Vải lụa tơ tằm Việt Nam nổi tiếng mềm mịn và mượt mà, tương truyền có từ thời đại các vua Hùng, còn dệt thổ cẩm gắn bó với đồng bào các dân tộc thiểu số trên khắp cả nước.

Từ những gia đình đơn lẻ làm lụa tơ tằm dần dần dẫn đến có những làng nghề trồng dâu nuôi tằm, chuyên sản xuất lụa phục vụ nhu cầu của vua chúa, quan lại thời phong kiến, đáp ứng nhu cầu của người dân.

Trải qua biết bao thăng trầm của lịch sử, đến nay, ở Việt Nam vẫn còn một số làng lụa đang hoạt động và phát triển như Vạn Phúc - Hà Nội, Nha Xá - Hà Nam, Mã Châu - Quảng Nam, Tân Châu - An Giang, Bảo Lộc - Lâm Đồng…

Lụa tơ tằm được đông đảo người Việt Nam yêu thích sử dụng bởi chất vải mềm mịn, mượt mà và hoàn toàn tự nhiên. Lụa Vạn Phúc được vua chúa thời phong kiến Việt Nam ưa thích vì màu sắc tươi sáng, hoa văn đặc sắc. Ngay từ thời Pháp thuộc, lụa Vạn Phúc đã có mặt ở châu Âu. Ngày nay, lụa Vạn Phúc được dùng để may đủ các loại trang phục khác nhau, kể cả đồ hiện đại được giới trẻ ưa chuộng.

Lụa Tân Châu tỉnh An Giang khi dệt xong được nhuộm màu bằng trái mặc nưa, làm cho lụa Tân Châu đen tuyền, óng ả. Lụa Tân Châu có sự mềm mại, dai, bền và hút ẩm cao. Hiện nay, người làng lụa Tân Châu không ngừng học hỏi, đổi mới công nghệ và ý tưởng mới, tạo ra nhiều mẫu mã mới, đẹp đáp ứng được nhu cầu của khách hàng…

Với mong muốn được trở thành “hạt nhân” phục hưng nghề ươm tơ dệt lụa, Làng lụa Hội An đang cùng với các làng nghề trên cả nước nâng tầm thương hiệu tơ lụa đất Việt. Khách đến Làng lụa Hội An sẽ thêm dịp tiếp nhận, trải nghiệm, khám phá nghề ươm tơ dệt lụa một cách bài bản nhất với nhiều công đoạn truyền thống. Nơi đây còn có phòng trưng bày bộ sưu tập 100 bộ trang phục áo dài lụa Việt cổ truyền. Với những gì đang có cộng với nền tảng đã gầy dựng qua 4 mùa festival, làng lụa ở đây được kỳ vọng sẽ trở thành hạt nhân của trung tâm sản xuất tơ lụa của Việt Nam.

Còn dệt thổ cẩm thường gắn bó với đồng bào các dân tộc thiểu số ở Việt Nam khắp các vùng miền của đất nước.

Đồng bào các dân tộc dệt thổ cẩm chủ yếu dùng trong đời sống hằng ngày như may trang phục váy, áo cho phụ nữ; khố, áo cho đàn ông; khăn đội đầu, tấm đắp, tấm địu con, túi đựng đồ dùng…

Các sản phẩm thổ cẩm đã thể hiện sự khéo léo, sự sáng tạo, thẩm mỹ của người dệt cùng với nét văn hóa đặc trưng của các dân tộc thể hiện trên hoa văn, kỹ thuật dệt được đồng bào lưu truyền từ đời này sang đời khác.

Đến nay, nghề dệt thổ cẩm truyền thống của nhiều đồng bào dân tộc đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.

Đó là nghề dệt thổ cẩm của đồng bào Hrê, xã Ba Thành, huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi; dệt Dèng - một loại thổ cẩm truyền thống lâu đời của dân tộc Tà Ôi, huyện A Lưới (Thừa Thiên - Huế); Nghề dệt thổ cẩm và Vũ điệu Tâng Tung Ya Yă của đồng bào Cơ Tu tỉnh Quảng Nam…

Chất liệu cũng như hoa văn độc đáo của dệt thổ cẩm các vùng miền đã được nhiều nhà thiết kế thời trang ứng dụng vào các bộ sưu tập thời trang trình diễn trong nước và quốc tế.

Tiên phong và mạnh mẽ nhất trong sử dụng chất liệu thổ cẩm phải kể đến nhà thiết kế Minh Hạnh.

Vừa qua, Minh Hạnh đã mang 70 bộ trang phục thổ cẩm, 35 bộ áo dài tới trình diễn một buổi duy nhất trong chương trình "Sắc màu Việt Nam" tại Bảo tàng Quốc gia nghệ thuật các dân tộc phương Đông của Liên bang Nga nhân Quốc khánh Nga…

Trong Tuần lễ thời trang Thu đông 2019 vừa qua, nhiều nhà thiết kế đã mang lụa Việt Nam, thổ cẩm miền Trung vào trang phục kết hợp với in, thêu 3D trên lụa hay các phương pháp wash (giặt mài) hóa chất, đá... để làm mới các chất liệu này.

Festival Văn hóa tơ lụa, thổ cẩm Việt Nam - thế giới dự kiến có sự tham dự của 8 quốc gia và đại diện 5 thành phố cùng hàng chục đơn vị sản xuất, làng nghề tơ lụa, thổ cẩm Việt Nam.

Đặc biệt, Festival năm nay sẽ thu hút sự tham gia nhiệt tình của những làng nghề trong cả nước như Vạn Phúc, Nha Xá, Mã Châu, Mỹ Đức, Nam Cao, Tân Châu, Chăm Ninh Thuận với sự có mặt của gần 80 nghệ nhân đến từ miền núi cao phía Bắc như thổ cẩm Hà Giang, nghệ nhân Khơme ở biên giới Tây Nam tỉnh An Giang, nghệ nhân Cơtu của vùng núi miền Trung Quảng Nam và Đà Nẵng.

Bên cạnh đó là các đối tác làng nghề truyền thống sẽ mang máy móc và sản phẩm về Làng lụa Hội An để trình diễn kỹ thuật dệt và nhuộm truyền thống cho công chúng thưởng lãm.\

Vì thế, Festival Văn hóa tơ lụa, thổ cẩm Việt Nam - thế giới lần thứ 5 chính là cơ hội lớn để tôn vinh văn hóa nghề ươm tơ lụa, thổ cẩm truyền thống của Việt Nam tại Hội An…; góp phần khôi phục, phát triển nghề truyền thống dâu, tằm, tơ lụa và thổ cẩm Việt Nam, phục hồi và bảo tồn lịch sử phát triển thương cảng Hội An nằm trên “Con đường Tơ lụa trên biển”; kết nối giao thương các trung tâm sản xuất tơ lụa khác để phát huy thế mạnh chung của ngành tơ lụa Việt Nam.

Đặc biệt, Festival Văn hóa tơ lụa, thổ cẩm năm nay còn có mục tiêu chào đón những nhà đầu tư lớn trong và ngoài nước hội ngộ, thảo luận các dự án mới cho ngành sản xuất tơ lụa tại Việt Nam và Quảng Nam nói riêng; từng bước đưa các đơn vị sản xuất tơ lụa đến với các tổ chức và thị trường quốc tế, nâng tầm thương hiệu tơ lụa Đất Việt.

PV