Ngày 1/2/2020, Thông tư số 11/2019/TT-BKHĐT (Thông tư 11) của Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã có hiệu lực. Thông tư quy định chi tiết việc cung cấp, đăng tải thông tin về đấu thầu, lộ trình áp dụng lựa chọn nhà thầu qua mạng và quản lý, sử dụng giá trị bảo đảm dự thầu, bảo đảm thực hiện hợp đồng không được hoàn trả. Đây là bước tiến mang tính đột phá nhằm ngăn chặn tình trạng gây khó khăn, cản trở nhà thầu mua hồ sơ mời thầu. Bởi tất cả hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu, quyết định phê duyệt hồ sơ mời thầu phải được công khai trên mạng dù gói thầu không áp dụng lựa chọn nhà thầu qua mạng.

Bằng việc quy định cụ thể thời gian đăng tải, nội dung đăng tải kế hoạch lựa chọn nhà thầu, kết quả lựa chọn nhà thầu, Thông tư 11 đã góp phần hoàn thiện hơn nữa hành lang pháp lý để đảm bảo tính công khai, minh bạch trong đấu thầu.

Nhiều chủ đầu tư thực hiện kiểu “đối phó”

Theo khảo sát của PV báo Nhà báo và Công luận tại tỉnh Nam Định, sau 6 tháng có hiệu lực, đa số chủ đầu tư, bên mời thầu đã chấp hành nghiêm túc, đầy đủ Thông tư 11. Nhưng tại một số xã còn có tình trạng thực hiện quy định của pháp luật một cách “đối phó”, làm giảm tính công khai, minh bạch thông tin trong đấu thầu.

Tại dự án “Cải tạo, nâng cấp đường liên xã Bạch Long - Giao Phong” do UBND xã Bạch Long (huyện Giao Thủy, Nam Định) làm chủ đầu tư, Công ty Cổ phần đầu tư Nam Thành An trúng thầu gói thầu thi công với giá 8.339.076.517 đồng. Ngày 26/5, ông Đỗ Đình Chung (Chủ tịch UBND xã Bạch Long) ký quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu nhưng chủ đầu tư đã không công khai báo cáo đánh giá hồ sơ dự thầu theo quy định của Thông tư 11.

Liên quan đến dự án trên, PV báo Nhà báo và Công luận đã làm việc với UBND xã Bạch Long nhưng ông Đỗ Đình Chung tiếp tục từ chối công khai, cung cấp thông tin liên quan đến quá trình đấu thầu và thi công dự án cho cơ quan báo chí.

Theo tìm hiểu của PV tại dự án “Xây dựng nhà làm việc 3 tầng trụ sở Đảng ủy – HĐND – UBND xã Yên Dương” (huyện Ý Yên, Nam Định), ngày 10/4/2020, UBND huyện Ý Yên đã có quyết định phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu dự án. Nhưng chủ đầu tư là UBND xã Yên Dương không đăng tải kế hoạch trong thời hạn 07 ngày theo quy định của Thông tư 11. 

Không chỉ riêng xã Yên Dương, việc chậm trễ đăng tải kế hoạch lựa chọn nhà thầu so với quy định cũng diễn ra tại dự án “Xây dựng khu dân cư tập trung đội 9 xã Nghĩa Phong”. Dự án do UBND xã Nghĩa Phong (huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định) làm chủ đầu tư. Tại dự án này, Công ty TNHH Ngọc Dân trúng thầu gói thi công với giá 5.176.416.000 đồng.

Với việc không tuân thủ quy định tại Thông tư 11, không công khai thông tin về đấu thầu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia và trước cơ quan báo chí, các chủ đầu tư trên đang đi ngược lại với tinh thần công khai, minh bạch trong đấu thầu.

Cần tăng cường kiểm tra, giám sát

Không chỉ hạn chế trong việc công khai thông tin về đấu thầu, một dự án khác tại Nam Định còn xuất hiện tình trạng hồ sơ dự thầu không đáp ứng nhưng vẫn được phê duyệt trúng thầu.

Cụ thể, tại dự án “Xây dựng Nhà học 2 tầng 8 Phòng và các hạng mục phụ trợ Trường Mầm non xã Nghĩa Minh” do UBND xã Nghĩa Minh (huyện Nghĩa Hưng, Nam Định) làm chủ đầu tư. Dự án có tổng mức đầu tư 9.999.154.000 đồng. Trong đó, gói thầu xây lắp có giá dự toán 8.630.096.000 đồng.

Ngày 20/03/2020, Công ty CP Xây dựng Hoàng Nam đã được UBND xã Nghĩa Minh phê duyệt cho trúng thầu với giá 8.436.646.000 đồng. Nhưng theo các tài liệu PV thu thập được, nhà thầu này không đáp ứng được yêu cầu của chủ đầu tư.

Theo báo cáo đánh giá hồ sơ dự thầu của tổ chuyên gia, nhà thầu phải nộp ít nhất 02 hợp đồng tương tự đã hoàn thành toàn bộ hoặc hoàn thành 80% khối lượng, với tư cách là nhà thầu chính trong vòng 03 năm trở lại đây để chứng minh kinh nghiệm thi công.

Để đáp ứng được yêu cầu trên, Công ty CP Xây dựng Hoàng Nam đã nộp 02 hợp đồng tương tự hoàn thành vào tháng 8/2016. Đối chiếu với yêu cầu của chủ đầu tư, nhà thầu Hoàng Nam không đủ điều kiện để trúng thầu. Nghiêm trọng hơn, nhà thầu này còn có dấu hiệu lập khống một số tài liệu để đi đấu thầu. Nhưng không hiểu vì lý do gì? Doanh nghiệp này vẫn được UBND xã Nghĩa Minh phê duyệt cho trúng thầu.

Dù chủ đầu tư phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu từ ngày 20/3/2020 nhưng thông báo kết quả lựa chọn nhà thầu không được đăng tải trong 07 ngày theo quy định của Thông tư 11. Văn bản phê duyệt cũng không được đăng tải đầy đủ trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia.

Theo ghi nhận của PV tại công trường thi công dự án “Xây dựng Nhà học 2 tầng 8 Phòng và các hạng mục phụ trợ Trường Mầm non xã Nghĩa Minh”, nhiều biện pháp thi công không được Công ty CP Xây dựng Hoàng Nam thực hiện như trong hồ sơ. Các biện pháp bảo đảm an toàn lao động, vệ sinh môi trường, phòng cháy chữa cháy không được triển khai đầy đủ.

Nghiêm trọng hơn, tại công trường, cán bộ kỹ thuật phụ trách thi công và các công nhân không có tên trong hồ sơ của Công ty CP Xây dựng Hoàng Nam, không đảm bảo trình độ, kinh nghiệm theo yêu cầu của hồ sơ mời thầu.

Có thể thấy các quy định của pháp luật về đấu thầu ngày càng hoàn thiện, nhưng để các văn bản pháp quy được thực hiện đầy đủ giúp mang lại hiệu quả thực sự, rất cần các cơ quan trung ương và địa phương tăng cường giám sát, kiểm tra, thường xuyên nắm bắt các thông tin, phản ánh, kiến nghị về các hành vi tiêu cực, vi phạm trong đấu thầu để kịp thời xác minh. Xử lý nghiêm các cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm pháp luật về đấu thầu.

Báo Nhà báo và Công luận sẽ tiếp tục thông tin./.