Cái giá của tự do 

Vào thời điểm mà nước Anh báo cáo hơn 30.000 ca nhiễm COVID-19 mới mỗi ngày, các bệnh viện đang tiến hành các đợt tiêm chủng mới và dữ liệu sơ bộ cho thấy hiệu quả của vắc xin giảm, nhiều người dân nước Anh đang tận hưởng tối đa sự tự do sau khi chính phủ gỡ bỏ các lệnh phong tỏa.

Gần 60.000 người hâm mộ bóng đá đã chật kín sân vận động Emirates của London vào Chủ nhật tuần trước (23/8) để xem trận derby London, Chelsea đánh bại Arsenal. Vở Nhạc kịch "Cinderella" của Andrew Lloyd Webber đã có màn ra mắt lấp lánh ở West End sau những lần trì hoãn liên quan đến đại dịch. Trên tàu điện ngầm, nơi vẫn bắt buộc phải đeo khẩu trang, nhiều người thản nhiên trò chuyện mà không có phương tiện bảo hộ.

Đó là giai đoạn mới kỳ lạ của đại dịch ở Anh: Người dân trở lại cuộc sống thường nhật như thể virus Corona chưa từng xuất hiện. Các chuyên gia cho rằng đây có thể là một phác thảo về tương lai cho các quốc gia khác, dù Anh là nước đi tiên phong trong việc giải trình tự gen virus Corona, đến tung ra vắc xin COVID-19.

“Mọi người dường như không quan tâm đến việc chúng tôi có tỷ lệ lây nhiễm thực sự cao này”, Tim Spector, giáo sư dịch tễ học di truyền tại Đại học King's College London, người đứng đầu một nghiên cứu lớn về các triệu chứng Covid-19 cho biết: "Có vẻ như bây giờ người dân đang chấp nhận rằng đây là cái giá của sự tự do".

Sự bình thản của dân chúng trước tình trạng đó có thể xuất phát từ thực tế là tỷ lệ ca nhiễm của Anh, mặc dù cao nhưng vẫn chưa tăng ở bất kỳ đâu gần mức mà các quan chức chính phủ dự đoán khi họ dỡ bỏ hầu như tất cả các hạn chế vào tháng trước.

Một số lý do khác có thể là bởi rất nhiều người Anh được tiêm chủng và ít trường hợp nghiêm trọng hơn được báo cáo. Ngay cả khi chuyển bệnh nặng, một số bệnh nhân trong đó có thể chỉ đơn giản là phản ánh sự mệt mỏi sau 17 tháng chịu đựng những cảnh báo nhạt nhẽo và những đợt phong tỏa ngột ngạt.

“Có một cảm giác rằng cuối cùng chúng tôi cũng có thể thở; chúng tôi có thể bắt đầu cố gắng lấy lại những gì đã mất”, Devi Sridhar, người đứng đầu chương trình y tế công cộng toàn cầu tại Đại học Edinburgh, cho biết. "Thực sự rất khó để yêu cầu người dân không được tận hưởng bầu không khí tụ tập sau một thời gian dài, đặc biệt là nếu không có giải pháp".

Sridhar cho biết, với gần 80% dân số trưởng thành được tiêm phòng đầy đủ và virus vẫn còn lây nhiễm trong cộng đồng, Anh có thể là hình mẫu cho các quốc gia khác về việc "liệu bạn có thể quản lý bệnh Covid một cách bền vững hay không". Bà nói thêm, bằng chứng là không thuyết phục vì Anh vẫn phải đối mặt với những thách thức quan trọng, như việc mở cửa trở lại các trường học từ hôm thứ Tư (1/9).

Điều đó gần như chắc chắn sẽ khiến tỷ lệ nhiễm bệnh sẽ tăng cao hơn nữa, đặc biệt là vì Anh đã chống lại việc tiêm chủng cho trẻ em và thanh thiếu niên. Nhưng các nhà dịch tễ học không muốn đưa ra các dự đoán cụ thể vì nhiều trường hợp đã được chứng minh là sai vào tháng 7, khi các ca bệnh giảm ngay sau "Ngày Tự do" trong bối cảnh hầu hết các hạn chế được dỡ bỏ.

Trong bất kỳ trường hợp nào, các ca nhiễm mới đều là một số liệu ít quan trọng hơn so với trước đây, do tỷ lệ phần trăm những người bị nhiễm bệnh cuối cùng phải đến bệnh viện nhỏ hơn nhiều so với giai đoạn trước của đại dịch. Gần 970 người đã nhập viện vào ngày 24 tháng 8. Con số đó thấp hơn nhiều so với 4.583 người vào ngày 12 tháng 1, ở lúc cao điểm của đợt lây nhiễm gần nhất.

Sống chung với COVID-19

Bất chấp những tín hiệu tích cực số ca nhập viện tại Anh cũng như tỷ lệ tử vong đang tăng lên. Số người nhập viện trong tuần trước đã tăng 7,7% so với khoảng thời gian bảy ngày trước đó, trong khi số người chết tăng 9,9%, tổng cộng là 100 người vào thứ Sáu (27/8). Với tình trạng còn những bệnh nhân mắc các bệnh khác, các bác sĩ cho biết Dịch vụ Y tế Quốc gia không có nhiều cơ hội để đối phó với một làn sóng Covid-19 khác.

“Chúng tôi nhận thấy số ca mắc ngày càng tăng và chúng tôi lại phải chịu rất nhiều áp lực”, Susan Jain, một chuyên gia về gây mê và trị liệu tích cực làm việc tại khoa chăm sóc đặc biệt tại Bệnh viện Đại học Homerton ở Đông London, cho biết. "Tất cả các trường hợp Covid của chúng tôi đều không được chủng ngừa theo lựa chọn".

Chính phủ của Thủ tướng Boris Johnson nói rất ít về số lượng bệnh nhân nhập viện gia tăng, hoặc chia sẻ thực sự về tình hình đại dịch trong những tuần gần đây. Dường như cảm thấy nhẹ nhõm khi những dự đoán ảm đạm hơn, với số ca nhiễm gia tăng đã không trở thành hiện thực, chính phủ lập luận rằng chiến lược của họ đã được chứng minh.

Chính sách của chính phủ về tiêm chủng cho thanh thiếu niên đang thay đổi, nhưng vẫn chưa có quyết định về việc có nên tiến hành chiến dịch tiêm chủng những người từ 12 đến 15 tuổi hay không, mặc dù Cơ quan Quản lý Y tế của Anh đã cho phép tiêm vắc xin cho nhóm tuổi này.

Đồng thời, việc tuân thủ công khai các biện pháp ngăn chặn sự lây lan của virus dường như đang giảm, một yếu tố mà một số nhà dịch tễ học cho biết là do Anh có tỷ lệ ca bệnh cao hơn so với các nước như Pháp và Tây Ban Nha, nơi các ca lây nhiễm hiện đang giảm.

“Tôi đeo khẩu trang trong nhà ở những nơi công cộng”, Philip Crossley, 69 tuổi, khi đi bộ trên một con phố ở phía bắc thành phố Bradford, cho biết. "Tôi nhận thấy nhiều người không làm như vậy. Có lẽ đó không phải là vấn đề lớn, nhưng họ vẫn có thể mang virus".

Theo dữ liệu khảo sát chính thức, cứ 10 người Anh thì 9 người cho biết họ đã đeo khẩu trang trong vòng 7 ngày qua khi đi ra ngoài. Tuy nhiên, thực tế quan sát cho thấy mức độ tuân thủ thấp hơn nhiều, ngay cả trên xe buýt và tàu điện ngầm ở London, nơi vẫn bắt buộc đeo khẩu trang.

Bên ngoài Phố Downing, một người biểu tình chống phong tỏa tên Simon Parry cho biết anh chưa bao giờ đeo khẩu trang trên các phương tiện giao thông công cộng và chưa bị ai nhắc nhở. Greg Hands, một quan chức chính phủ Anh, cũng từng đăng bức ảnh ông đeo khẩu trang trên tàu điện ngầm, nhưng cho biết chỉ khoảng một nửa hành khách xung quanh tuân thủ quy định này.

Một số nhà phê bình đổ lỗi cho những thông điệp hỗn loạn từ chính phủ, như việc nhiều thành viên đảng Bảo thủ của Thủ tướng Johnson đã bỏ khẩu trang trong phòng họp đông đúc khi thảo luận về vấn đề Afghanistan, dù chính phủ khuyến cáo người dân nên đeo khẩu trang trong không gian kín.

Những người phản đối các lệnh phong tỏa lâu nay của Anh vô cùng hoan nghênh việc trở lại trạng thái bình thường. Tuy nhiên, một số người cảnh báo mối đe dọa có thể dễ dàng trỗi dậy giữa niềm vui tự do và cảm giác an toàn.

"Nỗi căng thẳng đã trôi qua, nhưng nó sẽ trở lại nếu xuất hiện một làn sóng lây nhiễm mới. Khi đó, chúng ta sẽ rơi vào tình huống mà ngay cả vắc xin cũng không giúp được gì. Vậy đâu là lối thoát?", Jonathan Sumption, cựu thẩm phán Tòa án Tối cao Anh, đặt câu hỏi.

Đúng như những gì ông Sumption chia sẻ, hầu hết người Anh đang chấp nhận "sống chung với COVID-19" và coi đại dịch như sự tồn tại ngẫu nhiên bên cạnh một cuộc sống bình thường mới.