Liên tục được Trung Quốc hỗ trợ tài chính

Mối quan hệ của Elon Musk với Trung Quốc đang gây ra sự bất an ở Washington, bao gồm cả một số nhà lập pháp Đảng Cộng hòa, những người từng nhiệt thành ủng hộ vị doanh nhân tỷ phú.

Mối lo ngại tập trung vào khả năng Trung Quốc có thể tiếp cận thông tin mật do Tập đoàn Space Exploration Technologies thuộc sở hữu của Elon Musk nắm giữ chặt chẽ, bao gồm cả việc các nhà cung cấp nước ngoài của SpaceX có thể có quan hệ với Bắc Kinh.

Một số nhà lập pháp cũng gặp khó khăn do thiếu ranh giới rõ ràng giữa SpaceX và nhà sản xuất ô tô Tesla, công ty cũng do Musk điều hành và có hoạt động rộng khắp ở Trung Quốc. Tesla đã phát triển các bộ pin tiên tiến được người Trung Quốc tìm kiếm và Trung Quốc đã áp dụng công nghệ pin ít tốn kém hơn mà Elon Musk sở hữu.

Những lo ngại được đưa ra trong bối cảnh Mỹ và Trung Quốc đang cạnh tranh gay gắt gần đây do Trung Quốc tập trung vào công nghệ vũ trụ. Căng thẳng cũng đang gia tăng vì quan hệ đối tác của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình với Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Hạ nghị sĩ Chris Stewart, một thành viên cấp cao của Ủy ban Tình báo Hạ viện cho biết: “Tôi là một fan hâm mộ của Elon Musk và SpaceX, nhưng bất cứ ai cũng sẽ lo lắng nếu có những vướng mắc tài chính với Trung Quốc. Quốc hội không có cái nhìn thiện cảm về vấn đề này”.

Đại diện của Musk, SpaceX và Tesla đã không trả lời yêu cầu bình luận.

Ông Stewart cũng muốn tìm hiểu xem liệu có công ty nào có quan hệ với Trung Quốc đã đầu tư vào SpaceX, vốn không được giao dịch công khai hay không.

Tesla được IPO công khai và vào năm 2017, gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc Tencent Holdings Ltd. tiết lộ rằng họ đã mua 5% cổ phần của nhà sản xuất ô tô này. Ông Musk cho biết đây không chỉ là một khoản đầu tư: Khi thông báo về sự phát triển này, ông đã tweet rằng ông "rất vui khi có Tencent với tư cách là nhà đầu tư và cố vấn cho Tesla”.

Tencent đã tiết lộ vào năm 2018 rằng tỷ lệ sở hữu của họ đã giảm xuống còn 4,97%, và không có thêm tiết lộ nào kể từ đó. Khi được hỏi liệu Tencent có còn sở hữu cổ phiếu Tesla hay không, một đại diện của Tencent cho biết ông không thể cung cấp bất kỳ thông tin nào.

Tencent sở hữu ứng dụng nhắn tin WeChat mà cựu Tổng thống Donald Trump đã tìm cách cấm ở Mỹ và ứng dụng này vẫn đang được chính quyền Biden xem xét tính bảo mật.

Trung Quốc là một trong những thị trường lớn nhất của Tesla, phần lớn nhờ vào sự ủng hộ của Đảng Cộng sản Trung Quốc và ông Tập. Chính quyền Trung Quốc đã cho Elon Musk vay lãi suất thấp, thuê đất giá rẻ và loạt ưu đãi khác cho một chi nhánh ở Thượng Hải mở cửa vào năm 2019, nơi lắp ráp xe Tesla và các bộ pin.

Trong năm 2018 và đầu năm 2019, Tesla đã phải đối mặt với các vấn đề tài chính khi nhà máy sản xuất tại Mỹ của họ không sản xuất đủ xe để đáp ứng kỳ vọng và công ty cạn kiệt nguồn vốn.

Vào năm 2019 và 2020, Tesla đã nhận được hai khoản vay từ các ngân hàng Trung Quốc, theo báo cáo thường niên năm 2021 của công ty, bao gồm một cơ sở trị giá 1,4 tỷ USD để giúp xây dựng nhà máy ở Thượng Hải. Năm ngoái, Tesla đã trả lại 614 triệu USD mà họ nợ các ngân hàng theo các thỏa thuận và chấm dứt hoạt động của cả hai cơ sở, công ty cho biết.

Nhà Trắng từ chối bình luận về những rủi ro an ninh tiềm ẩn từ mối quan hệ với Trung Quốc của Elon Musk.

Bộ trưởng Thương mại Gina Raimondo, người chịu trách nhiệm bảo vệ công nghệ của Mỹ, cho biết các công ty Mỹ cần phải thận trọng hơn trong việc giao dịch với Trung Quốc.

Bà nói: “Chắc chắn là các hành vi cưỡng chế, phản cạnh tranh của Trung Quốc, các hành vi cố gắng ăn cắp quyền sở hữu trí tuệ hoặc đánh cắp công nghệ và bí quyết của chúng tôi đã được ghi chép lại đầy đủ. Và vì vậy bất kỳ doanh nhân nào làm ăn với Trung Quốc nên hết sức cảnh giác. Và tôi hy vọng sẽ không bao giờ phải tham gia vào bất kỳ hành vi nào khiến an ninh quốc gia của chúng ta gặp rủi ro”. Đại sứ quán Trung Quốc đã không trả lời yêu cầu bình luận.

Liên tục ca ngợi công khai Trung Quốc

Thượng nghị sĩ Marco Rubio, Đảng viên Cộng hòa hàng đầu trong Ủy ban Tình báo Thượng viện đã đưa ra một dự luật vào tháng 12 để giải quyết mối đe dọa về việc Trung Quốc tiếp cận bí mật công nghệ vũ trụ thông qua các bên thứ ba.

Dự luật sẽ cấm Cục Hàng không và Vũ trụ Quốc gia và các cơ quan chính phủ khác của Mỹ trao hợp đồng cho các công ty với các nhà cung cấp có quan hệ với Trung Quốc, đồng thời yêu cầu tiết lộ nhiều hơn về các khoản đầu tư của Trung Quốc vào các công ty Mỹ liên quan đến ngành công nghiệp phóng vào không gian tư nhân.

"Bất kỳ công ty nào hoạt động ở Trung Quốc đều phải chịu áp lực bởi lãnh đạo chính quyền Trung Quốc", ông Rubio nói trong một tuyên bố với tờ The Wall Street Journal, đề cập đến hoạt động Tesla của Elon Musk ở Trung Quốc.

Ông Rubio là người nhận được nhiều tiền ủng hộ chiến dịch từ tỷ phú Musk và Florida là quê hương của một số trạm phóng, bao gồm cả Trung tâm Vũ trụ Kennedy của NASA, mà SpaceX sử dụng.

Các nhà lập pháp cho biết lo ngại về những rủi ro an ninh tiềm ẩn càng trở nên trầm trọng hơn khi ông Musk dành lời khen cho Trung Quốc. Đầu tháng này, Elon Musk đã tiếp đón đại sứ Trung Quốc tại Mỹ, Qin Gang, tại nhà máy của Tesla ở Fremont, California.

Vào dịp kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng Cộng sản Trung Quốc vào năm ngoái, Elon Musk đã tweet rằng "sự thịnh vượng về kinh tế mà Trung Quốc đã đạt được thực sự đáng kinh ngạc, đặc biệt là về cơ sở hạ tầng!".

Tỷ phú Musk cho biết trong một podcast hồi tháng 7/2020 từ Automotive News: “Theo quan điểm của tôi, Trung Quốc thực sự tuyệt vời. Ở đó có rất nhiều người thông minh, chăm chỉ ... trong khi tôi thấy Hoa Kỳ ngày càng tự mãn và đòi quyền lợi hơn nhiều”.

Cựu Thượng nghị sĩ Cộng hòa Cory Gardner của Colorado gọi những bình luận như vậy là "giọng điệu khiến các thành viên Quốc hội lo ngại chính đáng về an ninh quốc gia”.

Vào năm 2019, ông Gardner đã cố gắng bổ sung một điều khoản vào luật liên quan đến NASA yêu cầu cơ quan không gian xem xét liệu SpaceX hoặc các công ty công nghệ vũ trụ khác của Mỹ có quan hệ tài chính với các công ty do Trung Quốc và nước ngoài kiểm soát hay không.

Sau khi các thành viên của Ủy ban Thương mại Thượng viện đồng ý điều khoản của ông Gardner, các nhà vận động hành lang cho SpaceX đã tiến hành một nỗ lực để loại bỏ thành công dự luật, ông Gardner nói.

Một số thành viên Đảng Dân chủ trong Ủy ban Tình báo Thượng viện cũng cảnh giác về mối quan hệ của Elon Musk với Trung Quốc và đang theo dõi các động thái của ông, theo một phụ tá của ủy ban.

Giống như đảng viên Cộng hòa, đảng viên đảng Dân chủ có quan điểm trái chiều về ông Musk. Nhiều đảng viên Đảng Dân chủ ca ngợi ông vì đã xây dựng lòng nhiệt tình với xe điện và vô địch trong các nỗ lực giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu.

Đồng thời, Tesla sử dụng một lực lượng lao động phi hiệp hội, khiến ông Biden và các đảng viên Đảng Dân chủ ủng hộ công đoàn khác không hài lòng. Tesla là nhà sản xuất xe điện hàng đầu thế giới, nhưng ông Musk không nằm trong số các giám đốc điều hành ô tô được mời đến Nhà Trắng vào năm ngoái cho một sự kiện nhằm tập hợp sự ủng hộ cho ngành công nghiệp này.

Sơn Tùng (Theo Fox Business)