Trong Diễn đàn ICFJ Pamela Howard mới nhất, bà Jenna Burrell, Giám đốc nghiên cứu của Data & Society, đã đi sâu vào những ưu điểm của ChatGPT và cách nó có thể trở thành một công cụ cho các nhà báo, cũng như những hạn chế và rủi ro.

Dưới đây là các mẹo của bà về cách sử dụng ChatGPT tốt nhất cho các nhà báo:

ChatGPT có thể đơn giản hóa các khái niệm

Một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất đối với các nhà báo là đơn giản hóa các chủ đề phức tạp cho độc giả nói chung. Việc sử dụng mô hình ngôn ngữ cho phép các nhà báo yêu cầu phần mềm đơn giản hóa các học thuật. Các nhà báo cũng có thể sử dụng công cụ này để hiểu rõ hơn về một bài viết hoặc ý tưởng trước khi phỏng vấn tác giả. 

ChatGPT cũng hữu ích cho những người không nói thành thạo tiếng Anh. Tính năng đơn giản hóa của nó cho phép những người biết tiếng Anh cơ bản có thể hiểu được nội dung chính của các bài viết. Điều này đặc biệt hữu ích với các chủ đề phức tạp như khoa học hoặc kinh tế. 

Hỗ trợ phỏng vấn

Các nhà báo có thể sử dụng ChatGPT để chuẩn bị cho các cuộc phỏng vấn. Người dùng có thể liệt kê các câu hỏi có trong đầu cho một chủ đề phỏng vấn và phần mềm sẽ tạo thêm các câu hỏi được mô phỏng theo chúng. Phần mềm này cũng có thể sao chép một cuộc phỏng vấn trước đó và phát triển các câu hỏi về chủ đề đó.

ChatGPT có thể được sử dụng để chỉnh sửa bài viết. Các nhà báo có thể nhập bài viết của họ để xem xét lần cuối trước khi gửi chúng cho biên tập viên, chẳng hạn như bằng cách yêu cầu ChatGPT chỉnh sửa giọng văn. Tuy nhiên, các nhà báo vẫn nên xem xét và kiểm tra thực tế những thay đổi mà ChatGPT thực hiện để đảm bảo rằng không có thông tin sai lệch nào được thêm vào.

Không thể luôn tin tưởng vào kết quả

Các nhà báo nên biết về lỗ hổng lớn của ChatGPT: Độ tin cậy. ChatGPT được huấn luyện bằng cách truy cập toàn bộ dữ liệu trên internet và phản hồi các lời nhắc bằng cách đưa ra dự đoán về câu trả lời có khả năng xảy ra nhất cho các câu hỏi. Bằng cách sử dụng mô hình này, đôi khi nó tạo ra một câu trả lời không thực sự chính xác.

Ví dụ: Khi bà Burell hỏi ChatGPT về các chuyên gia trong lĩnh vực khoa học dữ liệu, nó đã đưa ra một danh sách chính xác các học giả nổi tiếng nghiên cứu về chủ đề này. Tuy nhiên, khi câu hỏi được sửa đổi để hỏi các chuyên gia người Ghana về khoa học dữ liệu, danh sách đưa ra hoàn toàn hư cấu.

Bà Burrell cảnh báo rằng ChatGPT không có khả năng “lấp đầy khoảng trống dữ liệu”. ChatGPT sẽ không trả lời câu hỏi bằng cách nói không biết. Thay vào đó, nó sẽ bịa ra một câu trả lời. 

ChatGPT cũng có vấn đề về việc sao chép các thành kiến có trên Internet. Phần mềm được xây dựng bằng cách sử dụng một lượng lớn dữ liệu, chứ không phải học máy (machine learning), nên nó chỉ có thể tái tạo và lấy lại dữ liệu mà nó đã có.

Vì ChatGPT được xây dựng bằng cách thu thập lượng thông tin khổng lồ từ Internet, nên thông tin mà nó cung cấp cũng có khả năng bị sai lệch do các thông tin giả lan truyền trên Internet. 

Tương lai của ChatGPT trong ngành báo chí

ChatGPT vẫn là một công cụ mới và vẫn còn câu hỏi về cách công ty mẹ, Open AI, sẽ định hình mô hình kinh doanh. Vẫn chưa rõ OpenAI sẽ kiếm tiền bằng cách nào, liệu họ có hợp tác với Microsoft và công cụ tìm kiếm Bing hay không, hay liệu họ có tạo ra mô hình quảng cáo của riêng mình giống như Google và Bing hiện đang sử dụng hay không.

Mặc dù công cụ này hiện miễn phí nhưng trong tương lai sẽ có những câu hỏi được đặt ra về luật bản quyền. Ví dụ, mặc dù ChatGPT được đào tạo về mọi bài báo mà các nhà báo đã viết, nhưng các tác giả không được đền bù hoặc công nhận cho đóng góp của họ.

Bà Burell lưu ý rằng đây có thể là một vấn đề lớn hơn với các công cụ như DALL-E, một công cụ Open AI khác, tạo ra hình ảnh từ văn bản. Phong cách của các họa sĩ hiện đang bị DALL-E sao chép mà không có thù lao.

Bà Burrell khuyến nghị các nhà báo nên sử dụng nó như một công cụ đồng thời nhận ra những hạn chế. Mặc dù mô hình này có thể giúp các nhà báo viết nhanh hơn, truyền cảm hứng cho họ khi gặp khó khăn trong việc sáng tạo, nhưng nó luôn phải được sử dụng trong khuôn khổ nhất định. Mọi thứ vẫn phải được kiểm tra kỹ về độ chính xác.

Quốc Thiên (theo IJN)