Tập đoàn Eurasia về thực hành Vĩ mô toàn cầu của Tập đoàn Eurasia, Hoa Kỳ cần “tăng cường khả năng cạnh tranh kinh tế của mình trong khu vực”.

Wyne nói: “Ngay cả những quốc gia có sự e ngại lớn và ngày càng gia tăng về chính sách đối ngoại và các mục tiêu chiến lược của Trung Quốc cũng đánh giá cao rằng họ không thể tách rời khỏi nền kinh tế của mình một cách có ý nghĩa trong thời gian ngắn, vì vậy chính quyền Biden sẽ làm việc để đạt được lực kéo tối đa cho IPEF”.

Các quan chức Mỹ đã cẩn thận tránh đề cập đến Trung Quốc trong các cuộc thảo luận về IPEF và phủ nhận rằng đó là một nhóm “kín”.

Cơ quan truyền thông do nhà nước Trung Quốc kiểm soát, tờ Global Times hôm 21/5 cho biết “mục tiêu chính trong chuyến đi của ông Biden tới Hàn Quốc và Nhật Bản là cố gắng hình thành một quan điểm chính trị mới chống lại Trung Quốc, bằng cách thiết lập một liên minh của Washington ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương.”

Jake Sullivan nói với các phóng viên hôm 22/5 rằng ông không ngạc nhiên “khi Trung Quốc lo ngại về số lượng quốc gia, sự đa dạng của các quốc gia bày tỏ sự quan tâm và nhiệt tình đối với IPEF”.

Chính sách cứng rắn?

Chia sẻ với CNBC hôm 23/5, trước khi các chi tiết của IPEF được công bố, thành viên cấp cao tại Trung tâm Stimson ở Washington DC - Yuki Tatsumi cho biết kế hoạch này sẽ là một chính sách cứng rắn trong khu vực.

Bà cho biết nó tương tự như Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương mà Mỹ đã rút khỏi thời chính quyền Trump, khi các quốc gia trong khu vực đấu tranh để đủ điều kiện trở thành một phần của nó.

Ngoài ra, Tatsumi cho biết Mỹ đã sắc bén hơn trong cách tiếp cận với Trung Quốc dưới thời chính quyền của các cựu Tổng thống Donald Trump và Barack Obama.

Bà nói: “Vì vậy, bất kể sáng kiến chính sách mới nào được đưa ra từ Washington, sự cạnh tranh chiến lược giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ ngày càng gia tăng,” bà nói và nói thêm rằng khuôn khổ mới có thể sẽ đẩy nhanh xu hướng đó.

Sơn Tùng (Theo CNBC)