Ông Marc Levine, bác sĩ tim mạch, sinh sống ở Nam Florida, đã quen với việc thuê một chiếc xe thể thao đa dụng Mercedes-Benz mới ba năm một lần. Ông thích trải nghiệm nhiều đời xe và không muốn lo lắng về việc bảo dưỡng hoặc hết thời hạn bảo hành.

Tuy nhiên, hồi năm 2023, khi quay lại đại lý để đổi chiếc GLE 350 2018, ông đã bị sốc: Đối với phiên bản mới hơn của cùng một mẫu xe, khoản thanh toán hàng tháng của ông sẽ gần như tăng gấp đôi, từ 640 USD lên gần 1.200 USD

Ông cũng đã xem xét các thương hiệu đại chúng như một chiếc Jeep Grand Cherokee và một chiếc Toyota Highlander, tuy nhiên số tiền ông phải thanh toán hàng tháng cho những chiếc xe này cũng đã tăng gần bằng số tiền ông đã trả cho chiếc Mercedes-Benz trước đây.

Người mua xe trên khắp nước Mỹ, ngay cả những người có thu nhập thoải mái như ông Levine đang cảm thấy bất an về thị trường xe mới. Dù tình trạng thiếu hụt nguồn cung từ đại dịch Covid-19 khiến giá xe tăng vọt đã lùi vào dĩ vãng, nhưng chi phí cho xe lăn bánh vẫn tiếp tục tăng.

Theo công ty nghiên cứu Cox Automotive, giá trung bình của một chiếc xe mới trong năm nay là 48.205 đô la, tăng 21% so với năm năm trước.

Một cuộc khảo sát gần đây của công ty nghiên cứu ô tô Edmunds.com cho thấy gần một nửa số người mua ô tô ở Mỹ dự kiến ​​sẽ trả 35.000 USD hoặc ít hơn cho một chiếc ô tô mới. Điều đó có lý vì xe đổi mới trung bình đã có tuổi đời sáu năm, nghĩa là những người mua đó đã mua một chiếc ô tô mới lần cuối khi giá trung bình là vào khoảng giữa những năm 30.

Cuộc khảo sát của Edmunds cũng cho thấy 73% người tiêu dùng đang trì hoãn việc mua một chiếc ô tô mới vì chi phí quá đắt đỏ.

“Giá cả khiến mọi người sốc,” Jessica Caldwell, Giám đốc bộ phận phân tích thông tin của Edmunds, cho biết. “Họ luôn đặt câu hỏi sao mua cùng một chiếc xe mà lại tốn thêm 300 đô la một tháng?’”

Theo Cox Automotive, khoản thanh toán hàng tháng cho các khoản vay mua xe mới hiện trung bình là 767 USD, tăng 17% so với bốn năm trước. Và 1 trong 6 người mua xe mới trong năm nay sẽ phải thanh toán hơn 1.000 USD/tháng. Đổ lỗi cho giá niêm yết tăng vọt do công nghệ phát triển, các nhà sản xuất ô tô tìm kiếm biên lợi nhuận cao hơn và lãi suất cho vay mua ô tô tăng vọt.

Theo nghiên cứu do công ty tư vấn AlixPartners LLP thực hiện cho Bloomberg, năm hộ gia đình Mỹ có thu nhập trung bình hàng năm là 265.000 đô la chiếm 55% chi tiêu cho xe mới vào năm ngoái, tăng từ 40% vào năm 2020.

Những người tiêu dùng có thu nhập thấp nhất, dưới 16.000 USD vào năm 2023, đã hoàn toàn bị loại khỏi thị trường xe mới trong hai năm qua, trong khi những người có thu nhập từ 16.000 đến 41.000 đô la chỉ chiếm 6% doanh số bán xe mới vào năm 2023.

“Thị trường xe mới đã chuyển sang người mua giàu có hơn”, Mark Wakefield, đồng giám đốc thực hành ô tô tại AlixPartners cho biết. “Mọi người phải mua xe đã qua sử dụng, khó đổi xe mới hơn”.

Tệ hơn nữa là chi phí tài chính đắt đỏ, với lãi suất cho vay mua ô tô trung bình là 7,1% đối với xe mới và 11,2% đối với xe đã qua sử dụng vào tháng 9, tăng so với mức 5,7% và 8,4% tương ứng của năm năm trước.

Các chuyên gia cho biết, việc Cục Dự trữ Liên bang (Fed) cắt giảm nửa điểm lãi suất vào ngày 18/9 sẽ mất thời gian để lan tỏa xuống các khoản vay mua ô tô và có thể chỉ giảm 10 đến 20 USD so với khoản thanh toán hàng tháng thông thường.

Điều đó buộc người mua phải sáng tạo để giữ cho các khoản thanh toán hàng tháng trong phạm vi hợp lý. Theo Edmunds, gần 1 trong 5 khoản vay mua ô tô hiện kéo dài trong bảy năm và năm năm là mức bình thường cách đây vài năm.

Trong khi đó, tình trạng thiếu chip máy tính thời đại dịch đã cản trở hoạt động sản xuất ô tô, làm trống nhiều đại lý hàng tồn kho và làm tăng giá nhãn dán, đã thúc đẩy giá tăng. Lạm phát cũng đã đẩy giá các vật liệu ô tô quan trọng, chẳng hạn như thép, lên cao.

Thêm vào đó, các nhà sản xuất ô tô đã trang bị cho xe những công nghệ mới đắt tiền, bao gồm màn hình cảm ứng trên bảng điều khiển rộng rãi và một loạt các cảm biến tránh va chạm và các tính năng bảo vệ, một số trong số đó là yêu cầu của các cơ quan quản lý của chính phủ.

Rhett Ricart, một đại lý ở Columbus, Ohio, người bán Ford, General Motors, Hyundai và các thương hiệu khác, cho biết: "Siêu lạm phát đã khiến những chiếc xe này thực sự, thực sự đắt đỏ". 

Hơn nữa, các nhà sản xuất ô tô không đủ động lực để giải quyết cuộc khủng hoảng khả năng chi trả vì họ kiếm được nhiều tiền hơn khi bán ít xe hơn cho những người mua giàu có hơn. Mặc dù người Mỹ đi lại bằng ô tô nhiều hơn bao giờ hết, thị trường ô tô mới đang thu hẹp.

Cox Automotive dự đoán người Mỹ sẽ mua 15,7 triệu ô tô và xe tải mới trong năm nay, ít hơn một triệu xe mỗi năm so với trước đại dịch, khi doanh số bán ô tô của Hoa Kỳ đạt đỉnh 17 triệu trong năm năm cho đến năm 2019. Mặc dù vậy, GM, Ford và công ty mẹ của Chrysler là Stellantis đã có tổng thu nhập ròng là 34,7 tỷ đô la vào năm ngoái, tăng hơn 30% so với năm 2022.

Ford, GM, Stellantis và những công ty khác đã từ bỏ những chiếc xe nhỏ thua lỗ vốn từng là lựa chọn hàng đầu cho những người mua có ngân sách hạn hẹp. Quay trở lại năm 2012, những chiếc xe có giá dưới 30.000 USD chiếm hơn một nửa thị trường xe mới theo đơn vị, trong khi những mẫu xe có giá từ 50.000 USD trở lên chỉ chiếm 6% doanh số bán xe tại Hoa Kỳ. Ngày nay, con số đó đã đảo ngược.

Theo Cox Automotive, những mẫu xe trên 50.000 USD chiếm 44% doanh số bán xe mới, trong khi những mẫu xe dưới 30.000 đô la chỉ chiếm 12,7% doanh số bán.

Ngay cả xe đã qua sử dụng cũng nằm ngoài tầm với của một số người mua, với mức giá trung bình là 27.422 USD vào tháng 9, tăng 32% so với năm năm trước và các khoản thanh toán hàng tháng trung bình là 549 USD vào tháng trước, tăng từ 416 USD vào tháng 9/2019, theo Edmunds.

Lê Na (Theo Bloomberg)