Ngày 14/7/2021, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình đã dự và phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị Tổng kết Chương trình Khoa học và công nghệ (KH&CN) cấp quốc gia giai đoạn 2016-2020, do Ủy ban Dân tộc (UBDT) và Bộ KH&CN tổ chức tại Hà Nội.

Phát biểu chỉ đạo, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình đánh giá cao sự nỗ lực, cố gắng của UBDT, Bộ KH&CN và các cơ quan liên quan trong công tác quản lý cũng như sự tâm huyết và đầy trách nhiệm của các tổ chức, nhà khoa học tham gia chủ trì thực hiện các nhiệm vụ khoa học của Chương trình. Thành tích này sẽ là cơ sở, là tiền đề để hướng đến thực hiện Chương trình thành công hơn nữa trong giai đoạn 2021-2025.

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ cho rằng, đây là vấn đề lớn, quan trọng để góp phần vào thực hiện thành công Nghị quyết số 88/NQ-QH14 của Quốc hội về phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Chương trình hành động của Chính phủ để thực hiện Nghị quyết này của Quốc hội.

Đặc biệt, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ nhấn mạnh: Nghiên cứu KH&CN phải gắn với thực tiễn phong phú cùng sự đòi hỏi của cuộc sống. Theo đó, các công trình KH&CN phải xuất phát từ thực tiễn, bám sát thực tiễn phong phú của đời sống đồng bào các dân tộc thiểu số ở các vùng miền trong cả nước, có như vậy mới đi vào cuộc sống, phát huy tích cực các kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học.

Phó Thủ tướng Thường trực ghi nhận và đánh giá cao những kết quả đã đạt được của Chương trình này, đề nghị tiếp tục phát huy tinh thần này trong giai đoạn 2021-2025 và xin lưu ý một số vấn đề lớn.

Một là, bám sát và triển khai có hiệu quả các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước liên quan đến công tác dân tộc, nghiên cứu KH&CN được nêu tại Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, Kết luận số 65KL/TW, ngày 30/10/2019 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 24-NQ/TW của BCH Trung ương Đảng khoá IX về CTDT trong tình hình mới; Nghị quyết số 88/2019/QH14 ngày 18/11/2019; Nghị quyết số 120/2020/QH14 ngày 16/6/2020 của Quốc hội phê duyệt Đề án tổng thể và Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030.

Hai là, Chương trình cần tập trung vào một số nội dung chủ yếu, thiết thực với trọng tâm là: Tiếp tục nghiên cứu những vấn đề lý luận, thực tiễn chưa được nghiên cứu, giải quyết triệt để trong giai đoạn 2016-2020 và các giai đoạn trước đó; trong đó chú trọng vào một số nội dung có tính căn cơ, khung lý thuyết như cơ sở lý luận, thực tiễn về nguồn gốc hình thành, phát triển và tiêu chí xác định thành phần, tên gọi các dân tộc Việt Nam; tầm quan trọng, vai trò và công tác hoạch định chính sách dân tộc trong tình hình mới.

Nghiên cứu các mô hình thí điểm tại một số địa bàn mẫu để đề xuất sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hệ thống tư tưởng, quan điểm, đường lối của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước, bảo đảm tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả các chương trình, dự án, đề án phù hợp với đặc thù của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, các dân tộc thiểu số và từng vùng, miền.

Chú trọng nghiên cứu có trọng tâm, trọng điểm vào các mô hình kinh tế, phát minh, sáng chế có tính thực tiễn, kinh phí phù hợp với yêu cầu và tập quán sinh hoạt, sản xuất của người dân tộc thiểu số và vùng miền, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững theo quy mô cấp cộng đồng trên nguyên tắc: "Lấy bản sắc văn hóa, tri thức cộng đồng, truyền thống của các dân tộc thiểu số làm nền tảng, phát triển KT-XH, môi trường và bảo đảm quốc phòng, an ninh làm mục tiêu, KH&CN là giải pháp".

Có các giải pháp hỗ trợ, truyền thông phù hợp để nâng cao nhận thức, tinh thần tự lực, tự cường và tiềm năng của đồng bào dân tộc thiểu số trong nghiên cứu KH&CN, phát minh, khởi nghiệp sáng tạo, tự làm giàu cho bản thân, gia đình, thôn bản và xã hội. Nhất là trong thanh niên, tri thức trẻ gắn với đổi mới cơ cấu kinh tế, tổ chức sản xuất theo hướng hàng hóa, hỗ trợ sinh kế, xóa đói giảm nghèo, làm ăn bền vững, thúc đẩy khởi nghiệp các doanh nghiệp và doanh nhân làm hạt nhân trong đồng bào các dân tộc thiểu số, bảo đảm quốc phòng an ninh.

Ba là, phối hợp chặt chẽ với các ban, bộ, ngành và các cơ quan có liên quan để chuyển giao các kết quả nghiên cứu, làm cơ sở cho việc hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức thực hiện thành công, có hiệu quả các chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước về chính sách dân tộc.

Bốn là, có các giải pháp linh hoạt trong huy động nguồn lực, liên hệ, đặt hàng các viện, trung tâm nghiên cứu và tổ chức, doanh nghiệp để bổ sung nguồn lực thực hiện chương trình.

Quốc Trần