Theo một báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), có hàng chục thậm chí hàng trăm phương pháp, gồm cả chính thức và truyền miệng được sử dụng ở khắp nơi trên thế giới, với mục đích ngăn chặn hoặc điều trị virus Corona.

Ngoài một số phương pháp phản khoa học hoặc chưa được chứng minh như người Ấn Độ dùng phân bò và nước đái bò bôi lên người để tăng cường miễn; người Indonesia dùng nước dừa để ngừa COVID; hay vô số người Mỹ dùng thuốc thú y để điều trị hoặc ngăn ngừa Covid-19… WHO cũng đưa ra nhiều khuyến cáo để sử dụng một số phương pháp trong điều trị COVID.

Những phương pháp điều trị tiềm năng

Một thứ đang cho thấy nhiều hứa hẹn là Dexamethasone, một loại thuốc Glucocorticoid (kháng viêm) được sử dụng để điều trị một loạt bệnh, từ các vấn đề về thấp khớp, bệnh ngoài da, dị ứng nghiêm trọng và hen suyễn đến sưng não và đau mắt sau khi phẫu thuật mắt.

Nhiều bác sĩ đã sử dụng thuốc Corticosteroid - một loại thuốc chống viêm, dị ứng - để điều trị COVID-19 ngay cả trong giai đoạn đầu của đại dịch. Ở những bệnh nhân có hệ thống miễn dịch phản ứng quá mức (thường gây hại cho phổi và các cơ quan khác), Corticosteroid giống như Dexamethasone, có thể rất hữu ích như thuốc chống viêm mà lại có sẵn và rẻ tiền.

Các thử nghiệm đã chứng minh điều này và hiện tại, Viện Y tế quốc gia Mỹ (NIH) khuyến cáo sử dụng Dexamethasone ở một số người nhập viện với COVID-19 nghiêm trọng, đặc biệt là ở những người cần hỗ trợ hô hấp.

Tocilizumab, một loại thuốc được sử dụng để điều trị viêm khớp dạng thấp, cũng có thể giúp ích cho một số bệnh nhân. Một đánh giá gần đây cho thấy rằng “Tocilizumab có thể có hiệu quả đáng kể trong việc giảm tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân COVID-19, đặc biệt là trong số các trường hợp nguy kịch”.

Một nghiên cứu khác lưu ý rằng mặc dù thuốc có thể không có tác động đáng kể trong những trường hợp không nguy kịch, nhưng nó có thể mang lại “lợi ích sống còn” trong những trường hợp nghiêm trọng.

Một phương pháp điều trị khác được chấp thuận cho COVID-19 là Remdesivir, được phát triển bởi Gilead Sciences. Remdesivir ban đầu được ca ngợi với nhiều hứa hẹn, nhưng các cuộc khảo sát sâu rộng hơn đã chỉ ra rằng cải thiện lớn nhất của nó là trong thời gian phục hồi. Những bệnh nhân sử dụng Remdesivir giảm thời gian hồi phục từ 15 ngày xuống 10 ngày và giảm khả năng tử vong từ 11.9% xuống 6.7%.

Thuốc Remdesivir dường như cũng giúp giảm thiểu tình trạng nhiễm trùng đường hô hấp dưới. Hiện nay, Remdesivir đã được 50 quốc gia như Mỹ, EU, Úc, Nhật Bản, Singapore, Ấn Độ... đưa vào phác đồ điều trị và là một trong những loại thuốc đặc trị khó tiếp cận hàng đầu thế giới.  

Thuốc Fostamatinib là sản phẩm của hãng dược phẩm Rigel Pharmaceuticals, ở Hoa Kỳ sử dụng với tên gọi TAVALISSE, cũng đang cho thấy nhiều hứa hẹn. Thuốc này gần đây đã được các cơ quan quản lý chấp thuận cho một tình trạng được gọi là giảm tiểu cầu miễn dịch mãn tính, một rối loạn có thể dẫn đến bầm tím và chảy máu dễ dàng hoặc quá nhiều.

Gần đây hơn, thuốc fostamatinib cũng được nghiên cứu để điều trị bệnh nhân COVID nhập viện. Vào tháng 4 năm 2021, trong một thử nghiệm Giai đoạn II, Viện Y tế Quốc gia Mỹ phát hiện ra rằng thuốc làm giảm một nửa nguy cơ tác dụng phụ nghiêm trọng so với chăm sóc điều trị tiêu chuẩn. Hãng dược phẩm Rigel hiện đang thu thập những người tham gia để thử nghiệm Giai đoạn III.

Một loại thuốc khác cũng được sử dụng trong quá trình điều trị COVID-19 là Lenzilumab, một kháng thể đơn dòng hiện đang được đánh giá để kiểm soát bệnh hen suyễn và viêm khớp dạng thấp. Một thử nghiệm ngẫu nhiên, mù đôi, có đối chứng với giả dược từ Viện Y tế Quốc gia Mỹ hiện đang được tiến hành, nhằm đánh giá hiệu quả của Lenzilumab trên 400 bệnh nhân.

Một phương pháp khác đang được thử nghiệm là huyết tương từ những người sống sót COVID-19. Khi mọi người khỏi bệnh, máu của họ chứa các kháng thể có thể chống lại virus Corona. Về lý thuyết, nếu huyết tương được chuyển cho người khác, điều này cũng có thể giúp những người khác chống lại căn bệnh này dễ dàng hơn.

Mặc dù các nghiên cứu ban đầu đầy hứa hẹn, nhưng các đánh giá gần đây đã cho thấy dữ liệu kém thuyết phục. Một số thử nghiệm cho kết quả tốt, song một số khác thì ngược lại và độ lớn của mẫu tổng thể còn tương đối nhỏ, nên vấn đề này còn cần phải nghiên cứu thêm.

Tại sao rất khó để tìm ra phương pháp điển hình

Kể từ khi virus Corona xuất hiện, hơn 1 năm rưỡi qua các nhà nghiên cứu đã sử dụng rất nhiều phương pháp điều trị, nhưng tất cả đều cho rằng không có phương pháp điều trị tiêu chuẩn và duy nhất cho COVID-19, và đôi khi, các quốc gia khác nhau lại có những cách thức khác nhau để đưa ra một phương pháp điển hình.

Một vấn đề chính là việc phát triển các phương pháp điều trị kháng virus luôn khó khăn. Bất kỳ loại thuốc kháng virus nào cũng cần nhắm mục tiêu vào một phần cụ thể trong vòng đời của virus và phải có khả năng tiêu diệt virus trong khi tế bào mà nó chiếm giữ không hề hấn gì.

Thậm chí, vấn đề còn đang trở nên tồi tệ hơn khi virus có xu hướng thích nghi nhanh chóng với các phương pháp điều trị và thông qua các đột biến, có thể phát triển khả năng kháng thuốc.

Tuy nhiên, các phương pháp điều trị và chăm sóc bệnh nhân đã tiến triển, và nghiên cứu đang được tiến hành nhanh chóng. Theo Harvard, chỉ riêng chính phủ Mỹ đang đầu tư hơn 3 tỷ USD để phát triển các loại thuốc kháng virus mới cho cả COVID-19 và các mối đe dọa đại dịch trong tương lai. Với những tín hiệu tích cực trong thời gian qua, có nhiều hy vọng để tin rằng các nhà nghiên cứu sẽ tạo ra những phương pháp có hiệu quả thực sự để chống lại đại dịch.

Song, các nhà nghiên cứu của Viện Y tế Quốc gia Mỹ một lần nữa nhắc nhở mọi người cần phải nhìn nhận một cách đúng đắn về vắc xin. Nhiễm trùng đột phá - nhiễm trùng có khả năng kháng vắc xin - vẫn có thể xảy ra nhưng là rất hiếm và khi chúng xảy ra, chúng vẫn gây ra nguy cơ nhỏ hơn nhiều so với trường hợp không được chủng ngừa.

Thống kê cho thấy 99,5% số người thiệt mạng do COVID-19 trong 6 tháng qua không được tiêm chủng, vì thế cách tốt nhất để bảo vệ bản thân vẫn là tiêm phòng.