Hôm thứ Hai (9/8), Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã lên tiếng chỉ trích hành vi của Trung Quốc ở Biển Đông và cảnh báo Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc rằng một cuộc xung đột giữa hai bên "sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng trên toàn cầu đối với an ninh và thương mại".

Biển Đông đã trở thành một trong nhiều điểm nhấn trong mối quan hệ đầy căng thẳng giữa Trung Quốc và Mỹ, khi Washington bác bỏ điều mà họ gọi là yêu sách lãnh thổ trái pháp luật của Bắc Kinh ở vùng biển giàu tài nguyên.

Ngoại trưởng Blinken phát biểu tại cuộc họp của Hội đồng Bảo an về an ninh hàng hải rằng: “Xung đột ở Biển Đông, hoặc ở bất kỳ đại dương nào, sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng trên toàn cầu đối với an ninh và thương mại. Khi một quốc gia không phải đối mặt với hậu quả nào vì bỏ qua những quy tắc này, họ sẽ thúc đẩy những bất ổn lớn hơn ở khắp mọi nơi".

Trung Quốc có tuyên bố chủ quyền với những khu vực trên Biển Đông thuộc các vùng đặc quyền kinh tế của Malaysia, Brunei, Indonesia, Philippines và Việt Nam. Hàng nghìn tỷ đô la thương mại hàng năm chảy qua tuyến đường thủy này, nơi cũng có các ngư trường phong phú và các mỏ khí đốt.

Ông Blinken nói: “Chúng tôi đã chứng kiến ​​những cuộc chạm trán nguy hiểm giữa các tàu thuyền trên biển và các hành động khiêu khích nhằm thúc đẩy các yêu sách hàng hải trái pháp luật”, đồng thời cho biết thêm rằng Washington lo ngại về các hành động “đe dọa và bắt nạt các quốc gia khác nhằm tiếp cận các nguồn tài nguyên hàng hải".

Phó Đại sứ Liên hợp quốc Trung Quốc Dai Bing đã lên tiếng đáp trả, cáo buộc Mỹ "đang tự tạo ra những rắc rối, tự ý đưa tàu và máy bay quân sự tiên tiến vào Biển Đông như một hành động khiêu khích và công khai cố gắng lấn sân sang khu vực này".

"Bản thân quốc gia này đã trở thành mối đe dọa lớn nhất đối với hòa bình và ổn định ở Biển Đông", ông Bing nói.

Ông Blinken cho biết trách nhiệm của tất cả các quốc gia là phải bảo vệ các quy tắc mà họ đã đồng ý tuân theo để giải quyết hòa bình các tranh chấp trên biển.

Mỹ gần đây cũng tăng cường triển khai trinh sát cơ và máy bay tuần thám săn ngầm thực hiện các hoạt động trinh sát gần Trung Quốc, khi nước này có những hành động quân sự ngày càng quyết liệt ở Biển Đông và gần đảo Đài Loan.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin hôm 27/7 cũng nhắc lại lập trường của Washington là yêu sách của Bắc Kinh trên Biển Đông không có cơ sở luật pháp quốc tế, "gây tổn hại chủ quyền của những nước khác trong khu vực".

Trong cuộc họp báo thường kỳ hôm 5/8, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng cho biết chủ trương nhất quán của Việt Nam là hoạt động trên biển của các quốc gia trong và ngoài khu vực cần tuân thủ đúng quy định của Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển (UNCLOS) năm 1982, đóng góp có trách nhiệm trong duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, trật tự thượng tôn pháp luật, hợp tác trên biển vì lợi ích chung, phù hợp với nguyện vọng của các nước trong khu vực và cộng đồng quốc tế.