Nhức nhối vấn đề vi phạm đạo đức nghề nghiệp

Báo cáo công tác kiểm tra năm 2023, phương hướng nhiệm vụ năm 2024, ông Nguyễn Mạnh Tuấn - Phó Trưởng Ban Kiểm tra chuyên trách Hội Nhà báo Việt Nam cho biết, năm 2023 là năm thứ hai thực hiện Nghị quyết Đại hội XI của Hội Nhà báo Việt Nam, là năm mà bộ máy công tác kiểm tra từ Trung ương đến cơ sở đã được củng cố và tiếp tục hoàn thiện.

Nhắc đến thực trạng vi phạm đạo đức nghề nghiệp người làm báo Việt Nam gây nhức nhối thời gian qua, ông Nguyễn Mạnh Tuấn thông tin, từ đầu năm 2023 đến nay, Hội đồng xử lý vi phạm đạo đức nghề nghiệp cấp Trung ương đã xử lý và kiến nghị xử lý 14 vụ việc liên quan đến 10 trường hợp là phóng viên, hội viên vi phạm pháp luật.

Ngoài ra, Hội đồng xử lý vi phạm đạo đức nghề nghiệp người làm báo Việt Nam đã ban hành quyết định khai trừ, thu hồi thẻ 4 hội viên vi phạm pháp luật. 

Theo ông Nguyễn Mạnh Tuấn, đầu tháng 1/2024, qua theo dõi, nắm bắt, phản ánh từ nhiều kênh thông tin, Thường trực Ban Kiểm tra Hội Nhà báo Việt Nam nhận thấy, trong thời gian gần đây hiện tượng phóng viên, cộng tác viên một số cơ quan báo chí, trong đó chủ yếu là tạp chí thuộc các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp lợi dụng danh nghĩa báo chí để hoạt động trái pháp luật, sách nhiễu cơ quan, doanh nghiệp, địa phương, có dấu hiệu gia tăng, diễn biến phức tạp.

"Một số phóng viên, cộng tác viên liên kết thành từng nhóm - chủ yếu khu vực miền Bắc và miền Trung có hành vi vượt quá chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, hoạt động không đúng tôn chỉ, mục đích ghi trong giấy phép, đưa thông tin một chiều, chưa được kiểm chứng về những tồn tại, sai sót của cơ quan, doanh nghiệp, địa phương để gợi ý, gây sức ép, thậm chí là đe dọa để sau đó đề nghị ký kết hợp đồng truyền thông, quảng cáo hoặc thu lợi bất chính, nhất là trong thời điểm gần Tết Nguyên đán và những ngày lễ lớn.

Những hành vi thiếu chuẩn mực, có dấu hiệu vi phạm đạo đức nghề nghiệp, trái quy định pháp luật nêu trên đã làm tổn hại nghiêm trọng uy tín, hình ảnh của những cơ quan báo chí, người làm báo chân chính", ông Tuấn nhấn mạnh.

Một trong những giải pháp quan trọng để chấn chỉnh những hiện tượng trên, ông Nguyễn Mạnh Tuấn cho rằng, cần tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức nghề nghiệp, trách nhiệm xã hội cho đội ngũ người làm báo.

Bên cạnh đó, ông Tuấn nhấn mạnh đến công tác rà soát và quản lý chặt chẽ, thường xuyên đôn đốc, nhắc nhở đội ngũ phóng viên nhất là phóng viên thường trú, cộng tác viên tại các địa phương thực hiện nghiêm các quy định của Luật Báo chí, 10 điều Quy định đạo đức nghề nghiệp, Quy tắc sử dụng mạng xã hội của người làm báo Việt Nam. Đồng thời giám sát, quản lý chặt chẽ việc sử dụng thẻ nhà báo, thẻ hội viên, giấy giới thiệu cấp cho cán bộ, phóng viên...

Nâng cao vị thế gắn liền với trách nhiệm 

Trao đổi tại Hội nghị, bà Tạ Bích Loan - Trưởng ban Sản xuất các chương trình Giải trí (VTV3), Uỷ viên Ban Kiểm tra, Hội Nhà báo Việt Nam cho biết, thời gian tới cần đổi mới những kế hoạch, hoạt động để nâng cao vị thế của Ban Kiểm tra. 

Bà Tạ Bích Loan đề xuất có sự kết nối, phối hợp chặt chẽ giữa các Uỷ ban kiểm tra trên toàn quốc, tổ chức các cuộc họp online, giao ban ít nhất là hàng quý với cơ sở. Mở mục Ban Kiểm tra trên Cổng thông tin Hội để đưa thông tin kiểm tra xử lý. 

Đặc biệt, bà Tạ Bích Loan nhấn mạnh đến việc tổ chức Hội thảo Vì môi trường Báo chí xanh trong khuôn khổ Hội nghị Kiểm tra Toàn quốc. Thêm một đề xuất mới bà Loan nhắc đến và nhận được sự hưởng ứng lớn từ các đại biểu tham dự, đó là phát động Giải thưởng dành cho Ban Biên tập toà soạn có công tác quản lý phóng viên, xây dựng môi trường văn hoá trong cơ quan báo chí trao cho các lãnh đạo cơ quan báo chí và lãnh đạo các cấp hội để tăng cường nâng cao đạo đức nghề nghiệp cho các phóng viên, nhà báo.

Ông Đoàn Minh Long - Chủ tịch Hội Nhà báo Khánh Hoà, Ủy viên Ban kiểm tra nhắc đến vấn đề nhức nhối trong thời gian qua là một số văn phòng đại diện cơ quan báo chí ở địa phương tự in thẻ trong đó có chữ ký thừa lệnh của Tổng biên tập và dấu của cơ quan đó, phiền nhiễu doanh nghiệp, cần có những quy định cụ thể hơn và rõ ràng hơn để xử lý triệt để vấn đề này.

Bên cạnh đó, ông Đoàn Minh Long đề xuất, lãnh đạo Uỷ ban kiểm tra trung ương có văn bản trực tiếp cho thường trực Hội Nhà báo của các tỉnh, thành phố. Hàng năm, nên có báo cáo về công tác kiểm tra gửi cho các uỷ viên Uỷ ban kiểm phụ trách các khu vực để các uỷ viên báo cáo cho thường trực và coi đó là một trong những công tác thi đua khen thưởng của các cấp hội địa phương.

Đồng tình với ý kiến của bà Tạ Bích Loan về việc sắp xếp tổ chức Hội thảo Vì môi trường Báo chí xanh, ông Đoàn Minh Long cho biết, Khánh Hoà sẵn sàng và rất vinh dự là nơi đăng cai tổ chức cuộc Hội thảo này.

Tại Hội nghị, 100% uỷ viên đã nhất trí với đề xuất của Đảng đoàn Hội Nhà báo Việt Nam cho Ban Kiểm tra tăng thêm nguồn nhân lực hoạt động. Hiện nay, Ban Kiểm tra chỉ có Phó trưởng Ban chuyên trách, đề nghị có thêm Phó ban phụ trách.

Kết luận Hội nghị, ông Trần Trọng Dũng - Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam nhìn nhận vấn đề sai phạm trong hoạt động báo chí thời gian qua đang có xu hướng gia tăng tập trung ở khối tạp chí trên địa bàn miền Trung - Tây Nguyên.

"Chúng ta cần phải hành động khác đi, cần có kế hoạch cụ thể, tập trung kiểm tra các văn phòng đại diện, triển khai tại các cụm khu vực. Ban hành quy định Trưởng Văn phòng đại diện của cơ quan báo chí buộc phải là hội viên Hội Nhà báo Việt Nam", ông Trần Trọng Dũng nhấn mạnh.

Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam tán thành với đề xuất của hầu hết các uỷ viên về việc đưa vào kế hoạch tổ chức 2 kỳ hội thảo hoặc toạ đàm trong một năm để trao đổi, chia sẻ những giải pháp hiệu quả trong việc nâng cao đạo đức nghề nghiệp cũng như nâng cao vị trí, vai trò và trách nhiệm của Ban Kiểm tra. Tổ chức các lớp tập huấn về công tác kiểm tra theo từng khu vực về nhiệm vụ kiểm tra, cách thức kiểm tra...

"Thời gian tới, tiếp tục củng cố, tăng cường trách nhiệm của các thành viên phụ trách địa bàn, kịp thời nắm bắt tình hình và xử lý khi có vụ việc xảy ra. Ban Kiểm tra cần giữ mối liên hệ chặt chẽ với cơ quan thường trực. Đề nghị các cấp Hội phát huy vai trò của Hội đồng xử lý vi phạm quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo Việt Nam góp phần đưa cơ quan báo chí phát triển đúng hướng", ông Trần Trọng Dũng nhấn mạnh.

Hoàng Anh - Sơn Hải